Ks. prof. Michał Heller, prof. Ryszard Tadeusiewicz, Bogdan Miś, Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego, Polska Akademia Dzieci - Popularyzatorzy Nauki 2013.

W konkursie organizowanym od 2005 roku przez serwis Nauka w Polsce PAP i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) nagradzani są wyróżniający się w popularyzacji wiedzy: ludzie nauki, instytucje naukowe i pozanaukowe, a także osoby spoza środowiska naukowego, dziennikarze i redakcje. "Chcieliśmy poprzez ten konkurs docenić wysiłek wszystkich tych, którzy swoja pracą, zaangażowaniem i energią realizują różne zadania przyczyniając się do popularyzacji polskiej nauki" - powiedziała w środę wiceprezes PAP Lidia Sobańska.

Laureatem nagrody specjalnej za całokształt działalności został ks. prof. Michał Heller z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Uczony jest autorem kilkudziesięciu książek, wybitnym filozofem i teologiem, specjalizuje się m.in. w filozofii przyrody, fizyce czy kosmologii. W 2008 roku jako pierwszy Polak otrzymał Nagrodę Templetona, przyznawaną za przerzucanie mostów między religią a nauką. Otrzymane wówczas 1,6 mln dolarów przeznaczył na utworzenie Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych w Krakowie. Jednym z programowych zadań centrum jest popularyzacja nauki.

Prof. Ryszard Tadeusiewicz z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zwyciężył w kategorii Naukowiec. Jego pierwszy zarejestrowany artykuł popularnonaukowy pochodzi z 1976 r. Łącznie napisał ponad 400 artykułów popularnonaukowych i ponad 10 książek. "Popularyzuje automatykę, informatykę i biocybernetykę. Ma tytuł Mistrza Mowy Polskiej i w wyjątkowy sposób łączy dar pięknego mówienia z umiejętnością przekazywania wiedzy zarówno dorosłym, jak i dzieciom" - informują organizatorzy konkursu.

"Jest to ukoronowanie działalności, którą traktowałem zawsze jako pewną +odtrutkę+" - powiedział podczas uroczystości prof. Tadeusiewicz. Praca naukowca - wyjaśniał - wymaga dyscypliny, precyzyjności i staranności w wyciąganiu wniosków. "Tymczasem popularyzacja to ta część naszego zawodu badacza, która jest deserem, wisienką na torcie" - podkreślił.

W kategorii Instytucja Naukowa nagrodzono Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego w Warszawie. Placówka zainicjowała warszawskie obchody międzynarodowego Światowego Tygodnia Mózgu (Brain Awareness Week). W swoich progach Instytut Nenckiego chętnie gości licealistów i wybitnie zdolną młodzież promowaną przez Fundusz na Rzecz Dzieci. Uczestniczy też w Pikniku i Festiwalu Naukowym w Warszawie. Pracownicy Instytutu popularyzują naukę również przez komentarze i wypowiedzi dla rozgłośni radiowych i stacji telewizyjnych. Tylko w 2013 roku informacje na jego temat w mediach pojawiły się ponad 600 razy.

Stowarzyszenie Polska Akademia Dzieci (PAD) otrzymało nagrodę w kategorii Instytucja Pozanaukowa. PAD tworzy bezpłatny Uniwersytet prowadzony przez dzieci niezależnie od ich sytuacji materialnej, społecznej, a nawet zdrowotnej. Do uczestnictwa w zajęciach zapraszani są uczniowie szkół podstawowych, wychowankowie domów dziecka oraz mali pacjenci hospicjów. Efektem działalności Akademii jest rozbudzenie zainteresowania nauką u 8 tys. dzieci, współpraca naukowa z ponad 120 naukowcami w Polsce oraz uczonymi z NASA i UNESCO.

W kategorii Media najlepszy okazał się redaktor Bogdan Miś, autor około 20 książek, obecnie zaangażowany w popularyzację matematyki w internecie. Był redaktorem naczelnym czasopism m.in. "PC Magazine" czy "Informatyka" i zastępcą redaktora naczelnego programów edukacyjnych i popularnonaukowych TVP, a także programów dziecięcych TVP. Tworzył i prowadził ponad 500 programów telewizyjnych i ponad 200 naukowych pogadanek radiowych.

Bogdan Miś

Wśród Sponsorów Popularyzacji jury, pod kierownictwem prezesa PAN prof. Michała Kleibera, nagrodziło firmę Samsung Electronics Polska. Jedną z jej popularyzatorskich inicjatyw jest program Mistrzowie Kodowania, w którym uczniowie szkół podstawowych uczą się programowana. W jej ramach firma do 2015 roku chce nauczyć programowania 50 tys. dzieci. Samsung jest też partnerem strategicznym warszawskiego Centrum Nauki Kopernik, z którym m.in. organizuje Akademię Techniki, propagującą naukę przedmiotów ścisłych.

Jury zdecydowało przyznaniu dwóch wyróżnień specjalnych. Laureatem jednego z nich jest dr inż. Michał Krupiński z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, który w pracy badawczej zajmuje się fizyką cienkich warstw magnetycznych. Poza tym jest aktywnym popularyzatorem - organizuje niezwykłe pokazy i prezentacje, ale jest też współtwórcą oswajającej fizykę strony fiztaszki.pl i jednym z organizatorów Naukowych Szortów - spotkania, w którym naukowcy dostają 6,28..., a więc 2 pi minut na opowiedzenie o swojej pracy.

Druga z wyróżnionych - Danuta Bukowska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu od 2008 roku prowadzi i współorganizuje popularyzujące naukę wykłady, pokazy oraz warsztaty. Od 2008 roku uczestniczyła w kolejnych edycjach Festiwalu Nauki i Sztuki, organizowanego przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2010 roku była pomysłodawczynią oraz współorganizatorką ogólnopolskiego konkursu: Sztuka Widzenia - na projekt zabawki dla dzieci słabowidzących.

Nagrodę redakcji serwisu Nauka w Polsce, przyznawaną m.in. za jakość przekazywanych informacji i pomoc w kontaktach z naukowcami, otrzymała Iwona Kieda z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.

W wystąpieniu wideo skierowanym do uczestników konkursu minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Lena Kolarska-Bobińska zaznaczyła, że popularyzowanie nauki jest bardzo ważnym i trudnym zadaniem, często zresztą niedocenianym przez samych naukowców. "Dlatego tak bardzo trzeba doceniać tych naukowców, instytucje, media, które prowadzą i chcą prowadzić dialog ze społeczeństwem, chcą przekonywać społeczeństwo, że pieniądze, które wydaje się na naukę również im wszystkim służą, że nauka to jest coś pięknego, ciekawego, fascynującego" - powiedziała.

Prezes Polskiej Akademii Nauki i przewodniczący jury prof. Michał Kleiber podkreślił, że popularyzacja nauki ma kluczowe znaczenie dla przyszłości naszego kraju. "Wszyscy wiemy, że jedną z polskich bolączek jest niskie nasycenie wiedzą naszych produktów i usług. To się nie zmieni, jeśli nie zaczniemy doceniać i rozumieć tego, czym zajmuje się współczesna nauka, jakie ma problemy i ambicje, co już odkryła" - powiedział prezes PAN. Zaznaczył, że popularyzacja nauki, to część misji uczonego. "Jeśli czujemy, że mamy prawo wyciągać rękę po publiczne środki, to mamy też obowiązek tłumaczenia, co z tymi pieniędzmi robimy" - dodał.

Zdaniem podsekretarza stanu w MNiSW Jacka Gulińskiego część uczonych ma dar popularyzowania nauki, ale jeszcze nie wszyscy naukowcy potrafią pokazać efekty swojej pracy. "Nie jest to taka liczba, która by nas satysfakcjonowała. Dlatego z zainteresowaniem rozszerzamy krąg osób, które chciałyby pomóc temu sektorowi w propagowaniu popularyzacji osiągnięć naukowych" - powiedział Guliński. Podkreślił, że ostatnie lata były dobre dla polskiej nauki. "Udało się wzmocnić ten sektor infrastrukturalnie i w kapitale ludzkim. Jeżeli chodzi o popularyzację to ciągle mamy wiele do zrobienia" - podkreślił.

PAP - Nauka w Polsce