Co jednak, jeśli to prawo istnieje, lecz realne warunki życia jednostki stanowią jego totalne zaprzeczenie? Wówczas to staje się ono pustym pojęciem i przybiera postać maski, zakrywającej faktyczne zniewolenie.

Relatywizm, podważając zasadę krytyki, autoryzuje ten smutny spektakl. Powołując się na rzekomą dowolność i różnorodność zarówno wersji piekła jak i wizji zbawienia pozostawia jednostkę samej sobie. Przezwyciężenie owej samotności musi zatem łączyć się z przezwyciężeniem samego relatywizmu, który będąc mechanizmem obronnym urzeczowionej świadomości, stanowi jednocześnie granice jej emancypacji.

Zdaje się, że Marcuse zlekceważył ten problem. Dopiero J. Habermas nada mu właściwej powagi. Tymczasem „świadomość fałszywa" ma się dobrze i czeka na kolejnych demaskatorów, a dyskusja na temat optymalnych warunków ludzkiego rozwoju na nowe argumenty.

Biliografia:

1. A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 1980.
2. K. Marks, F. Engels, Dzieła. Rękopisy filozoficzno-ekonomiczne, t. I, Warszawa 1976.
3. L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu. Powstanie, t. I, Poznań 2000.
4. H. Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, przeł. W. Gromczyński, Warszawa 1991
5. M. Horkheimer, T. W. Adorno, Dialektyka Oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1994.
6. Marcuse, Eros i cywilizacja, przeł. H. Jankowska, A. Pawelski, Warszawa 1998.

Zobacz także te strony:

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Kultura masowa - nowa dyktatura ciemniaków Moja filozofia kultury

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (9)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Marcin Punpur Absolwent ekonomii i filozofii. Studiował w Olsztynie, Bremie i Bernie. Zainteresowania: filozofia kultury, religii i polityki.  Liczba tekstów na portalu: 53  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: W co wierzą ateiści