|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Kultura » Sztuka » Teatr
Teatr postdramatyczny a balet Piny Bausch [2] Autor tekstu: Kinga Chabros
Spektakle Piny
Bausch to także prowokacja — protest przeciwko perfekcji i oderwaniu baletu
od rzeczywistości i przeciwko dobremu smakowi w zaczarowanym świecie tańca
[ 19 ].
Temat
kobiety i jej wrażliwości zawsze fascynował Pinę Bausch, analizując
przedstawienia można wiele dowiedzieć się o kobietach, o ich obawach, tęsknotach,
uczuciach i niemożności sprawowania nad nimi kontroli. „Widzimy, co dzieje
się z człowiekiem, kiedy bezbronność nagle zamienia się w furię"
[ 20 ]. W pierwszych scenach Łez cesarzowej widzimy kobietę, która idzie przez
pole, ubrana jest w strój króliczka, idzie powoli, potykając się o grunt,
jest bezsilna i wyczerpana, podkreślone jest to rytmiczną muzyką, która
wprowadza nas w trans, potęguje poczucie pustki i osamotnienia; w innej scenie
obserwujemy drugą kobietę, która idzie przez las, w którym każde drzewo
jest ponumerowane, jest zrezygnowana; następna scena pokazuje już ojców idących
przez ten las, a każdy z nich niesie
płaczące dziecko na rękach. Dla mnie scena tego filmu jest wymowna: kobiety
rzuciły swoje funkcje żon i matek — zbuntowały się, stąd ten kontrast scen jest uderzający: mąż — żona,
pustka pola — krucha kobieta, zgiełk uliczny — kobieta na chodniku siedząca
na fotelu. Wprowadzenie elementu niepewności do codziennych sytuacji:
ponumerowany las, fotel na chodniku, jest jednym z elementów teatru
postdramatycznego
Jej spektakle łączą w sobie kontrastujące elementy dramaturgiczne: szaleńczą aktywność na
scenie i wyciszenie, zgiełk i samotność, radość i frustrację, bezruch i taniec, estetykę i trywialność [ 21 ].
Warte
byłoby tu przypomnienia inne przedstawianie Stara i drzwi Matsa Eka,
gdzie piękno jest przeciwstawione brzydocie. To przedstawianie, tak jak
przedstawiania Piny Bausch, doskonale wpisuje się w nurt teatru
postdramatycznego. Tytułową postać gra nikt inny jak słynna tancerka, matka
Eka — Brigit Cullberg. Mats Ek pokazał, w tym krótkim, bo zaledwie 30
minutowym przedstawianiu, ciało patologiczne — zdeformowane przez chorobę,
niepełnosprawność, ciało takie „w stosunku do przyjętej normy wywołuje 'niemoralną fascynację', niesmak, niewygodę albo strach"
[ 22 ].
Jedyne co klasyczne w tym przestawianiu to muzyka Chopina. W jednej scenie
pokazane jest nagie ciało starej kobiety, w innym kadrze widzimy fallusa i zbliżoną
do niego głowę tancerki, wywołuje to niesmak, jest
„niewygodne" dla widza. Taniec u Eka to także zwykłe bujanie się
na drzwiach, czy dotykanie stołu, upadek i podnoszenie się, skok do góry i runięcie w przepaść znajdującą się pod stołem, bieganie i nieporadne
poruszanie się. Wszystko w tym przedstawieniu: każda materialna rzecz na
scenie ma znaczenie.
Teatr
postdramatyczny nieustannie przekracza granice bólu, aby przezwyciężyć
rozdział ciała od języka i ponownie wprowadzić pełną bólu i pożądania
cielesność do królestwa ducha — głosu i języka (Julia Kristeva)
[ 23 ].
Spektakle Piny Bausch wpisują się w nurt teatru postdramatycznego — wiąże
się to z towarzyszącymi poszukiwaniami uniwersalnego języka (języka
ciała) — który u tej wybitnej choreografki powstał z połączenia teatru,
rewii i baletu. Nieobecna do tej pory w librettach baletowych choreografia
„brutalności i prowokacji" znajduje swój wyraz w teatrze tańca
realistycznego, w teatrze emocji. Taniec w teatrze Bausch pokazuje to, co dla każdego z nas jest najważniejsze — czyli? Stały wątek — wspólny dla jej
spektakli, stosunki międzyludzkie, na które kłamstwo ma bardzo duży wpływ,
gdzie „rozpacz nigdy nie przeradza się w cynizm, a jej manifestacja nie
budzi zażenowania" [ 24 ].
Filmografia
-
Cafe Müller, przedstawianie
Piny Bausch.
-
Łzy cesarzowej, film Piny Bausch.
-
Stara i drzwi, przedstawianie Matsa Eka
-
Na lewą stronę. Pina Bausch oraz teatr tańca
Wuppertalu — film
dokumentalny: realisation — Ulrich Tegeder, redaktion — Hans Vetter, tekst
polski — Remigiusz Ptasznik.
Bibliografia
-
Biography of Pina Bausch
13.8.2006.
-
Drabik G. Woda, ziemia, powietrze
[w:] „Przegląd Polski on-line".
-
Lehmann H.T. Teatr postdramatyczny.
-
Ross J. Difficult dances. The choreography of Pina Bausch
13.8.2006.
1 2
Przypisy: [ 19 ] Na lewą stronę. Pina Bausch oraz teatr tańca Wuppertalu, film
dokumentalny. [ 24 ] Na lewą stronę, op. cit. « Teatr (Publikacja: 24-01-2007 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 5231 |
|