U kobiet w okresie postmenopauzy cierpiących z powodu osteopenii (niskiej gęstości mineralnej kości) uprawianie ćwiczeń tai chi, jak również przyjmowanie polifenoli uzyskanych z zielonej herbaty okazuje się bezpieczne dla zdrowia, a więc ''przynajmniej nie szkodzi''. Okazuje się również, że łączenie obu tych praktyk - ćwiczeń tai chi i zażywania suplementów na bazie polifenoli z zielonej herbaty - może poprawiać w wyżej wymienionej grupie jakość życia. Jednakże wyniki dalszych analiz wykazują, że przyjmowanie samych suplementów uzyskanych z zielonej herbaty nie ma żadnego wpływu na jakość życia osób badanych. Jakie stąd wnioski? Te nasuwają się same a zostały przedstawione w artykule opublikowanym w ''BMC Complementary and Alternative Medicine'' w grudniu 2010.  Badania zostały zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu amerykańskiego NCCAM (Narodowe Centrum Medycyny Komplementarnej i Alternatywnej), agencji rządowej powołanej między innymi do prowadzenia badań nad tzw. medycyną komplementarną i alternatywną z zastosowaniem najwyższych standardów naukowych.

Gęstość mineralna kości jest jednym z podstawowych wskaźników wytrzymałości mechanicznej kośćca. Osteopenia, stan w którym dochodzi do obniżenia gęstości mineralnej kości, może (choć nie zawsze) poprzedzać wystąpienie osteoporozy, choroby prowadzącej do osłabienia kości, a nawet do złamań, co staje się poważnym problemem zdrowotnym i częstą przyczyną niepełnosprawności u ludzi w podeszłym wieku, głównie kobiet. Wyniki poprzednich badań naukowych wskazywały, że tai chi - tradycyjna chińska praktyka medytacyjna łącząca ruch fizyczny, koncentrację uwagi i głębokie oddychanie - wywiera pozytywne efekty na stan kości, w tym na ich gęstość mineralną. Ponadto regularna aktywność fizyczna jest jednym z ważniejszych elementów w profilaktyce i leczeniu osteoporozy.

W maju 2007 roku dr Peter Wayne z New England School of Acupuncture w Watertown w stanie Massachusetts (Stany Zjednoczone) wraz ze współpracownikami opublikowali na łamach ''Archives of Physical Medicine and Rehabilitation'' wyniki przeglądu doniesień badawczych na temat wpływu uprawiania tai chi na gęstość mineralną kości. W toku przeglądu badań udało się ustalić, że tai chi może być skuteczną, stosunkowo bezpieczną i przynoszącą wymierne efekty metodą utrzymania dotychczasowego poziomu gęstości mineralnej kości, pozwalającą ponadto uzyskać poprawę siły mięśni szkieletowych i poczucia równowagi, co uzasadnia podejmowanie dalszych badań na tym polu (choć - co trzeba zauważyć -  w stosunku do wielu badań ujętych w przeglądzie pojawiały się pewne wątpliwości, przede wszystkim natury metodologicznej).

Wyniki badań przeprowadzanych na zwierzętach wskazywały, że również polifenole uzyskiwane z zielonej herbaty, substancje bogate w antyoksydanty, mogą mieć działanie ochraniające kości przed utratą składników mineralnych. Z drugiej strony, naukowcy dysponują obecnie stosunkowo małą wiedzą na temat skutków długotrwałego przyjmowania suplementów na bazie zielonej herbaty u ludzi, co jest istotne choćby w związku z wynikami badań wskazującymi na ryzyko wystąpienia niepożądanych efektów ubocznych przyjmowania polifenoli, w tym negatywnego wpływu na czynność wątroby i nerek.

W związku z tym podjęto decyzję o przeprowadzeniu badań naukowych w celu oceny wpływu ćwiczeń tai chi stosowanych w połączeniu z suplementami na bazie polifenoli uzyskanych z zielonej herbaty na jakość życia u kobiet w okresie postmenopauzy. W badaniach uwzględniono także poziom bezpieczeństwa stosowania obu metod. Badania, finansowane przez NCCAM, były częścią większego projektu badawczego, którego celem jest ocena efektów stosowania polifenoli uzyskanych z zielonej herbaty i tai chi na stan kośćca u kobiet które mają problemy z niską gęstością mineralną kości w okresie postemanopauzy. Pozostałe wyniki uzyskane w ramach realizacji tego projektu zostaną opublikowane w późniejszym czasie.

Naukowcy z Texas Tech University Health Sciences Center (Lubbock, Stany Zjednoczone) losowo przydzielili 171 kobiet do czterech grup. Kobiety z grupy pierwszej przyjmowały doustnie polifenole z zielonej herbaty w dawce 500 mg dziennie; kobiety z drugiej grupy - przyjmowały polifenole i zostały objęte programem ćwiczeń tai chi; kobiety z kolejnej grupy przyjmowały jedynie tabletki placebo (500 mg skrobi), a z ostatniej - przyjmowały tabletki placebo i wykonywały ćwiczenia tai chi. Czas trwania badań wynosił 24 tygodnie. Ćwiczenia tai chi były wykonywane trzy razy w tygodniu w sesjach trwających po 60 minut każda. W czasie trwania badań naukowcy monitorowali u badanych kobiet poziom nastroju i ogólny stan zdrowia, w tym funkcje wątroby i nerek.

Wyniki badań wskazują, że u osób badanych z grup objętych ćwiczeniami tai chi odnotowano istotną poprawę wskaźników ogólnej jakości życia, w tym samopoczucia psychicznego i stanu emocjonalnego. Z kolei w grupach osób badanych przyjmujących polifenole z zielonej herbaty nie odnotowano istotnego wpływu przyjmowania tych substancji na funkcje enzymatyczne wątroby, funkcje nerek i jakość życia.

Naukowcy odnotowują, że jest to pierwsze tego rodzaju randomizowane badanie z kontrolowaniem efektu placebo, które przeprowadzono w celu określenia długoterminowych skutków przyjmowania suplementów na bazie zielonej herbaty u kobiet w okresie postmenopauzy. Odwołując się do uzyskanych wyników badań, naukowcy wskazują, że przyjmowanie polifenoli z zielonej herbaty w dawce 500 mg dziennie przez 24 tygodnie, samodzielnie lub w połączeniu z regularnym wykonywaniem ćwiczeń tai chi, okazuje się bezpieczne u kobiet z niską gęstością mineralną kości w okresie postmenopauzy, a więc "przynajmniej nie szkodzi".

Natomiast, jak już wspomniano, efekty stosowania tai chi i polifenoli z zielonej herbaty na poziom innych wskaźników, takich stan kości, skłonność do powstawania stanów zapalnych czy poziom stresu, będą przedmiotem kolejnych publikacji.

[Tłum./oprac. C. O. Reless]

Źródła:
NCCAM
Shen C-L, Chyu M-C, Pence BC, et al. Green tea polyphenols supplementation and tai chi exercise for postmenopausal osteopenic women: safety and quality of life report. BMC Complementary and Alternative Medicine. 2010;10(1):76.
Peter M. Wayne, Douglas P. Kiel, and David E. Krebs, et al. The Effects of Tai Chi on Bone Mineral Density in Postmenopausal Women: A Systematic Review. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, May 2007.

Zob. też: Tai-chi może przynosić ulgę chorym cierpiącym z powodu fibromialgii