Przypuszczaliśmy, że ów klub pijacki był satyrą...; tymczasem p. Michał Brensztein znany badacz i historyk, przesyłając nam rozmaite materiały do dziejów Szubrawców, pisze w tej sprawie: "Według opowiadania najstarszych mieszkańców Telsz, jak Idzyllewicz i Wiełłowicz, do Kontubernii telszewskiej należeli około r. 1821 o. Ambroży Gawrogk, gwardian bernardynów konwentu telszewskiego, zmarł 12 marca r. 1825; Józef Swirtun, prezydent sądu grodzkiego telszewskiego, który na śniadanie: zjadał indyka całego; adwokaci: Michał Przyałgowski, Monstowicz, Towtkiewicz, Leszczewski; sędzia ziemski i graniczny telszewski Antoni Samowicz i inne osoby. Zbierano się w dnie naznaczone wieczorami, najczęściej w klasztorze u o. Gawrogka lub w traktierni Szczepanowskiego, potem Rejmerza. Na posiedzeniu wypijano po 12 szklanek ponczu. Stąd pochodzi przysłowie: telszewski bibosz (telsziun plumpys) wieki przeżyje. Ta kontubernia powstała w r. 1816 na wzór wileńskiego bractwa Trębaczów, o których wspominają „Wiadomości Brukowe". Ten wiersz w „Dzienniku Wileńskim" pt. „Oświadczenie" według poszukiwań Brensztejna napisał ks. Walonowi z Sylwester, urodzony około r. 1790 w okolicach Rosien, umarł w r. 1831 na Żmudzi.

Do tych wiadomości dołączył p. Brensztejn rękopis wierszem, duży, bo 1160 wierszy obejmujący. Pochodzi ze zbiorów lekarza Włodzimierza Andrzejewskiego, zmarłego 28 października 1896 r., przyjaciela biskupa Wołonczewskiego i Szymona Dowkonta i być może, że od którego z nich ten rękopis otrzymał w liczbie wielu innych znalezionych po jego śmierci.

Rękopis in folio składa się z trzech części. Pierwsza pod tytułem: „Do Kontubernii Telszewsko-Płungiańskiej; druga - "Do najdostojniejszego Restauratora Kontubernii Telszewsko-Pługiańskiej Raport", kończy się: „Pisałem w Wydrwiopolu ery utrwalenia Kontubernii drugiego roku (1817) miesiąca Browaropostu 12. Najniższy brat i sługa Wszystkowidz Postrzegacki, czynny członek Towarzystwa".

Część trzecia pt.: „List do przyjaciela o kąpielach morskich w Połądze". Pierwszy artykuł rozpoczyna się hymnem do Bożka pijaków; poczem następuje spotkanie z owym bożkiem, któremu opowiada o kolejach życia rozmaitych dygnitarzy klubu pijackiego, przesuwających się jako cienie przed bożkiem i autorem. Szereg to nie mały; więc cały Senat Telszewski z prezesem na czele, następnie duchowieństwo, stany wyzwolone, urzędnicy.

"Nie małego są stopnia obaj urzędnicy
Bo główni pijackiego klubu sowietnicy,
Jeden z nich tajnym zwany, że tai przed światem
Jakoby kontubernii nie był wiernym bratem,
A przecież skoro tylko dzień miły zaświta
Najpierwszy za butelkę pełną wódki chwyta.
Nadwornym sowietnikiem mianowany drugi,
Rzadko który z pijanych ma takie zasługi:
Brylantami sadzony, zdaleka się żarzy
Order klasy najwyższej na ognistej twarzy..."

Po takim przeglądzie przypominającym akta Rzeczypospolitej Babińskiej, tłumaczy się autor w „Polinodii", że:

"Na cześć pijaków Bożka rym rzeczony
Dla mej zabawy i pióra próby
Niechaj nie będzie na złe tłumaczony,
Bo się nie tyczy niczyjej osoby.
Jeśli do siebie ktoś go zastosuje
Ha, trudna rada..."

W części drugiej opisuje autor wycieczkę do Kalwarii, gdzie ciągłą satyrą chłoszcze duchowieństwo, zajmujące się więcej butelką jak brewiarzem; nie oszczędza i pątników różnych stanów, zwiedzających kapliczki, gdyż między nimi:

"...niejeden pijany
Łbem podpierał spróchniałe szczupłych domków ściany."

I tutaj zastrzega się autor:

"...jeżeli gdzie pióra uniesienie płoche
Przebaczysz wieśniakowi siedzącemu w chacie.
Co nie latał na miotle ani na łopacie".

W trzeciej części, jak zaznaczono, opisuje swą wycieczkę do kąpieli morskich w Połądze; a widząc nadzwyczajne skutki nowego jeszcze sposobu leczenia przeróżnych chorób, odzywa się ze współczuciem do modnych lekarzów:

"Biada wam Eskulapa nieszczęśni synowie,
Cudowne Augustianus, święci Antoszkowie,
Równie wam magnetyzmu uporni czciciele,
Wszystkie wasze dochody pochłoną kąpiele".

Autor owych wierszy „co nie latał na miotle ani na łopacie", bez wątpienia był dzielnym Szubrawcem-Rustykanem, a może nawet Urbanem i na Żmudzi rozszerzał zdrowe pojęcie o ważnych skutkach trzeźwości dla zdrowia narodowego.

Zobacz także te strony: Najazd duchów na Polskę 1853

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Obcy Geneza szubrawstwa

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word