Racjonalista|Sklep - Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne

	Sklep Szukaj w sklepie: Dziedziny: ·Dla dzieci [1] ·Doktryny, ideologie, dzieje idei [1] ·Encyklopedie, słowniki, leksykony [1] ·Filozofia [2] ·Historia [7] ·Historia religii i Kościoła [6] ·Homoseksualizm [1] ·Humanistyka [1] ·Ideo-gadżety racjonalisty [4] ·KOSZULKI RACJONALISTY [6] ·Kościół, krytyka, antyklerykalizm [6] ·Kultura i sztuka [2] ·Nauka i technika [3] ·Nietzsche [1] ·Nowe technologie [1] ·Państwo, prawo i ekonomia [2] ·Powieści i powiastki [15] ·Publicystyka, literatura faktu i reportaż [3] ·Religioznawstwo [3] ·Różności [1] ·Światopogląd [3] ·Wolnomularstwo (masoneria) [10]


	Przejdź do Racjonalisty Listy od czytelników


	Fundusz Racjonalisty Wesprzyj nas..


	Zarejestrowaliśmy 204.446.245 wizyt Ponad 1065 autorów napisało dla nas 7364 tekstów. Zajęłyby one 29017 stron A4 Najnowsze strony.. Archiwum streszczeń..


	Czy konflikt w Gazie skończy się w 2024? Raczej tak Chyba tak Nie wiem Chyba nie Raczej nie Oddano 701 głosów.

Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne
Dziedzina: Religioznawstwo

Autor: Daniel C. Dennett
Tłumacz: Barbara Stanosz
Przedmowa (posłowie, opracowanie): Barbara Stanosz
Seria: Biblioteka Myśli Współczesnej
Miejsce i rok wydania: Warszawa 2008
Wydawca: PIW
Liczba stron: 480
Wymiary: 12,5x19,5 cm
ISBN: 978-83-06-03138-6
Okładka: Miękka
Ilustracje: Nie
Cena: 49,90 zł (bez rabatów)
Rekomendacja Racjonalisty

[ Pozycja niedostępna ]

OpisDaniel Dennett jest wpływowym filozofem amerykańskim. W swojej najnowszej książce szuka źródeł zjawisk religijnych, traktując je jako przejawy natury ludzkiej na równi z innymi zjawiskami społecznymi, psychologicznymi czy politycznymi. Pyta, na jakiej psychologicznej i kulturowej glebie wyrastają religie. Czy ich źródłem są jakieś istotne potrzeby, o które należy dbać? Czy stanowią produkt ślepego instynktu i ewolucji, czy też wynik racjonalnego wyboru? Czy ci, którzy wierzą w Boga, mają po temu słuszne racje?
Książka Dennetta czerpie z wyników nauk empirycznych: biologii, historii, psychologii społecznej i ewolucyjnej. Autor twierdzi, że aby lepiej poznać i wytłumaczyć religie, należy zdjąć z nich pozór tajemniczości.

Spis treści

Przedmowa (Barbara Stanosz)
Wstęp
CZĘŚĆ I: OTWIERANIE PUSZKI PANDORY
1 Jaki czar ma być zdjęty?

1. Co się dzieje?
2. Robocza definicja religii
3. Odczarować czy nie odczarowywać?
4. Zaglądanie w otchłań
5. Religia jako zjawisko naturalne

2 Kilka pytań dotyczących nauki

1. Czy nauka może badać religię?
2. Czy nauka powinna badać religię?
3. Czy muzyka może ci szkodzić?
4. Może lepiej tego nie robić?

3 Dlaczego zdarzają się dobre rzeczy

1. Wydobywanie tego, co najlepsze
2. Cui bono?
3. Pytanie, co rekompensuje religię
4. Marsjańska lista teorii

CZĘŚĆ II: EWOLUCJA RELIGII
4 Korzenie religii

1. Narodziny religii
2. Surowce religii
3. Jak natura radzi sobie z problemem innych umysłów

5 Wczesne stadium religii

1. Nadmiar obiektów działających: rywalizacja o powtórzenia
2. Bogowie jako strony zainteresowane
3. Aby bogowie zaczęli do nas mówić
4. Szamani jako hipnotyzerzy
5. Inżynieria zapamiętywania w kulturach języka mówionego

6 Ewolucja zarządzania

1. Muzyka religii
2. Religia ludowa jako praktyczna wiedza-jak
3. Raczkująca refleksja i narodziny tajemnicy w religii
4. Oswojenie religii

7 Wynalezienie ducha zespołu

1. Droga wybrukowana dobrymi intencjami
2. Kolonia mrówek i korporacja
3. Rozwój rynku w religii
4. Bóg, z którym można rozmawiać

8 Wiara w wiarę

1. Lepiej w to uwierz
2. Bóg jako przedmiot intencjonalny
3. Podział pracy doksalnej
4. Najmniejszy wspólny mianownik?
5. Przekonania, które mają być deklarowane
6. Doświadczenia z Libanu: dziwne przypadki druzów i Kima Philby’ego
7. Czy Bóg istnieje?

CZĘŚĆ III: RELIGIA W NASZYCH CZASACH
9 O religii w kategoriach przewodnika dla klienta

1. Miłość do Boga
2. Akademicka zasłona dymna
3. Dlaczego ważne jest, w co wierzysz?
4. Co może dać ci twoja religia?

10 Moralność a religia

1. Czy dzięki religii jesteśmy moralni?
2. Czy dzięki religii twoje życie ma sens?
3. Co można powiedzieć o świętych wartościach?
4. Błogosław moją duszę: duchowość i samolubność

11 Co robić?

1. Tylko teoria
2. Kilka szlaków badawczych: jak rozumieć przekonanie religijne?
3. Co powinniśmy mówić dzieciom?
4. Toksyczne memy
5. Cierpliwość i polityka

Dodatki
A Nowe replikatory
B Kilka dalszych pytań dotyczących nauki
C Boy hotelowy i lady Tuck
D Kim Philby jako realny przypadek niezdeterminowania radykalnej interpretacji
Przypisy
Bibliografia

Fragment lub streszczeniefragment

ODCZAROWAĆ CZY NIE ODCZAROWYWAĆ?

Nauka jest niczym gaduła, która psuje film, mówiąc ci, jak on się kończy.
Ned Flanders – fikcyjna postać z filmu Simpsonowie

Jesteś na koncercie, słuchasz z przejęciem i zapartym tchem swoich ulubionych muzyków podczas ich pożegnalnego występu; piękna muzyka porywa cię, przenosi do innego świata... i nagle zaczyna dzwonić czyjś telefon komórkowy! Czar pryska. To okropne, podle, niewybaczalne. Ten niebaczny intruz zepsuł ci koncert, ukradł cenną chwilę, która już nigdy nie powróci. Jakim złem jest niszczenie czyjegoś oczarowania! Nie chciałbym być posiadaczem tego telefonu komórkowego, a jestem świadom, że w oczach wielu ludzi będę kimś takim jako autor tej książki.
Problem w tym, że są dobre i złe oczarowania. Gdybyż tak jakiś telefon w porę przerwał narady w gujańskim Jonestown w 1979 roku, gdy lunatyczny Jim Jones polecał setkom swoich oczarowanych wyznawców, by popełnili samobójstwo! Gdybyśmy tylko mogli przełamać czar, któremu poddali się japońscy wyznawcy kultu Aum Shinrikyo, gdy rozpylali gaz sarin w tokijskim metrze, zabijając dziesiątki ludzi i powodując obrażenia u tysięcy innych! Gdyby dziś udało się rozwiać urok, który przyciąga tysiące biednych muzułmańskich chłopców do fanatycznych medres, gdzie są przygotowywani do roli męczenników-morderców, zamiast uczyć się o nowoczesnym świecie, o demokracji i o dziejach nauki! I gdybyśmy mogli zdjąć czar wywołujący u niektórych naszych współobywateli przekonanie, że Bóg nakazuje im podkładać bomby pod kliniki aborcyjne!
Kulty religijne i fanatyzm polityczny nie są jedynymi źródłami dzisiejszych złych oczarowań. Pomyślmy o ludziach uzależnionych od narkotyków, gier hazardowych, alkoholu lub dziecięcej pornografii. Potrzebują oni wszelkiej dostępnej pomocy, ale wątpię, by ktokolwiek był skłonny otoczyć ochroną takich oczarowanych i ostrzegać: „Sza! Nie sprawiaj, by czar ten prysnął!”. Możliwe, że najlepszym sposobem zlikwidowania złych oczarowań jest upowszechnienie dobrego oczarowania, oczarowania boskiego. Może tak, a może nie. Trzeba by to sprawdzić, zanim nabierze się pewności. A może, skoro o tym mowa, warto zastanowić się, czy świat nie byłby lepszy, gdyby można było pstryknąć palcami i wyleczyć także pracoholików; ale tu już wkraczam na kontrowersyjny teren. Wielu pracoholików powiedziałoby, że ich uzależnienie jest dobroczynne, pożyteczne dla społeczeństwa i dla ich bliskich; poza tym twierdziliby oni, że w wolnym społeczeństwie mają prawo robić, co zechcą, jeśli nikomu nie wyrządzają krzywdy. Jest to zasada niepodważalna: inni ludzie nie mają prawa wtrącać się w czyjeś prywatne sprawy, dopóki można być zupełnie pewnym, że ów ktoś nikomu nie czyni nic złego. Jednakże pojawiają się coraz mocniejsze wątpliwości, czy w tym wypadku tak właśnie jest.
Ludzie przywiązują się do wielu rzeczy. Niektórzy uważają, że nie mogliby żyć bez codziennych gazet i wolnej prasy, inni są przekonani, że nie mogą obejść się bez papierosów. Dla jednych życie bez muzyki nie miałoby żadnej wartości, dla innych nic nie warte byłoby życie bez religii. Czy są to uzależnienia? A może są to rzeczywiste potrzeby, które powinniśmy starać się zaspokoić niemal za każdą cenę?
Kwestie tego rodzaju prowadzą w nieunikniony sposób do pytania o wartości ostateczne, a żadne badanie faktów nie może dostarczyć odpowiedzi na to pytanie. Najlepsze, co możemy zrobić, to usiąść i starać się dojść do porozumienia w politycznym procesie wzajemnej perswazji i edukacji, prowadzonym w dobrej wierze. Aby to jednak osiągnąć, musimy wiedzieć, jakie ewentualności są do wyboru, i mieć jasny obraz argumentów, które można wytoczyć za i przeciwko odmiennym wizjom uczestników tej debaty. Ci, którzy odmawiają udziału w niej (ponieważ we własnym przekonaniu znają już odpowiedzi), z punktu widzenia pozostałych stanowią część problemu. Zamiast uczestniczyć w naszych demokratycznych staraniach o osiągnięcie porozumienia między ludźmi, znajdują się na liście przeszkód, które w taki czy inny sposób trzeba pokonać. Jak w przypadku El Nino i globalnego ocieplenia, dyskutowanie z nimi jest bezcelowe, wszystko natomiast przemawia za tym, by poddać ich wnikliwemu badaniu, czy im się to podoba czy nie. Być może z czasem zmienią oni poglądy, przyłączą się do naszej politycznej kongregacji i pomogą nam w wyjaśnieniu, na czym opiera się ich postawa i postępowanie; jednakże niezależnie od tego, czy tak uczynią, reszta z nas powinna dowiedzieć się o nich możliwie jak najwięcej, ponieważ ludzie ci wystawiają na ryzyko to, co jest nam drogie.
Najwyższy czas, byśmy poddali religię jako zjawisko globalne tak intensywnym badaniom interdyscyplinarnym, na jakie nas stać, namawiając do tego najtęższe umysły na naszej planecie.
Dlatego, że religia jest dla nas zbyt ważna, byśmy mogli pozostać ignorantami w jej sprawie. Wpływa ona nie tylko nasze społeczne, polityczne i ekonomiczne konflikty, lecz także na znaczenie, jakie przypisujemy naszemu życiu. Dla wielu ludzi, prawdopodobnie dla większości, nie istnieje nic ważniejszego niż religia. Już choćby tylko z tego powodu powinniśmy dowiedzieć się o niej wszystkiego, co zdołamy. Takie jest, w skrócie, uzasadnienie tej książki.

DLACZEGO ZDARZAJĄ SIĘ DOBRE RZECZY

1. WYDOBYWANIE TEGO, CO NAJLEPSZE

Religijna alegoria stalą się częścią rzeczywistości. I życie w tej rzeczywistości pomaga milionom ludzi dawać sobie rade i być lepszymi ludźmi.
Langdon, bohater powieści Dana Browna Kod Leonarda da Vinci

Gdy zaczynałem pisać te książkę, przeprowadziłem wywiady z wieloma osobami, starając się zrozumieć rozmaite role, jakie religia gra w ich życiu. Nie było to naukowe zbieranie danych (chociaż i to po trosze robiłem), lecz raczej próba odłożenia na bok wszelkich teorii i eksperymentów, nawiązania bezpośredniego kontaktu z rzeczywistymi ludźmi i pozwolenia im, by powiedzieli mi własnymi słowami, dlaczego religia jest dla nich taka ważna. Były to całkiem prywatne rozmowy, prawie zawsze w cztery oczy1, i chociaż byłem w nich bardzo dociekliwy, nie wywierałem na moich rozmówców żadnej presji ani nie dyskutowałem z nimi. Podczas tych spotkań często bywałem szczerze poruszony i wiele się nauczyłem. Niektórzy znosili w życiu cierpienia, które trudno mi było wyobrazić sobie jako własne; inni znajdowali w swojej religii siłę, by podejmować i wytrwale podtrzymywać decyzje zgoła heroiczne. Wrażenie mniej dramatyczne, ale z perspektywy czasu nawet silniejsze, sprawiły na mnie osoby o skromnych talentach i osiągnięciach, które w taki czy inny sposób okazały się po prostu znacznie lepszymi ludźmi, niż można było oczekiwać – nie tylko dlatego, że ich życie niewątpliwie miało sens dla nich samych, lecz przedewszystkim dlatego, że rzeczywiście czynili świat lepszym, podejmując wysiłki inspirowane przeświadczeniem, iż życie nie jest ich własnością, którą mogą dysponować według własnego wyboru.
Religia z pewnością potrafi wydobyć z człowieka to, co w nim najlepsze, nie jest jednak jedynym zjawiskiem, które ma tę właściwość. Często wielki wpływ na moralne dojrzewanie człowieka ma posiadanie dziecka. Wiadomo też, że czasy wojenne – a także katastrofy przyrodnicze, jak powodzie czy huragany – dostarczają ludziom mnóstwa okazji do zdobywania się na wspaniałe czyny. Na co dzień jednak i w ciągu całego życia prawdopodobnie nic nie jest pod tym względem równie skuteczne jak religia. Sprawia ona, że ludzie silni i utalentowani stają się bardziej skromni i cierpliwi, a ludzie przeciętni potrafią przerastać samych siebie; dostarcza też mocnego oparcia dla tych, którym niezwykle potrzebna jest pomoc w zerwaniu z alkoholizmem, narkomanią czy przestępczością. Ludzi skłonnych do egocentryzmu, bezwzględności, grubiaństwa, albo po prostu do łatwej rezygnacji, religia często wyprostowuje, nadając ich życiu perspektywę pomagającą im podejmować trudne decyzje, z których każdy z nas byłby dumny.
Oczywiście na moich ograniczonych i nieformalnych badaniach nie można opierać ostatecznych sądów wartościujących. Religia niewątpliwie przysparza takiego i innego dobra, lecz coś, co nie jest religią, mogłoby to czynić z równym lub większym powodzeniem. Przede wszystkim wiadomo, że istnieje wielu mądrych, moralnych i skłonnych do poświęceń ateistów i agnostyków. Być może badania pokazałyby, że jako grupa ateiści i agnostycy wykazują większy szacunek dla prawa, są bardziej wrażliwi na potrzeby innych i bardziej etyczni niż ludzie religijni. Na pewno nie przeprowadzono dotąd rzetelnych badań, które dowodziłyby, że jest przeciwnie. Możliwe, że największą pochwałą, na którą zasługuje religia, jest to, iż pomaga ona niektórym ludziom osiągnąć taki poziom obywatelskiej i moralnej dojrzałości, jaki jest typowy dla brajtów. Jeśli ktoś uzna to przypuszczenie za obraźliwe, powinien skorygować swój ogląd świata.
Do kwestii, które powinniśmy obiektywnie rozważyć, należy pytanie, czy islam jest bardziej, czy też mniej efektywny niż chrześcijaństwo w powstrzymywaniu ludzi przed zażywaniem narkotyków i piciem alkoholu (a także - czy w obu wypadkach złe skutki uboczne nie przeważają nad korzyściami), czy nadużycia seksualne są mniejszym, czy większym problemem wśród sikhów niż wśród mormonów, i tym podobne. Nie powinieneś zachwalać całego dobra, które przynosi twoja religia, dopóki nie zmniejszysz go skrupulatnie o całe zło, które religia ta wyrządza, i nie zastanowisz się poważnie nad tym, czy pewna inna religia, a może brak jakiejkolwiek religii nie byłby lepszy. II wojna światowa z pewnością wydobyła ź wielu ludzi to, co w nich było najlepsze, a jej jeszcze żyjący uczestnicy często mówią, że była ona czymś najważniejszym w ich życiu, czymś, bez czego nie miałoby ono sensu; z pewnością jednak nie wynika stąd, że powinniśmy dążyć do nowej wojny światowej. Ceną, jaką trzeba zapłacić za wszelkie przekonanie o zaletach własnej reli

Podziel się swoją opinią o tej książce..

Opinie naszych czytelników:

2008-12-30 - Superstruna
Z pewnością to książka uniwersalna w swoim gatunku no i w końcu mocno refleksyjna.
2012-07-06 - tomana
Świetna książka, może momentami zbyt przegadana i zawiera liczne powtórzenia co, jak myslę, uwzględnia przyzwyczajenia amerykańskiego czytelnika (kilka razy i powoli) ale czyta się dobrze. Szczególnie polecam tym, którzy są otwarci na dialog z wierzącymi i dyskusję bez nawracania.

Koszyk jest pusty
Pobierz katalog pozycji

1. Wojciech Giełżyński - Wschód Wielkiego Wschodu
2. Anatol France - Bogowie pragną krwi
3. John Brockman (red.) - Nowy Renesans
4. Jan Wójcik, Adam A. Myszka, Grzegorz Lindenberg (red.) - Euroislam – Bractwo Muzułmańskie
5. Wiktor Trojan - Axis Mundi
6. Barbara Włodarczyk - Nie ma jednej Rosji

1. Mariusz Agnosiewicz - Kościół a faszyzm. Anatomia kolaboracji
2. Mariusz Agnosiewicz - Heretyckie dziedzictwo Europy
3. Friedrich Nietzsche - Antychryst
4. Mariusz Agnosiewicz - Kryminalne dzieje papiestwa tom I
5. Mariusz Agnosiewicz - Zapomniane dzieje Polski
6. Andrzej Koraszewski - I z wichru odezwał się Pan... Darwin,..
7. John Diamond - Cudowne mikstury. Podręcznik sceptyka
8. Mariusz Agnosiewicz - Kryminalne dzieje papiestwa tom II
9. Vinod K. Wadhawan - Nauka złożoności. Trudne pytania,..
10. Kazimierz Czapiński - Dokąd kler prowadzi Polskę? Laickie..

1. Mariusz Agnosiewicz - Zapomniane dzieje Polski
2. Tadeusz Dołęga-Mostowicz - Kiwony
3. Wanda Krzemińska i Piotr Nowak (red) - Przestrzenie informacji
4. Katarzyna Sztop-Rutkowska - Próba dialogu. Polacy i Żydzi w..
5. Ludwik Bazylow - Obalenie caratu
6. Kerstin Steinbach - Były kiedyś lepsze czasy... (1965-1975)..

	[ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ] Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja \| administrator)