Andrzej Przyłębski w szkicu „Duch czy życie" zwraca uwagę, że podczas gdy Kant postulował międzynarodową umowę państw pokoju, to Hegel w wojnie widzi motor rozwoju i postępu, nie widząc cierpienia i nędzy jako skutku wojen. Przyłębski zwie Kanta idealistą, a Hegla realistą. Zostaję przy idealiście Kancie, ponieważ w 21 wieku i ofiara wojny już wie, że jest wolna, i nie z Ciebie, Georg, tylko sama z siebie to wie, i nie chce germańskiego ani innego narodowego, prokurowanego na Weltgeista, tylko siebie-podmiotu i to jest realizm. Krzyk ofiary. W 21 wieku nikt go nie słyszy, ale ja słyszę, tzn. ja-nikt słyszę to.

Jesteś teleologiem, Georg. Wg Ciebie, idea absolutna sama się wciela, bo to rozum świata, który jest chytry. To teza? Antyteza to historia, dziejowość narodu? Syntezą jest co? Era św. Ducha protestantów? Dobrze, że chociaż wypominasz protestantom palenie czarownic na stosach. Milczysz o nawoływaniu przez Lutra do palenia żydowskich szkół i synagog (od antysemityzmu Lutra wierni odcięli się dopiero w 1984 roku). Czy może mówisz o tym, że teza i antyteza zawiera się w państwie, tj. państwo upada, kiedy rośnie w nim antyteza, krytyka tego państwa jako tezy? I upadek jest syntezą? Georg, ja nie będę rozdzierać mego dziecka na tezę i antytezę.

Tadeusz Kroński we Wstępie do „Wykładów" mówi, że Ty ukazujesz moralny stan historii, i pomija Twoją gloryfikację narodów germańskich. Z kolei Katarzyna Guczalska w szkicu „Ukąszenie Miłosza. Hegel jako figura retoryczna" twierdzi, że Ciebie nie można kontynuować, bo jesteś jednorazowy i trudny, za trudny nawet dla Miłosza, i że recepcję Twojej filozofii można nazwać „ukąszeniem Hegla", i tak to ujmuje Miłosz, a chodzi o zarażenie się totalitarnym państwem z jednolitą bryłą władzy mężczyzn. A Janusz Dobieszewski w szkicu „Hegel w Rosji" przypomina, jak bardzo filozofia rosyjska rozwijała się na Tobie. Bakunin, Czaadajew, Hercen. No i marksiści. Tylko Sołowjow zwrócił się do Kanta. I tu widzę proceder podstawiania pod Twój historyczny naród germański narodu rosyjskiego. Ktokolwiek będzie Cię kontynuował, będzie podstawiał pod Twój naród swój naród, aby tylko doskoczyć do historyczności.

Rosję ogarnia militarne szaleństwo — nieustannie prezentuje w mediach, na poligonach, na terenach już wstępnie „demokratyzująco rusofobiących" swoje najnowsze uzbrojenie, jako moc antyrusofobiącą. Rosja boi się rusofobienia wewnątrz; jest wielonarodowa. Przez wiek terroryzowała wewnętrzne narody, które swoje krzywdy przeniosły w 21 wiek; terror trudno wybaczyć, co więcej — jest niewybaczalny (jak zorganizowany przez Stalina Wielki Głód na Ukrainie, jak też w samej Rosji, a tego tematu Rosja unika w 21 wieku). Heidegger twierdzi, że sowiecka Rosja była projektem zachodnioeuropejskim. Pytanie: do jakiego „dziejowego narodu" przyłączyłby się w 21 wieku? Do jakiego projektu zachodnioeuropejskiego? Do niemieckiego? Może do rosyjskiej Rosji (z nieuchwytną zbrodnią i uchwytnym linczem na terrorystach?)

Zobacz także te strony: Heglowska teoria państwa Analiza tragedii antycznych w świetle heglowskiej filozofii państwa

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    MS Word

Tamara Bołdak-Janowska Pseud. Tamara Be Jot. Ur. 1946 w Zubkach. Polska pisarka, pisząca prozę, poezję i eseistykę. Zajmuje się również tłumaczeniami (z rosyjskiego, białoruskiego i niemieckiego) i rysunkiem (m.in. ilustruje tomiki poetyckie dla niemieckiego wydawnictwa Peter Segler Verlag); publikować zaczęła po upadku PRL-u. Należy do Warszawskiego Oddziału SPP, Stowarzyszenia Villa Sokrates, WK Borussia. Tłumaczona na język angielski, niemiecki, rosyjski, białoruski, węgierski i litewski. Za całokształt twórczości uhonorowana Nagrodą Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego w 2007 roku. Za tom poetycki "Rozdziały" nominowana do Nagrody Mediów Publicznych Cogito 2008. Za powieść utopijną pt. "Rzeczy uprzyjemniające Utopia" nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2010. W 2011 roku otrzymała Nagrodę Prezydenta Olsztyna za całokształt. Brązowy medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis 2016.