Autor tekstu: Carlos Quintanilla Yerena

Tłumaczenie: Łukasz Czarnecki

Wstęp

Nawiążę na pierwszym miejscu jako Meksykanin do wydarzeń społeczno-politycznych mojego kraju, co ułatwi nam w dalszej części zrozumienie Liberalizmu i Neoliberalizmu, które nie jest proste zwłaszcza współcześnie, gdy mamy do czynienia z politykami różnych partii, godnymi współczucia w obliczu braku własnej tożsamości, zdesperowanymi, którzy wciąż poszukają czegoś w minionych nurtach ideologicznych, najprawdopodobniej, by się w nich ukryć.

Od uzyskania niepodległości przez Meksyk w 1810 roku aż po XX wiek są prowadzone badania nad stosunkiem polityki rządów liberałów do formowania się państwa narodowego Meksyku i narodowej tożsamości. Należy podkreślić wielką determinację przedstawicieli myśli liberalnej otaczających prezydenta Benito Juáreza, którzy zaproponowali integrację społeczną i polityczną ludności, przystąpili do rządu narodowego. Nadzieja wolnomularstwa meksykańskiego, by ukształtować tożsamość narodową, osiągnąć postęp gospodarczy i społeczny wiąże się z rokiem 1862 w edukacji, która jest niezbędnym narzędziem społecznej modernizacji. Edukacja rozumiana w szerokim sensie.

Liberalizm w Meksyku rodzi się dokładnie z narodem i jest z nim, jak aromat ideologiczny, powstaje by zerwać związek kolonialny; w tym sensie Liberalizm meksykański przekształcił się, w odróżnieniu od Liberalizmu europejskiego, oddzielając zasady duchowe i polityczne od zasad ekonomicznych i społecznych; domagano się równego traktowanie wszystkich swoich mieszkańców, odrzucenia monopolów, sekularyzacji społeczeństwa oraz zwierzchnictwa władzy cywilnej, domagano się projektu federalnego ponad kwestiami religii oraz przede wszystkim istniały nacjonalistyczne obawy w obliczu groźby interwencji z zagranicy.

Pojęcie liberalizmu

Definicja pojęcia LIBERAL, którą znajdujemy w słowniku Gallatin Mackey, odwołuje się do filozofów scholastycznych okresu Średniowiecza. Wyróżniali oni siedem nauk; trivium złożoną z Gramatyki, Logiki i Retoryki oraz quadrivium złożoną z Arytmetyki, Geometrii, Muzyki i Astronomii. Reprezentowały one siedem sztuk wyzwolonych i (jednocześnie) nauk, które oddzielono od sztuk rzemieślniczych, zawodów praktykowanych przez ludzi (Tkactwo, Ciesielstwo, Piekarstwo oraz inne); wśród scholastyków możemy odnaleźć poglądy bardzo zróżnicowane należące do m.in.: z jednej strony Juana de Fidanza, znanego jako Święty Bonawentura (1221-1274) i z drugiej: Tomasza z Akwinu (1224-1274).

Pojęcie Liberalis Homo, odnosiło się w Średniowieczu do osoby, która była panem siebie samej, wolna, niezależna i często szlachetna; pojęcie to oznaczało postęp i inteligencję. Wyrażenie to i związane z nim inne cechy były bardzo dobrze znane w Meksyku przez Benito Juáreza oraz wszystkich wielkich wolnomularzy okresu Reformy.

Liberalizm i neoliberalizm

W odniesieniu do LIBERALIZMU możemy powiedzieć, że był to nurt polityczny, który dominował w Ameryce Łacińskiej w XIX wieku; w odróżnieniu od NEOLIBERLIZMU, który jest nurtem ekonomicznym narzuconym obecnie w Ameryce Łacińskiej. Przed dokonaniem oceny jest niezmiernie ważne dokładne wyjaśnienie różnic w doktrynie. Szczególnie istotnym podkreślenia jest fakt istnienia wielu nieporozumień, które większość ludzi ma w odniesieniu do Liberalizmu, a w szczególności przedstawiciele myśli konserwatywnej. Istnieje wiele mitów w odniesieniu do Liberalizmu i Neoliberalizmu. Jeżeli się odetniemy od nich, będziemy w stanie dyskutować o obydwu koncepcjach bez wymysłów oraz mitów, i traktować je tak jak się należy: zgodnie ze swoimi prawdziwymi zasługami bądź ich brakiem.

My, liberałowie, wierzymy, że każda jednostka powinna integralnie kształtować się i jako taka stanowi część społeczeństwa, dzięki któremu możliwy jest rozwój filozoficzny i kreatywny, nie mamy na myśli odosobnionego atomu. Jednostka winna eliminować nałogi, które ją dotknęły i które również przyswoiła od innych osób bądź absorbowała z innych pokoleń.

Neoliberałowie zaś są indywidualistami metodologicznie i politycznie; gospodarka kapitalistyczna zakłada, że każda jednostka osiąga swoją skalę wartości w sposób całkowicie niezależny, bez wpływu kogokolwiek. Dobrze wiemy, że większość ludzi nie wytwarza swoich własnych wartości, lecz adoptuje je od innych osób.

Żaden indywidualista czy Neoliberał nie zaprzecza, że ludzie wpływają na siebie cały czas i oczywiście nie ma nic szkodliwego w tym nieuniknionym procesie. To, przeciwko czemu my liberałowie sprzeciwiamy się nie dotyczy ochotniczego przekonywania, lecz narzucenia przemocą — a nie poprzez akt refleksji — wartości .

Liberalizm jako teoria polityczna opiera się tak na zasadach moralnych, jak i filozoficznych oraz zawsze będzie przeciwko przemocy w życiu społecznym. Dlatego też Liberalizm jest teorią, w której podkreśla się, że każda jednostka powinna być wolna od przemocy narzucanej, powinna być wyposażona w prawo do jakiegokolwiek działania, które podyktuje jej świadomość za wyjątkiem napaści na inną osobę lub cudzą własność.

Nie możemy zatem mylić Liberalizmu, który odnosi się do spraw narodowych: Juareza w Meksyku, Giuseppe Garibaldiego we Włoszech, Kossutha na Węgrzech, czy Kościuszki w Polsce i wielu innych z Neoliberalizmem, który rodzi się wraz z Chicago Boys, nurtem o charakterze ekonomicznym, który został ochrzczony przez niektórych badaczy i pisarzy określanych mianem nice czy nowoczesnych jako Liberalizm aktualny albo Liberalizm nowoczesny. Oni bez cienia wątpliwości będą nam mówili o nowej koncepcji ekonomii, będą nam proponować takie pojęcia jak prorynkowość, wolny rynek, większa możliwość wyboru dla konsumentów, by podnieść poziom życia; że bogactwo jest lepsze od nędzy absolutnej. Przedstawiciele Neoliberalizmu na ogół odrzucają wolność oraz prawa indywidualne jako zasady moralne i na to miejsce próbują wstawić wnioski z publicznej polityki transnarodowej.

Zatem Neoliberalizm zmierza w kierunku monopolów i jest pozbawiony filozofii politycznej, co w większości przypadków powodowało powstanie przemocy. Neoliberalizm wykorzystuje etykę uniwersalna przyjmowaną przez nas i stosuje ją prosto w odniesieniu do rządzących. Istnieje zatem dla przedstawicieli Neoliberalizmu etyka Rządu tożsama z etyką wielkich monopolów i pozostawia na końcu etykę osoby, w swojej koncepcji klasycznej się nią nie interesuje. Nie ulega wątpliwości, że neoliberałowie czy liberałowie nowocześni pozwalają jednostce wybierać swoje wartości i postępować zgodnie z nimi oraz przyznają każdej jednostce prawo do bycia moralną bądź nie, według swojego partykularnego osądu. Natomiast Liberalizm tradycyjny odwołuje się do autentycznej moralności i dobrych zwyczajów nie tylko jednostki, lecz także grup, albowiem żadne działanie nie może być uważane za wirtualne, chyba że jest podejmowane w wolności, dobrowolnie tolerując osobę, przejaw cnoty jako owoc wolności dobrze stosowanej.

Człowiek rodzi się wolnym i to społeczeństwo przynosi ograniczenia w jej rozwoju począwszy od dzieciństwa, włącznie z narzucaniem jej religii; dlatego liberał uważa wolność za prawo naturalne.

Liberalizm tradycyjny odnosi się z szacunkiem do duchowej natury człowieka, zaś Liberalizm nowoczesny został obwiniony dokładnie za coś odwrotnego, to znaczy za ignorancję duchowej natury człowieka; historycznie, związek Kościoła i Państwa był w wielu przypadkach koalicją wzajemnie zachęcającą się do sprawowania dyktatury. Państwo korzystało z Kościoła, by uświęcić swoje czyny i wzywać do posłuszeństwa wobec władzy, domniemanie sankcjonowanej przez Boga, oraz Kościół korzystał z Państwa, by otrzymywać przychody i przywileje, oraz bliżej naszego wieku, doktryna chrześcijańska miała szczególny wpływ na instytucje państwowe.

Zarys liberalizmu

Liberalizm jest zbiorem podstawowych założeń, wartości i postaw zorganizowanych wokół przekonania, że im większa wolność przyznana jednostce, tym większy wskaźnik wspólnej pomyślności i szczęścia. Stąd płynie największa cnota Liberalizmu: żadnej nowości w nauce nie może się sprzeciwić, ponieważ nie ustanawia on prawd niezmiennych. Żadne zjawisko nie może skazać go na wygnanie z pola idei, włączając w to politykę, ponieważ zawsze będzie ważna jakaś duża część tego, co Liberalizm bronił w ciągu historii.

Liberalizm jest sposobem zrozumienia natury ludzkiej, jest pewną propozycją dla osób, by osiągnęły najwyższy stopień możliwej pomyślności (zgodnie z prezentowanymi wartościami, postawami i wiedzą) oraz wolności w społeczeństwie, które zredukowało do minimum nieuniknione konflikty. Jednocześnie, Liberalizm obdarzony jest dwoma istotnymi cnotami, którymi są: tolerancja oraz wiara w siłę rozumu.

Liberalizm polityczny został jasno wyrażony we wszystkich konstytucjach, które proklamowano w XVII, XVIII, XIX i XX wieku; to co nie jest wyraźnie zakazane jest milcząco dozwolone; jest tak dlatego, że w większości krajów z systemem liberalnym istnieją trzy władze: wykonawcza, ustawodawcza i sądownicza. Muszą istnieć zatem kontrole, które uniemożliwią, by anarchia lub despotyzm przeważą w polityce wewnętrznej Państwa; ta kwestia została odrzucona przez Neoliberalizm ekonomiczny, którego reguły rodzą wielki kapitalizm i funkcjonują równolegle do Państwa bądź je odrzucają.

Podstawowe idee liberalizmu

Liberalizm osadza się na kilku podstawowych założeniach, prostych i jasnych: liberał wierzy, że idea Państwa zrodziła się dla jednostki i nie odwrotnie. Liberał docenia korzystanie z wolności indywidualnej, uważa ją za coś dobrego i za niezastępowalny warunek osiągnięcia najwyższego poziomu rozwoju. Nie akceptuje zatem poświęcenia wolności w imię osiągnięcia rozwoju. Mowa o tych wolnościach zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Liberał wierzy również w odpowiedzialność jednostki. Nie może być wolności bez odpowiedzialności. Jednostki winny być odpowiedzialne za swoje czyny i powinny brać pod uwagę konsekwencje swoich decyzji oraz respektować prawa innych osób. Dokładnie w odniesieniu do regulacji praw i obowiązków jednostki w relacji do innych, liberał wierzy w państwo prawa. Wierzy w społeczeństwo regulowane przez prawo dla wszystkich równe, które nie daje przewagi dla innej osoby, partii czy jakiejś grupy i które unika przyznania przywilejów. Liberał ponadto broni tego, by społeczeństwo mogło dokładnie kontrolować działalność rządzących oraz odpowiednie funkcjonowanie instytucji państwowych.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Oblicza liberalizmu Neoliberalizm to przeżytek?

Zobacz komentarze (26)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Carlos Quintanilla Yerena Dr nauk prawnych Uniwersytetu Narodowego Autonomicznego Meksyku. Odbył studium z zakresu współpracy międzynarodowej oraz polityki interwencyjnej dla państw rozwijających się w Università Degli Studi di Bologna we Włoszech. Sprawował funkcje publiczne w instytucjach rządowych, m.in. w Prokuratorii Rolnej jako Wicedelegat Prawny i Delegat w Dystrykcie Federalnym, doradca Wiceprokuratora Generalnego ds. Rolnych, Dyrektor Badań Rolniczych i wcześniej doradca dwóch Ministerstw Reformy Rolnej, jak również Wicedyrektor Biura Umów i Gwarancji oraz Dyrektor Studiów specjalistycznych w Ministerstwie Zarządzania. Autor artykułów w wielu czasopismach, m.in.: Gazeta Senatu Republiki, Gazeta Trybunałów Rolnych, Momento Económico, Gazeta Cafés de México, Myśli. W latach 1991-1992 cotygodniowo publikowano jego artykuły w Periódico Excélsior. Wykładowca na uczelniach w Meksyku oraz za granicą, m.in. na Wydziale Nauk Politycznych i Socjologii Uniwersytetu Complutense w Madrycie i na Wydziale Agronomicznym i Leśnym we Florencji. Posiada ponad trzydziestoletnie doświadczenie w tematyce rolnej, aktualnie jest adwokatem w tej materii. Wolnomularz 33 stopnia, Wielki Mistrz Wielkiej Loży Meksyku (2002-2005), Prezydent Meksykańskiej Rady Wolnomularskiej (2005-2007), obecnie ambasador Gran Capitulo de Masones del Real Arco de Ios.