|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Biblia » Stary Testament » O Biblii inaczej
Najmądrzejsze sentencje Biblii Autor tekstu: Mariusz Agnosiewicz
1.
"Zobaczyłem więc, że nie ma
nic lepszego
nad to, że się człowiek cieszy ze
swych dzieł,
gdyż taki jego udział.
Bo któż mu pozwoli widzieć,
co stanie się potem?"
BT Księga Koheleta 3, 22
Nic ponad to w Biblii nie ma! 2.
"Wchodźcie przez ciasną bramę!
Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, a wielu
jest takich, którzy przez nią wchodzą. Jakże ciasna jest brama i wąska
droga, która prowadzi do życia, a mało jest takich, którzy ją znajdują"
(BT Mt 7, 13-14). Ciekawe jest to zdanie jeśli pozbawimy je
biblijnego kontekstu: podejmuj się trudnych wyzwań, nie idź na łatwiznę.
3.
"Eli, Eli, lema sabachthani?"
(BT Mt 27, 46) — Boże mój, Boże mój,
czemuś mnie opuścił? Retoryczne pytanie-wyrzut, które zadał Jezus Bogu
umierając na krzyżu.
4.
"Któż pozna, czy siła życiowa
synów ludzkich idzie w górę,
a siła życiowa zwierząt zstępuje w dół, do ziemi?"
BT Koh 3, 21
Któż może zgłębić to co będzie po
śmierci? Nikt nie może przesądzać na przykład, że dusza nasza idzie do
raju, a naszego psa nie.
5.
"Synu, nie
prowadź życia żebraczego,
lepiej umrzeć, niż żebrać.
Gdy człowiek
musi patrzeć na stół drugiego,
jego istnienia nie uważa się za życie,
zbrudzi duszę swoją potrawami obcych;
człowiek więc rozumny i dobrze
wychowany tego się ustrzeże.
Żebractwo jest słodkie na ustach człowieka
bezwstydnego,
ale we wnętrzu jego płonie [ono jak] ogień."
(Syr 40, 23n; BT)
Bardzo zmniejszyła by się liczba żebraków, gdyby nie chrześcijaństwo.
Gdyby nie jego pochwały dla „dzielenia się z potrzebującymi", to potrzebujących
byłoby zdecydowanie mniej, a więcej zaradnych i pracowitych. Ciekawe, czy
ludzie wspomagający żebraków (których średnia wieku stale maleje) czytali
ów fragment Mądrości Jezusa, syna Syracha?
6.
Eklezjastyk — Mądrość Jezusa,
syna Syracha
Ów Jezus, syn Syracha, zawarł w swej
księdze zdecydowanie więcej mądrości, niż inny Jezus, syn Boga, mimo, iż
ten drugi zdobył poklask i sławę przewyższającą tego pierwszego. Ten
pierwszy wyłuskał mądrości całego systemureligijnego, ten drugi
stworzył [być może] sektę bazującą na cząstce owych mądrości. Gdyby nie
ten drugi, judaizm dzięki takim jak ten pierwszy ewoluowałby w to, czym stał
się chrystianizm.
Mądrość Syracha dla żydów oraz
dla protestantów jest apokryfem, Jezus nie powoływał się w swoich
wypowiedziach ani razu na tę księgę, trzeba przyznać, że Kościół zrobił
tutaj dobry wybór.
fragmenty
[mądrość]
Jako pierwsza przed wszystkim stworzona została mądrość,
rozum roztropności od wieków. (...)
Bądź skory do słuchania,
a odpowiadaj po namyśle! (...)
W mowie jest chwała i hańba człowieka,
a język może sprowadzić jego upadek.
Bacz, abyś nie był nazwany oszczercą
i nie czyń swym językiem zasadzek. (...)
Synu, od młodości swej staraj się o naukę,
a będziesz ją nabywał aż do siwizny. Jak oracz i siewca
przystępuj do niej
i czekaj na dobry jej plon;
trochę się utrudzisz pracując nad nią,
ale wnet będziesz spożywał jej owoce. Jakże bardzo twarda
jest dla nieuków,
a lekkoduch w niej nie wytrwa. (...)
Szczęśliwy mąż, który się ćwiczy w mądrości
i który się radzi swego rozumu,
który rozważa drogi jej w swym sercu
i zastanawia się nad jej ukrytymi sprawami.
Wyjdź za nią jak tropiciel
i na drogach jej przygotuj zasadzkę!
Kto zaglądać będzie przez jej okna,
kto słucha przy jej drzwiach;
kto zamieszka blisko jej domu
i wbije kołek w jej ściany;
kto postawi namiot swój przy jej boku -
ten zajmie miejsce w szczęśliwym mieszkaniu,
postawi swe dzieci pod jej dachem
i pod jej gałęziami będzie przebywał.
Ona zasłoni go przed żarem
i odpoczywać będzie w jej chwale. (...)
Nie może zdobyć wykształcenia ten, komu brak zdolności,
ale jest zdolność, która przymnaża goryczy.
Wiedza mędrca jak potop rozlewać się będzie,
a rada jego jak żywe źródło.
Jak naczynie stłuczone jest wnętrze głupiego:
nie zatrzyma żadnej wiedzy.
Jeśli rozumny człowiek usłyszy słowo mądre,
pochwali je i dorzuci doń swoje;
gdy głupi posłyszy, nie spodoba mu się
i odrzuci je za plecy.
Wyjaśnienia głupiego są jak toboły w drodze,
na wargach zaś mądrego znajdzie się wdzięk.
Usta roztropnego będą poszukiwane na zgromadzeniu,
a mowy jego będą rozważane w sercu.
Jak dom zniszczony, tak mądrość głupiego,
a wiedza nierozumnego to słowa nieskładne.
Nauka dla nierozumnego to pęta na nogi
i jakby więzy na prawej ręce.
Głupi przy śmiechu podnosi swój głos,
natomiast człowiek mądry ledwie trochę się uśmiechnie.
Nauka dla rozumnego jest jak ozdoba złota
i jak bransoleta na prawym ramieniu.
Noga głupiego jest skora, by wejść do domu,
człowiek z ogładą, przeciwnie, krępować się będzie.
Nierozumny przez drzwi zagląda do wnętrza,
natomiast mąż dobrze wychowany stać będzie na zewnątrz.
Jest brakiem wychowania podsłuchiwać pod drzwiami,
człowieka rozumnego zaś okrywałoby to hańbą.
Wargi głupich obficie wylewać będą głupstwa,
słowa zaś mądrych odważone będą na wadze.
Na ustach głupich jest ich serce,
w sercu mądrych są ich usta. (...)
Uczyć głupiego — to kleić skorupy
lub budzić śpiącego z głębokiego snu.
Nauczać głupiego — to jakby nauczać drzemiącego,
który jeszcze w końcu zapyta: A o co chodzi?
Płacz nad zmarłym, stracił bowiem światło,
płacz nad głupim, bo rozum zgubił.
Ciszej płacz nad zmarłym, bo znalazł odpoczynek,
[ 1 ]
życie zaś głupiego gorsze jest od śmierci.
Żałoba po zmarłym trwa siedem dni,
po głupim i bezbożnym zaś przez wszystkie dni jego życia.
Nie wdawaj się z głupim w długie rozmowy
i nie chodź do tego, kto nie ma rozumu. (...)
[rozwód]
Nie odchodź od żony mądrej i dobrej
[ 2 ]
[kobiety]
Każda rana, byle nie rana serca,
wszelka złość, byle nie złość żony. (...)
Wolałbym mieszkać z lwem i smokiem,
niż mieszkać z żoną przewrotną.
Złość kobiety zmienia wyraz je twarzy,
zeszpeca jej oblicze na kształt niedźwiedzia. (...)
Czym dla nóg starca wspinanie się po zboczu piaszczystym,
tym żona gadatliwa dla spokojnego męża. (...)
Złem jest, bezwstydem i wielką hańbą,
jeśli żona utrzymuje swego męża. (...)
Szczęśliwy mąż, który ma dobrą żonę,
liczba dni jego będzie podwójna.(...)
Zgryzotą serca i smutkiem jest kobieta zazdrosna o kobietę,
a to jest bicz języka, co wszystkich dosięga.
Jarzmo dla wołów źle dopasowane — to żona niegodziwa,
kto ją sobie bierze, jakby uchwycił garścią skorpiona. (...)
Jak słońce wschodzące na wysokościach Pana,
tak piękność dobrej kobiety między ozdobami jej domu.
Jak światło błyszczące na świętym świeczniku,
tak piękność oblicza na ciele dobrze zbudowanym.
Jak kolumny złote na podstawach srebrnych,
tak piękne nogi na kształtnych stopach. (...)
Żonę krzykliwą, nieopanowaną w języku,
uważa się za trąbę wojenną, sygnał do natarcia.
Dusza każdego człowieka w tych okolicznościach
pędzi życie wśród wojennego zamętu. (...)
Nie podejrzewaj swej żony,
byś nie nauczył jej złego postępowania przeciw sobie.
Nie zaprzedawaj kobiecie swej duszy,
by się nie wyniosła nad twoją władzę.
[pazerność i nieumiarkowanie]
Lepsza jest śmierć niż przykre życie
i lepszy wieczny odpoczynek niż stała choroba.
Łakocie położone przed zamkniętymi ustami
to stosy żywności leżące na grobie.
Na cóż się przyda ofiara z owoców bożkowi?
Nie będzie przecież jadł ani czuł zapachu -
tak jest z tym, kogo Pan doświadcza.
Patrzy oczami i wzdycha,
jak wzdycha eunuch obejmujący dziewicę. (...)
Jedz, co leży przed tobą, jak człowiek,
nie bądź żarłoczny, abyś nie wzbudził odrazy.
Przez dobre wychowanie pierwszy zaprzestań [jedzenia],
nie bądź nienasycony, byś kogo nie zraził.
Jeśli zajmiesz miejsce między wieloma,
nie wyciągaj ręki jako pierwszy spomiędzy nich.
Jakże mało wystarcza człowiekowi dobrze wychowanemu,
na łóżku swym nie będzie ciężko oddychał.
Zdrowy jest sen [człowieka], gdy ma umiarkowanie syty żołądek,
wstaje on wcześnie, jest panem samego siebie. (...)
[alkohol]
Wino dla ludzi jest życiem,
jeżeli pić je będziesz w miarę. [ 3 ]
Jakież ma życie ten, który jest pozbawiony wina?
Stworzone jest ono bowiem dla rozweselenia ludzi.
Zadowolenie serca i radość duszy
daje wino pite w swoim czasie i z umiarkowaniem.
Udręczeniem dla duszy jest zaś wino pite w nadmiernej ilości,
wśród podniecenia i zwady.
Pijaństwo powiększa szał głupiego na jego zgubę,
osłabia siły i sprowadza rany. (...)
[asceza]
Nie wydawaj duszy swej smutkowi ani nie dręcz siebie myślami.
Radość serca jest życiem człowieka,
a wesołość męża przedłuża dni jego.
Wytłumacz sobie samemu, pociesz swoje serce,
i oddal długotrwały smutek od siebie;
bo smutek zgubił wielu i nie ma z niego żadnego pożytku. [ 4 ]
Zazdrość i gniew skracają dni,
a zmartwienie sprowadza przedwczesną starość.
Gdy serce pogodne — dobry apetyt,
zatroszczy się ono o pokarmy. (...)
[nierealne mrzonki]
Mąż głupi miewa czcze i zwodnicze nadzieje,
a marzenia senne uskrzydlają bezrozumnych.
Podobny do chwytającego cień i goniącego wiatr
jest ten, kto się opiera na marzeniach sennych.
Marzenia senne podobne są do obrazów w zwierciadle,
naprzeciw oblicza — odbicie oblicza.
Co można oczyścić rzeczą nieczystą?
Z kłamstwa jakaż może wyjść prawda?
Wróżbiarstwo, przepowiednie z lotu ptaków i marzenia senne są
bez wartości (...)
Piękność kobiety rozwesela oblicze
i przewyższa wszystkie pożądania człowieka (...)
Przypisy: [ 1 ] Nie ma warunku: jeśli był dobry, jeśli nie to znalazł męki;
jest po prostu spokój zmarłego w Szeolu [ 2 ] Nie mówi: nie odchodź od żony, lecz od żony mądrej i dobrej [ 3 ] Ma
tutaj zapewne autor na względzie opłakane
skutki pierwszego nieumiarkowanego picia wina przez Noego [ 4 ] Porównaj to z katolicką etyką umartwiania, ascezy « O Biblii inaczej (Publikacja: 08-07-2002 Ostatnia zmiana: 16-08-2006)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 1025 |
|