Dziedziny :
· [1]
· [1]
· [1]
· [2]
· [7]
· [6]
· [1]
· [1]
· [4]
· [6]
· [6]
· [2]
· [3]
· [1]
· [1]
· [2]
· [14]
· [3]
· [3]
· [1]
· [3]
· [10]
Twierdzenia o istnieniu i istocie Dziedzina: Filozofia Autor: Idzi Rzymianin Tłumacz: Jacek Surzyn Seria: Biblioteka Europejska Miejsce i rok wydania: Kęty 2005 Wydawca: Antyk Liczba stron: 130 Wymiary: 17x23 cm ISBN: 83-89637-18-9 Okładka: Twarda+obwoluta Ilustracje: Nie Cena: 29,00 zł (bez rabatów)
[ Pozycja niedostępna ] Opis Początek dyskusji nad realną różnicą istoty i istnienia rozpoczął bakałarz Uniwersytetu Paryskiego, uczeń Tomasza z Akwinu, Idzi Rzymianin. Nie wątpliwości, że Idzi doskonale zdawał sobie sprawę z fundamentalnego znaczenia złożenia istotowo-istnieniowego w bycie stworzonym. Można zaryzykować twierdzenie, iż był pierwszym, który zauważył jej doniosłość. Nieoczekiwanie stanowisko Idziego spotkało się z ostrą reakcją jednego z nestorów Uniwersytetu Paryskiego Henryka z Gandawy. Od tego momentu rozgorzał zacięty spór o tzw. różnicę pomiędzy istotą a istnieniem, który przez następne dziesięciolecia przyciągał uwagę wielu myślicieli. Idzi Rzymianin stał się tym, który realną różnicę istoty i istnienia sproblematyzował i zapoczątkował dociekania nad tą kwestią.
Poglądy Idziego są ściśle związane z koncepcją Tomasza z Akwinu, jednocześnie jednak w kwestii podstawowej, tzn. złożenia istotowo-istnieniowego w bycie stworzonym zachodzi pomiędzy nimi zasadnicza różnica. Lektura dzieł nasuwa jeden podstawowy wniosek dotyczący omawianego problemu, występuje u niego bowiem różnica realna, ale rozumiana specyficznie, jako różnica między dwiema rzeczami. Punktem wyjścia dla Idziego jest przyjęcie, że w każdym bycie stworzonym, czy to materialnym, czy też niematerialnym istota różni się od istnienia. W uzasadnieniu odwołuje się do procesu ludzkiego poznania. Poznając bowiem poprzez zmysły jakąkolwiek rzecz, ujmujemy jej istotę, która posiada istnienie. Jednocześnie jednak możemy poznać istotę rzeczy wcale nie mając pewności, czy dana rzecz istnieje, czy też nie. Jednym słowem, w poznaniu abstrahujemy od istnienia rzeczy. Dowodem na to dla Idziego klasyczny przykład z różą: „Można poznać różę, choć żadna róża nie istnieje. Skoro bowiem poprzez zmysły lub poprzez wcześniejsze poznanie nabyłem wiedzę o róży, istnienie samej róży nic nie daje mojej wiedzy, ponieważ przedmiotem intelektu nie jest istnienie, lecz istota”. Zadaniem poznania intelektualnego będzie zatem uchwycenie istoty rzeczy. Z kolei to, co rozróżniane (separowane) w samym intelekcie różni się rozumowo. Dlatego też istotę poznawanej rzeczy można ująć poprzez jej definicję, która obejmuje rodzaj i różnicę gatunkową. Wszystkie te kategorie, wyróżniane są jedynie w intelekcie, różnią się tylko rozumowo i nic nie mówią na temat istnienia, bądź nieistnienia rzeczy.
Bez wątpienia Idzi Rzymianin jest pierwszym myślicielem, który w sposób gruntowny analizuje i uzasadnia realną różnicę istoty i istnienia w bytach stworzonych. Sprawą odrębną pozostaje, na ile pozostaje on zgodny ze swoim mistrzem Tomaszem z Akwinu. Posługuje się językiem Tomasza, przyjmuje jego koncepcje złożeń bytowych, jednocześnie jednak wprowadza innowację, która dla Akwinaty musi być obca. Stale bowiem próbuje udowodnić, że istnienie jest rzeczą, gdy wtedy może realnie różnić się od istoty. Innej realnej różnicy jak różnica między rzeczami Idzi nie przyjmuje.
W pewnym sensie stał się twórcą syntezy tomizmu, w tym znaczeniu, że uwypuklił fundamentalne idee myśli Tomasza z Akwinu. Zwrócił bowiem uwagę na problem złożeń bytowych, rozumienie istnienia jako aktu istoty, na partycypację istnienia w bytach stworzonych. Jednocześnie jednak okazał się typem myśliciela odmiennym od Akwinaty, a pewne jego rozwiązania daleko odbiegają od doktryny mistrza. Tomasz z Akwinu pozostaje w pełnym tego słowa znaczeniu ontologiem, podczas gdy Idzi jest przede wszystkim metafizykiem. Istnienie rozumiał Idzi jako rzecz „naddaną” bytom. Warto również pamiętać, że w doktrynie Idziego można zauważyć silne wpływy neoplatonizmu, szczególnie Proklosa, co pozwoliło mu budować odmienną od Tomasza strukturę bytową.
Ze WstępuPodziel się swoją opinią o tej książce..