Autor tekstu: Kenneth Gordon Hurto

Tłumaczenie: Maciej Twardowski

Przedsłowie: W ogólnoświatowym ruchu humanistycznym występują różne nazwy ceremonii, która wiąże się z narodzinami dziecka i/lub jego powitaniem w rodzinie. W niniejszym artykule autor ujmuje to jako „Humanistic Dedication Ceremony", co zostało przełożone dość dosłownie jako dedykacja, lecz można by to również ująć jako „ceremonia oddania" lub „poświęcenia", niemniej to ostatnie zbyt kojarzy się religijnie, choć chodzi tutaj nie o poświęcenie mistyczne, lecz o uczczenie poświęcenia się rodziców ważnemu dla nich młodemu człowiekowi. Bardzo często występuje również pojęcie „ceremonii nadania imienia". Należy unikać nazw takich jak „świeckie chrzciny", gdyż to ostatnie pojęcie ma znaczenie religijne, natomiast w humanistycznej ceremonii narodzinowej występują elementy czysto ludzkie — psychologiczne i wspólnotowe — tylko te wymiary są eksplorowane przez ceremonie humanistyczne. Oczywiście nazwa ceremonii może być dostosowywana do tych aspektów, które są uwypuklane. O ile bowiem w jednej ceremonii humanistycznej najważniejsze będzie symboliczne nadanie imienia, o tyle w innych kluczowe mogą być elementy w których rodzice składają określone deklaracje względem dziecka przy obecności wspólnoty. Najszerszym ujęciem wydaje mi się jednak Ceremonia Narodzinowa, czyli ceremonia związana z narodzinami nowego dziecka, a jeszcze lepszym — Ceremonia Powitania — która może obejmować wszystkie elementy związane z powitaniem w rodzinie nowego potomka, jak i z powitaniem w rodzinie dziecka adoptowanego. Polskie Stowarzyszenie Racjonalistów przygotowuje się do zorganizowania pierwszej takiej „ceremonii powitania". Zapraszamy też kolejne chętne osoby, które w ten sposób chcą uczcić i oprawić powitanie w swoim życiu nowego dziecka. [Mariusz Agnosiewicz]

Artykuł ten prezentuje różnorakie aspekty Humanistycznej Ceremonii Dedykacji, oraz ukazuje założenia oraz poszczególne elementy takiej ceremonii. Światopogląd humanistyczny opiera się na człowieku, jego możliwościach i właściwościach. Ceremonia dedykacji opiera się na podobnych założeniach, stąd różnica w stosunku do tradycyjnego judeochrześcijańskiego rytuału chrztu. Celem takiego rytuału jest publiczne i intencjonalne oddanie nowonarodzonego człowieka w opiekę ludzi znajdujących w kościele, świątyni czy kongregacji. Nie postrzegamy ceremonii jako sposobu dzięki któremu dusza dziecka trafi pod opiekę kościoła lub świątyni — łączników miedzy ludzkością a Bogiem. Nasza ceremonia ma proste, a jednocześnie głębokie założenia oparte na pragnieniu rodziców i bliskich, aby świadomie oddać się przyjemnemu ciężarowi wychowania potomków.

Założenia humanistyczne

Zanim przejdziemy do omówienia poszczególnych aspektów ceremoniału, wydaje się konieczne, by opisać pewne założenia wynikające z przygotowywania ceremonii:

1. Rytuał jest istotny. Po pierwsze, musimy wyjść z założenia, że rytualny akt dedykacji jest ważny, oraz że w naszym życiu powinno znaleźć się dla niego miejsce. Używając słowa rytuał mam na myśli w pełni zamierzone (nie będące przypadkowym czy niepotrzebnym) wydarzenie. Zazwyczaj ma on miejsce w ściśle określonym czasie oraz miejscu, i odbywa się za pomocą wcześniej określonego sposobu. Celem rytuału jest podkreślenie znaczenia ważnych wydarzeń. Rytuał zamienia zwykłe okoliczności w coś bardzo ważnego z punktu widzenia psychologii czy socjologii. Jest sposobem dzięki któremu możemy odnaleźć sacrum w codziennym życiu. Jest również środkiem za pomocą którego dostrzegamy piękno życia pośród prozy. Rytuały przejścia należą do najważniejszych wydarzeń w ludzkim życiu. Charakterystyczne dla naszego gatunku jest to, iż nadajemy pewnym wydarzeniom szczególne znaczenie. Nasze intencjonalne wartościowanie wydarzeń wskazuje nam, które momenty w życiu uznamy za wyjątkowe. Rytuały dedykacji, ślubu, czy pogrzeby podkreślają te szczególne wydarzenia, nadając sens pewnym zmianom w życiu.

2. Każde dziecko jest wyjątkowe. Drugie założenie, które wpływa na proces przygotowania ceremonii zakłada, że każda osoba jest wyjątkowa i nieskończenie ważna. Podczas ceremonii podkreślamy wagę tego założenia poprzez akt nadania dziecku imienia. Nawet jeżeli imię nie będzie oryginalne, dziecko stanie się rozpoznawalne i wyjątkowe.

3. Każde dziecko reprezentuje nadzieję. Jako humaniści zakładamy, że tylko istoty ludzkie mogą wyzwolić ludzkość z jej własnych problemów. Dlatego też, w naszych ceremoniach zaznaczamy, że każde dziecko będzie miało swój wkład w historię ludzkości. W ten sam sposób wyrażając nadzieję, że ów wkład będzie jak najlepszy. Zgodnie ze słowami Kenneth Patton:

„Dla nas rodzą się dzieci; dając nam nowe szanse, z pokolenia na pokolenie." — A Thanksgiving for Children (Podziękowanie dzieciom)

4. Człowiek znajduje spełnienie w społeczności. Zakładamy, że miłość i troska o innego człowieka są esencją samospełnienia istoty ludzkiej. Społeczność ludzka jest tym, co kształtuje i wpływa na rozwój dziecka. Jako że w wychowaniu nie istnieje konieczność, ceremonia podkreśla jedynie potrzebę zapewnienia miłości i troski. W dodatku, udział oparty jest na wolnej woli.

5. Rodzice wypełniają swoje człowieczeństwo kochając własne dziecko. Zakładamy również, że wychowywanie dziecka rozwija także rodziców, poprzez rozwój takich cech, jak współczucie, zrozumienie czy cierpliwość. Emocje wiążą rodziców z dziećmi, umożliwiając obopólny rozwój w kierunku pełni człowieczeństwa.

6. Dziecko jest wolne. Ostatnie założenie dotyczy faktu, że dziecko nie jest własnością rodziców ani nikogo innego. Wierzymy, że dziecko ma prawo wybrać własną życiową drogę, niezależnie od społeczności w której przyszło na świat. Innymi słowy, zakładamy, że dziecko jest „dzieckiem kosmosu, samo wybierające sobie życie” (K. Gibran). W ten sposób, ceremonia staje się w głównej mierze zobowiązaniem dla zapewniania wolności, zgodnie ze słowami Williama Ellery Channinga:

„Wielki cel przyświecający wychowaniu;
Nie polega na pieczętowaniu młodego umysłu, lecz wznieceniu go;
Nie polega na zmuszaniu go do widzenia twymi oczami, lecz na nauce spokojnego i dociekliwego patrzenia własnymi;
Nie polega na formowaniu pozornej regularności, lecz na dotknięciu wewnętrznej wiosny;
Nie polega na obciążaniu pamięci, lecz na rozwoju szybkości myślenia, tak by dzieci mogły same nauczyć się i zrozumieć co jest dla nich dobre i słuszne.”
— Niedzielna Szkoła (The Sunday School), 1835

Należy także zwrócić uwagę na pewne założenia odnośnie samej ceremonii.

Kontekst Ceremonii Dedykacji

Ceremonia dedykacji jest wydarzeniem, które ma miejsce w szczególnym kontekście, związanym z rodziną i określoną społecznością. Narodziny dziecka są powiększeniem tej społeczności, a ceremonia dedykacji upamiętnia przyjście na świat nowego członka pewnej grupy, podkreślając jednocześnie fakt, iż dwoje ludzi staje się rodzicami.

Ceremonia dedykacji kładzie główny nacisk na trzy rzeczy:

a. Nadanie dziecku tożsamości. Ceremonia dedykacji podkreśla indywidualność dziecka biorącego w niej udział.

b. Związanie dziecka ze swoją społecznością. Rytuał dedykacji reprezentuje również wprowadzenie dziecka w społeczność ludzką. Ceremonia jest także sposobem na „powitanie” zarówno dziecka jak i rodziców w szerszym „kontekście” człowieczeństwa.

c. Ideały ludzkiej aspiracji. Ważne jest, by ceremonia afirmowała nasze nadzieje, które wiążemy z dzieckiem, oraz najgłębsze marzenia ludzkości, które być może zostaną osiągnięte w czasie życia dziecka.

Ceremonia dedykacji odnosi się do szerszego kontekstu ludzkiej społeczności. Jest coś bezsensownego w przeprowadzaniu takiej ceremonii nie wziąwszy pod uwagę społeczności w której żyjemy. W takim rozumieniu, kontekst jest więc swego rodzaju siecią ludzkiej troski.

Dla kogo jest ta ceremonia?

Chociaż często nazywana „dedykacją dziecka” ceremonia sama w sobie nie jest bezpośrednio dedykowana dziecku. Po pierwsze, dziecko (przy założeniu, że jest bardzo młode) nie jest w pełni świadome tego, co się dzieje. Starsze dzieci nie znajdą przyjemności w partycypowaniu w takiej ceremonii, a część z nich może poczuć wręcz pewne zakłopotanie.

W przeciwieństwie do „klasycznego” chrztu, humanistyczny rytuał dedykacji nie zmienia ontologicznego statusu dziecka. Zgodnie z poglądami humanistów dziecko od momentu narodzin jest w pełni człowiekiem, który na swój sposób kompletny, nie potrzebuje żadnych aktów duchowej transformacji. Tak więc ceremonia nie wpływa w żaden sposób na status dziecka, zarówno przed jak i po rytuale dziecko jest w pełni człowiekiem.

Ceremonia nie jest dla dziecka, jest dla rodziców. Rytuał jest sposobem poprzez który społeczność składa hołd nowemu statusowi rodziców, jest także szczególnym momentem w którym rodzice mogą podzielić się swoją radością, obawami oraz nadzieją z innymi ludźmi. Ceremonia stanowi akt wsparcia dla rodziców ze strony społeczności. Dedykacja jest także sposobem na wzmocnienie wartości społecznych pomiędzy rodzicami.

Ceremonia jest także świętem dla zgromadzonych ludzi, jakkolwiek można ich określić. Rytuał jest sposobem dzięki któremu umacniają się ideały i wartości społeczne. Obecność zgromadzenia ludzkiego, jest tym, co uświęca wydarzenie. Żadna ceremonia nie może mieć miejsca bez udziału ze strony społeczności, dla której akt dedykacji jest również sposobem na umocnienie więzów międzyludzkich. Innymi słowy, ceremonia podkreśla znaczenie esencjonalnych dla ludzkości więzów, jako że los naszych dzieci jest naszym losem.

Tak więc, ceremonia może być trafniej określona jako „Humanistyczna Ceremonia Dedykacji dzieci, rodziców oraz społeczności” .

Dedykowanie ku czemu?

Jakiej idei dedykujemy rodziców i dziecko? Możemy wyróżnić dwie podstawowe części ceremonii: rodzice i ich „umowa” oraz akt nadania dziecku imienia.

1. „Umowa” rodziców. Pierwsza część zawiera pewien rodzaj „umowy” pomiędzy rodzicami a dzieckiem i społecznością. Od tego momentu rodzice będą dla dziecka przykładem człowieczeństwa, od nich właśnie dziecko będzie uczyć się, co to znaczy być człowiekiem. Najczęściej rodzice przysięgają, że zagwarantują dziecku spełnienie wszystkich jego potrzeb: fizycznych, psychicznych, emocjonalnych oraz duchowych. Uświadamiamy w ten sposób rodzicom, by robili wszystko, co leży w ich mocy, aby dziecko rozwijało się aż do osiągnięcia pełni człowieczeństwa.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Idea ceremonii humanistycznych Czym jest ślub humanistyczny?

Zobacz komentarze (23)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word