Dziedziny :
· [1]
· [1]
· [1]
· [2]
· [7]
· [6]
· [1]
· [1]
· [4]
· [6]
· [6]
· [2]
· [3]
· [1]
· [1]
· [2]
· [15]
· [3]
· [3]
· [1]
· [3]
· [10]
Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia Dziedzina: Religioznawstwo Autor: Werner Jaeger Tłumacz: Krzysztof Bielawski Miejsce i rok wydania: Bydgoszcz 2002, wyd. II Wydawca: Homini Liczba stron: 128 Wymiary: 16x23 cm ISBN: 83037933-82-1 Okładka: Miękka Ilustracje: Nie Cena: 24,00 zł (bez rabatów)
[ Pozycja niedostępna ] Opis Siedem wykładów, wygłoszonych przez Wernera Jaegera w roku 1960 na Uniwersytecie Harvarda, których przekład oddajemy do rąk polskiego Czytelnika, stanowi nie tylko ostatnie dzieło wybitnego niemieckiego uczonego, autora wielkiej „Paidei”, ale jest także uzupełnieniem i znakomitą syntezą jego wcześniejszych badań. Stanowią one punkt, w którym spotykają się wszystkie zainteresowania Jaegera, zajętego już to wielkimi tematami przedchrześcijańskiego antyku, już to zjawiskami o największym znaczeniu dla myśli chrześcijańskiej, od samych jej początków. Interesował go też proces odwrotny: wpływ gwałtownie rozwijającej się nowej religii na przedchrześcijańskie struktury, filozofię oraz koncepcje kultury i wychowania. U podstaw tych studiów stoi przekonanie, że cała europejska kultura opiera się w równym stopniu na dwóch wielkich filarach: kulturze antycznej i tradycji chrześcijańskiej, oraz że lekceważenie lub pomijanie któregokolwiek z nich z konieczności zmierza do zafałszowania rozumienia tradycji jako takiej.
Werner Jaeger urodził się 30 lipca roku 1888 w Looerich w Nadrenii. Po ukończeniu gimnazjum w Kempen rozpoczął studia filologiczne na uniwersytetach w Marburgu i w Berlinie (1906-1911). Początkowo studiował filozofię, jednak największy wpływ wywarła na niego nauka i osobowość Ulricha von Wilamowitza-Moellendorffa - „filologa wszechczasów”. Wzorem mistrza podjął się opracowywania krytycznych edycji tekstów źródłowych. Przygotowywał m. in. wydania „Metafizyki” Arystotelesa i dzieł wszystkich Grzegorza z Nysy. W jego naukowym dorobku trudno wskazać dominujący nurt; opracowania dotyczące Arystotelesa, Platona,
Demostenesa, Izokratesa i Tyrtajosa przeplatają się z badaniami nad pisarzami chrześcijańskimi - Nemezjusem i Grzegorzem z
Nyssy. Wielkie monografie poświęcił idei starożytnej paidei i teologii wczesnych filozofów greckich. W roku 1936 opuścił na zawsze Niemcy i osiadł przy uniwersytecie Harvarda w Cambridge, gdzie nie tylko pracował do śmierci, ale znalazł też drugą ojczyznę. Zmarł 19 października 1961 roku.
Spis treści
Wykład I. Cel wykładów. - Chrześcijaństwo a judaizm. - Hellenizacja. - Znaczenie słowa hellenismos. - Helleniści i żydzi w judaizmie. - Znaczenie i zasięg języka greckiego w czasach hellenistycznych. - Formy literackie stosowane przez pisarzy wczesnochrześcijańskich a literatura antyczna. Martyrologium przedchrześcijańskie. - Nauka o dwu drogach i didaché. - Nawrócenie : filozofia a chrześcijaństwo. - Mowa św. Pawła na Areopagu. - Apokryficzne Akta Apostoła Filipa: paideia Christi.
Wykład II. List św. Klemensa Rzymskiego do Koryntian.- Hypodeigmata Klemensa. - Idea zgody (homonoia) w antycznej retoryce i w liście Klemensa. - Topos sporu między członkami jednego ciała. - Antyczne źródła filozoficzne listu Klemensa. - Stoicki moralizm i idealizm etyczny.- Potrzeba wewnętrznej dyscypliny chrześcijaństwa. - Kosmiczny aspekt zagadnienia pokoju. - Sofokles i Eurypides w liście Klemensa. - Synkrasis, tzn. idea właściwych proporcji. - Ideał politycznej jedności. - Sympnoia pantón. - Klemensowa pochwała paidei. - Paideia Chrystusa. - Agape w liście Klemensa.
Wykład III. Rozwój literatury apologetycznej. - Św. Justyn Męczennik i jego „Dialog z Żydem Tryfonem”. - Adresaci pism apologetycznych. - Argumentacja filozoficzna w apologetyce chrześcijańskiej. - Boski Logos. - Chrześcijaństwo jako filozofia. - Żydzi jako „naród filozofów” w oczach Greków. - Prototyp filozofa żydowskiego: Filon z Aleksandrii. -„Pierwsza filozofia” Arystotelesa jako teologia. - Chrześcijanie w oczach pisarzy pogańskich: Tacyta, Marka Aureliusza i Galena. - Wiara i rozum w pismach Tertuliana. - Problem pewności religijnej u Greków i Rzymian: różnice. - Świadectwo Cycerona: De natura deorum. - Separatyzm Tacjana Syryjczyka.
Wykład IV. Wielostopniowy proces „tłumaczenia” przesłania chrześcijańskiego. - Aleksandria miejscem kulturowej i filozoficznej konfrontacji. - Wzajemne przenikanie się podstawowych pojęć filozofii greckiej, judaizmu i chrześcijaństwa: odkrycie wspólnych podstaw, ideae innatae. - Uniwersalność (tj. katolickość) chrześcijaństwa. - Teologia aleksandryjska i jej jednocząca rola.- Dogmatyzacja greckich systemów filozoficznych i reakcja na nią: „heroiczny sceptycyzm”. - Ewolucja filozoficznych form literackich: od dialogu do popularnego eseju. - Neoplatonizm III wieku n. e.
Wykład V. Szkoła aleksandryjska. - Klemens z Aleksandrii i Orygenes twórcami filozofii chrześcijańskiej. - Historia alegorezy. - Platon i Ksenofanes krytykami bogów Homera i Hezjoda. - Alegoreza stoików. - Problem antropomorfizmu Starego Testamentu. - Theoprepés. - Dzieło Orygensa: przekład Biblii na poziom znaczeń duchowych. - Miejsce filozofii w teologii Orygenesa. - Dwa nurty jego twórczości: uczone komentarze egzegetyczne i kazania dla „prostszych”. - Paradoks „podwójnego życia” Orygenesa: chrześcijański wychowawca z helleńskim wychowaniem i poglądami. - Mowa pochwalna Grzegorza Cudotwórcy na cześć Orygenesa. - Program szkoły Orygenesa. Miejsce filozofii i historii filozofii. - Gnosis a pistis. - Systemy gnostyckie. - Chrześcijaństwo jako misterium. -Polemika z pogańskimi misteriami religijnymi w pismach Klemensa. - Kształt literacki i język pism Klemensa i Orygenesa: porównanie. - Kazanie Melitona z Sardes a tzw. II list Klemensa Rzymskiego do Koryntian. - Pedagog Klemensa Aleksandryjskiego: chrześcijaństwo prawdziwą paideią. - Zasada wewnętrznej jedności systemu Orygenesa: jego rozumienie dziejów ludzkości. - Filozofia Orygenesa na tle prądów manichejskich i gnostyckich. - Problem zła i zagadnienie wolności woli. - Logos i pronoia w Orygenesowej interpretacji dziejów.
Wykład VI. Teologia Orygenesa jako oparta na greckim pojęciu paidei. - Całościowa struktura myśli Orygenesa. - Chrześcijaństwo IV wieku po Chrystusie: potrzeba przezwyciężenia konfliktów wewnętrznych. - Powody oporu wobec chrześcijaństwa w wykształconych środowiskach pogańskich. - Pogańskie reakcje na ekspansję nowej religii: cesarz Julian na Wschodzie i senator Symmach w Rzymie. - Chrześcijański system edukacji: tworzenie chrześcijańskiej paidei. - Ojcowie Kapadoccy i ich helleńska paideia. - Klasyczne wykształcenie Bazylego i Grzegorza z Nazjanzu: studia w Atenach. - Greccy autorzy epoki klasycznej w homiliach Grzegorza z Nazjanzu. - Literackie ambicje Grzegorza. - Jego autobiograficzny poemat w historii gatunku literackiego. - Mowa Bazylego do młodzieńców o studiowaniu autorów pogańskich i jej wpływ na myśl chrześcijańską. - Żywot Mojżesza autorstwa Grzegorza z Nyssy jako odpowiedź na zarzuty o nadmierny podziw dla myśli greckiej. - Grzegorz z Nyssy jako autor klasycyzujący. - Język literacki Grzegorza i jego klasyczne odniesienia.
Wykład VII. Zasady chrześcijańskiej paidei na przykładzie Grzegorza z Nyssy. - Morphosis: nadrzędne pojęcie greckiej edukacji. - Doskonalenie ludzkiej areté jako wymagające nieustannej troski. - Konieczność łaski Boskiej w chrześcijańskiej koncepcji wychowania według Grzegorza. - Synergia: współdziałanie. - Idea apokatastazy u Grzegorza. - Askesis greckich filozofów. - Monastycyzm Bazylego i „życie filozoficzne” Grzegorza jako modele chrześcijańskiej paidei. - Literatura jako paideia. - „Sztuki wyzwolone” jako propaideia. - Filozofia najwyższąpaideią Greków. - Biblia najwyższą paideict chrześcijan. -Imitatio Christi. - Pismo Święte jako całość. - Rola Ducha Świętego w interpretacji Pisma. - Struktura traktatu Grzegorza z Nyssy o życiu Mojżesza. - Psalmy jako podstawa chrześcijańskiej etyki. - Grecka morphosis a chrześcijańska metamorphosis. - Ideał życia monastycznego w systemie wychowawczym Grzegorza z Nazjanzu. - Teologiczne korzenie humanizmu.Podziel się swoją opinią o tej książce..