Czy poczucie dumy ze swojego kraju daje ci szczęście? Beznadziejne pytanie o niezliczonej liczbie odpowiedzi.

Podczas gdy we wnioskach z wcześniejszych badań stwierdzono, że pozytywne odczucia w stosunku do swojego kraju mogą być powiązane z zadowoleniem z własnego życia, naukowcy Tim Reeskens z Katholieke Universiteit Leuven w Belgii i Matthew Wright, politolog z amerykańskiego Uniwersytetu w Waszyngtonie, DC, postanowili jeszcze bardziej zgłębić temat i przedstawić pełny obraz, jaki kryje się za szczęściem i nacjonalizmem.

Matthew Wright powiedział: "Nie ma problemu ze stwierdzeniem, że duma z własnego kraju uszczęśliwia. Ale o jakiego rodzaju dumie tutaj mowa? To okazuje się czynić wielką różnicę."

Pojęcie nacjonalizmu może obejmować wiele aspektów ideologii, od przekonania o wyższości własnego kraju wobec wszystkich innych krajów, poprzez nacjonalizm "obywatelski", po ochronę państwa przed władzą narzucaną przez inne państwo.

W toku dalszych prac autorzy przeanalizowali odpowiedzi udzielone przez 40.677 osób z 31 krajów na 4 kluczowe pytania zadane w międzynarodowym Badaniu Wartości Europejskich (ang. European Values Study) w 2008 - zakrojonym na szeroką skalę międzynarodowym, obserwacyjnym programie badawczo-sondażowym, w ramach którego przyglądano się podstawowym wartościom humanistycznym. Zapewnia on wgląd w idee, przekonania, preferencje, postawy, wartości i opinie obywateli z całej Europy. Badania te są jedynym w swoim rodzaju projektem eksplorującym sposób myślenia Europejczyków o życiu, rodzinie, pracy, religii, polityce i społeczeństwie.

W prezentacji swoich odkryć w czasopiśmie Psychological Science autorzy podzielili dumę narodową na dwa odrębne aspekty.

Nacjonalizm "etniczny", wyrażany często poprzez określenia rasowe lub religijne, postrzega pochodzenie jako kluczową granicę społeczną definiującą zbiorowe, narodowe "my". Z kolei nacjonalizm "obywatelski" dotyczy bardziej tworzenia inkluzywnego społeczeństwa, wymagając do przynależności jedynie poszanowania dla instytucji i prawa kraju. Podczas gdy nacjonalizm etniczny często posiłkuje się zamkniętym i antagonistycznym podejściem do mniejszości czy imigrantów, nacjonalizm obywatelski, przynajmniej co do zasady, jest bardziej otwarty na budowanie mostów między różnymi społecznościami i otwierania granic przed imigrantami.

Pośród analizowanych pytań sondażowych jedno oceniało "subiektywne odczucie dobrobytu", określane na podstawie ogólnego zadowolenia z życia, a inne mierzyło poczucie dumy narodowej. Dwa kolejne wskazywały na etniczne i obywatelskie granice narodowe na podstawie dokonywanej przez respondentów oceny wagi poszanowania prawa i instytucji oraz określenia przez nich znaczenia pochodzenia.

Podobnie jak w toku wcześniejszych badań, naukowcy odkryli, że osoby odczuwające większą dumę narodową cieszą się lepszym dobrobytem. Odkrycia Reeskensa i Wrighta wskazują również, że nacjonaliści obywatelscy są w ogóle szczęśliwsi, gdyż dobre samopoczucie nawet najdumniejszych nacjonalistów etnicznych ledwie przewyższa to, którym się cieszą osoby o najniższym poziomie dumy obywatelskiej.

Na podstawie sposobu, w jaki ludzie definiują dumę możemy poczynić przewidywania, co do ich reakcji na zmianę sytuacji.

W obliczu ponownego wzrostu popularności partii skrajnie nacjonalistycznych w Europie tego typu badania są nieodzowne, by zmierzyć się ze złożonymi ideologiami politycznymi i dokładnie zdefiniować, jaki rodzaj nacjonalizmu jest pożądany. Wright jest przekonany, że ustalenia posłużą za wskazówki, jakich powszechnych reakcji można się spodziewać w stosunku do takich trendów jak przekraczanie granicy przez miliony ludzi z biedniejszych krajów do bogatszych w poszukiwaniu pracy lub schronienia przed wojną albo w ucieczce przed represjami politycznymi. "Nie ma jasności, co do politycznych implikacji miary szczęścia - aczkolwiek nieszczęśliwi obywatele mogą żądać wielu politycznie niebezpiecznych, ksenofobicznych reakcji. Nacjonaliści etniczni, dumni lub nie, wypadają na relatywnie mniej szczęśliwych przez co bardziej prawdopodobne jest, że ruszą do działania, kiedy nastąpi dywersyfikacja narodu wokół nich".

© Unia Europejska 2005 - 2011

Źródło: CORDIS

Referencje dokumentu: Reeskens, T. and Wright, M. (2011) 'Subjective Well-Being and National Satisfaction: Taking Seriously the "Proud of What?" Question', Psychological Science. DOI: 10.1177/0956797611419673.