Śmierć Boga jest drastyczną zmianą stałego elementu codziennego bytowania i sprawia, że sprawdzony wzór na rytualność dnia i nocy przestaje poprawnie funkcjonować. Wyuczone role nie sprawdzają się wobec pustki i końca.

Kiedy koń odmawia pracy, do wozu zaprzęgnięta zostaje kobieta. Scena ta ukazuje doskonale hierarchiczność tej rodziny i symboliczny związek dwóch istnień uciśnionych, skrępowanych prawem władcy gospodarstwa. Koń i kobieta pozostają niewolnikami na tle umęczonego, czarno-białego świata mgły. Tarr ukazuje wspólnotę dwóch ,,niższych" istnień wobec śmierci Boga. Doskonale to postępowanie unaocznia depresyjne porównanie człowieka i zwierzęcia u Kristevej, która pisze, że ukryte procesy spowolnienia depresyjnego — zamknięte wyjście zwierzęcia oraz człowieka — sprawiają, że zwierzę i człowiek wycofują się, zamiast uciekać lub walczyć^[22]. Staje się to wyuczoną reakcją obrony wobec sytuacji bez wyjścia. Przywoływany schemat konia, który odmawia pracy i jedzenia powiela także kobieta z obrazu Tarra. Dosięga ją to później, bowiem jako zwierzę symboliczne ma jeszcze inne drogi racjonalizacji i podejmuje próby zachowania siebie.

Kobieta jako istota obdarzona zdolnością do wyobrażeń i posiadająca wielkie narzędzie ludzkości — język, poszukuje drogi ocalenia w czytaniu Pisma Świętego. Stara się znaleźć jakąś myśl, ochronną zbroję, zapewnienie prawdy i podbudowanie gasnącej powoli woli życia. Pismo nie przynosi ukojenia. Kobieta zaczyna robić to, o czym mówiła Kristeva, stosuje ukryte procesy spowolnienia depresyjnego, oddając się mechanizmom wycofania i zamknięcia. Filmowa kobieta utopiona w rozkazach ojca nie wypracowała własnego, niezapośredniczonego postrzegania i nie potrafi przez to po Nietzscheańsku przewartościować świata na nowo i ustanowić własnego pryzmatu i wysublimowanych, nie narzuconych wartości. Wobec Śmierci Boga zwierzę i kobieta pozostają bezradni, ponieważ nie potrafią nazwać świata na nowo. Wraz z zmetaforyzowaną drogą znikania zwierzęcia i kobiety, mężczyzna traci swoją władzę, rozmywa się jego sens.

Władca nie istnieje bez podwładnych, podobnie jak nadczłowiek nie mógłby istnieć bez przezwyciężonych. Czy przytulenie konia było niezwykle znaczącym aktem, który zamienia się w symbol i odsyła do znaczeń dotykających śmierci nadczłowieka? Czy regres nadczłowieka do zwierzęcia jest etapem w wiecznym powrocie? Etapem, który uświadamia niemożliwość śmierci moralności, która była warunkiem powstania nadczłowieka.

Czy słowa ,,Matko, jestem głupi" obrazują ślepą uliczkę nadczłowieka, który odrzuca innych i żyje w królestwie swojego wielkiego ego. Odrzucenie litości w stosunku do zwierzęcia jest zakwestionowaniem zwierzęcej cząstki Ja i postawieniem zakazu fantazmatycznych powrotów do czasu na zawsze przeszłego. To niemożliwość pomyślenia o sobie jako o zwierzęciu jeszcze nie symbolicznym, to pogarda dla przeszłości, której jest się efektem. Nadczłowiek zafiksowany jest na różnicy, którą osiągnął na mocy autoanalizy i zmartwychwstania — samostworzenia. Zapomina jednak, że podmiotowość to oprócz wyjątkowej własnej różnicy, także stałe powtarzanie — przeszłości i schematów pozwalających na tworzenie wspólnoty. Litość i moralność, których każe wyzbyć się Zaratustra, to elementy człowieczeństwa, które różnią nas od zwierzęcia. Zwierzętom zaś zazdrościć można braku zdolności do refleksji o przyszłości, braku problemu śmierci i śmierci Boga, choć jak pokazuje Kristeva i Tarr — zwierzę także może doświadczyć depresji.

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (8)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word