|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
| |
Złota myśl Racjonalisty: "Pokarmem umysłu jest poznawanie. Żądza nie trwania czy przetrwania, jak mówisz, lecz pędu, postępu, odkrywania nowych prawd, wydobywanie ich z głębin ziemi, z tkanki roślin, z atomów i z bezmiarów gwiazd, z własnych myśli wreszcie. Poznawanie wszechświata, poznawanie siebie i poznawanie swojej roli we wszechświecie. Tu jest źródło wszelkiej wiedzy, tu kryje się motor nauki. I jakże możesz zmusić.. | |
| |
|
|
|
|
« Kościół i Katolicyzm Hojna Dłoń Dziecka, czyli Dzieła Misyjne Autor tekstu: Mariusz Agnosiewicz
Jak Polacy wspierają działalność Kościoła wśród "pogan"...
II Rzeczpospolita
Działalność misyjna i związane z nią zbiórki
publiczne rozwinęły się w II RP w sposób niezwykły wręcz. A dodać trzeba, że w sytuacji, kiedy społeczeństwo boryka się z trudnościami materialnymi, kiedy
odrodzone państwo polskie liczy na zaangażowanie w odbudowę kraju możliwie
szerokich kręgów instytucjonalnych i osobowych, wyprowadzanie z kraju
krociowych sum na rozwijanie działalności Kościoła Katolickiego na terenach
afrykańskich ma charakter antyspołeczny i antypaństwowy. 15 XI 1930 r. Wolnomyśliciel
Polski pisał o tym: „Każda trzecia niedziela października jest
przeznaczona na propagandę misyj wśród pogan. Propaganda polega na wygłoszeniu
kazania okolicznościowego o upośledzeniu nieszczęśliwych czarnych, na zachęceniu
do gorącej modlitwy na intencję powodzenia misyj katolickich i, co jest ważniejsze,
do składania ofiary pieniężnej". Jakich rzędów były to sumy można się
przekonać na podstawie danych z diecezji chełmińskiej za rok 1930:
-
„Dzieło Rozkrzewiania Wiary" — 171.037 zł 32 gr.
-
„Papieskie Dzieło św. Dziecięctwa" — 42.247 zł 81 gr
-
„Papieskie Dzieło Piotra Apostoła" -9.105 zł 59 gr
-
„Związek Misyjny Kleru" -1.533
zł 30 gr
-
„Towarzystwo Misyjne dla Wschodu" — 2.151 zł 30 gr
-
„Stowarzyszenie św. Jozafata" — 1.225 zł 15 gr
-
„Sodalicja św. Piotra Klawera" — 3.006 zł 06 gr
Razem zebrano w tym jednym roku
232.306 zł. 53 gr. Jedna diecezja wyprowadziła z kraju (teoretycznie w całości) kwotę niemal zbliżoną do rocznej dotacji
państwowej na emerytury dla duchowieństwa.
W roku 1933 największa
organizacja tego typu — Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, liczyło 338
tys. członków i zdołało zebrać ofiary na kwotę 556.775 zł.
Nasiloną akcję prowadziły
Siostry Misyjne Klawerianki, zbierające środki finansowe na „pomoc dla
Afryki" i wydające „Echo z Afryki". Innym sposobem wydobywania ze społeczeństwa
pieniędzy „na misje" były stowarzyszenia i organizacje misyjne wiernych — poprzez składki członków. "Małe więc kilkuletnie dzieciny wpisuje się
do Dziecięctwa Jezus, lub podobnego towarzystwa, każe im się zbierać
groszowe składki na murzynków" (Barycka). Czasami było to dość pomysłowe.
Tak dla przykładu, jak podaje Barycka, Związek Mszalny dla Afryki za składką
1 złotego przyjmował na listę swych członków nawet ...umarłych. Podobnie Związek
Mszalny Towarzystwa Słowa Bożego „przyjmował" na członków umarłych;
składka członkowska: 12 zł. Statut Związku Mszalnego informował
(pisownia oryginalna):
§1. Zapisywać można do Związku
Mszalnego tylko pojedyńcze osoby czy to żyjące czy zmarłe.
§ 5. Można zapisywać osoby
także bez ich wiedzy, jeśli im się pragnie zapewnić łaski Związku, a one
same albo nie chcą, albo nie mogą się zapisać.
W styczniu 1930 Misje
Katolickie dokonywały zsumowania zysków: "Sekcje Misyjne Sodalicyj
Marjańskich Uczennic Szkół Średnich w 1929 r. prenumerowały około 1.500 różnych
czasopism misyjnych, nie licząc Roczników Pap. Dzieła Rozk. Wiary. Z książek
misyjnych ich bibljoteki wykazały 744 dzieł i broszur. W 1929 r. urządzono 81
nabożeństw misyjnych, 158 wykładów i 17 wieczornic, względnie akademij
misyjnych. Roboty ręczne (hafty, szycie ornatów, bielizny kościelnej i t.d.)
zorganizowało 25 sodalicyj. Jałmużn na misje przesłano w gotówce 6.392,05 zł.
Jakiż to przebogaty plon!"
Również gazety klerykalne
organizowały zbiórki (m.in. Misje Katolickie, Królowa Apostołów,
Nasz Misjonarz, Mały Misjonarz, Posłaniec Serca Jezusowego i
in.) nawoływały licznie do składania ofiar „na misje", „na Murzynka",
itd.. Jesienią 1929 r. dotarł do Polski wielki kryzys,
który objął wszystkie działy gospodarki narodowej. Wśród robotników
zatrudnionych poza rolnictwem, w roku 1929 było ok. 70 tys. bezrobotnych. W 1935 — już 680 tys. Tymczasem od listopada
1929 do listopada 1930 r. Misje Katolickie zebrały na cele misyjne
82.861 zł oraz 164 dolary. Kiedy więc wszystkie niemal rodzaje działalności
przynosiły mniejsze dochody, kiedy warunki bytowania, zwłaszcza ludności
robotniczej i wiejskiej, pogorszyły się zauważalnie, Kościół zdołał zwiększyć
swoje dochody oraz sumy wyprowadzane za granicę. W roku 1929 przyszło z Polski
na Dzieło Rozkrzewiania Wiary o 579.500 lirów więcej niż w roku
poprzednim. Zajęła Polska tym samym 9. miejsce spośród wszystkich państw
(!) zasilających ów zbożny cel. W 1931 r. Polska wysłała na misje o 12% więcej środków finansowych niż w roku 1930. W samym apogeum wielkiego kryzysu gospodarczego w Polsce, w marcu
1932 r. Kielecki Przegląd Diecezjalny snuł odważne plany na przyszłość w związku z misyjnym prosperity: "Prawdą jest, że w ostatnim roku
wysłaliśmy na misje o 12% więcej, niż roku przeszłego; lecz dlatego tem więcej
należy nam korzystać z dotychczasowej organizacji i rozszerzać ją, gdyż dotąd
zaledwie 1% katolików w Polsce skupia się pod sztandarem Papieskiego Dzieła
Rozkrzewiania wiary. Pozostało nam zatem tak bardzo wiele do zrobienia, że to,
co dotąd uczyniono, zaledwie nazwać można początkiem."
W Ewangelii Marka znajdujemy pewną scenkę, którą zwykło
się tytułować „Wdowi grosz". Uboga wdowa wrzuca do świątynnej skarbony
jeden grosz, a Jezus komentuje to w ten sposób: "Zaprawdę, powiadam wam:
Ta uboga wdowa wrzuciła najwięcej ze wszystkich, którzy kładli do
skarbony." Janina Barycka przytacza list, jaki otrzymała od swego
proboszcza jedna z parafianek, wspomagających misje: "Szanowna Pani! Za
tak hojną ofiarę w wysokości „czterech groszy" najserdeczniejsze
dzięki. To jest ofiara na żebraka a nie na misjonarza!!! Zatem zwraca ją się w celu doręczenia jej jakiemuś dziadowi. Z poważaniem ks. F. P. proboszcz."
Skoro zatem dochodziło nawet do napominania parafian, którzy dają „za
mało", świadczyć to musi wymownie o skali akcji kolektorskiej związanej z misjami.
Z innych postanowień konkordatowych, które dotyczyły
tych kwestii, można wymienić art. 12 konkordatu z Wenezuelą z 1964 r., w którym
rząd zobowiązał się implicite do udzielania pomocy Kościołowi w „nawracaniu" Indian: "Rząd Wenezueli dążąc do przyciągnięcia i włączenia
do życia państwowego Indian, którzy mieszkają na terenach przygranicznych
lub oddalonych od centrów bardziej zaludnionych, będzie nadal udzielał
specjalnej opieki i pomocy misjom katolickim istniejącym w niektórych
regionach republiki."
III Rzeczpospolita
Działalność misyjna funkcjonuje w ramach Papieskich
Dzieł Misyjnych (PDM; zob. www.missio.org.pl), instytucji kościelnej,
która otrzymała osobowość prawną w Polsce na mocy ustawy o stos. Państw. Kość.
(art. 7 ust. 2 pkt 4). W ramach PDM działają cztery podmioty: Papieskie Dzieło
Rozkrzewiania Wiary (PDRW), Papieskie Dzieło św. Piotra Apostoła (PDPA),
Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci (PDMD) oraz Papieska Unia Misyjna (PUM). Wkrótce
po uzyskaniu osobowości prawnej Dzieło zaczęło się żywiołowo
rozwijać. Pieniądze do Rzymu wysyłane są z Polski od 1991 r. i ich kwota
nieustannie rośnie. Pierwszego roku cztery podmioty zebrały ok. 468,4 tys. zł. W 1997 r. zebrano już 3,2 mln zł. Dziś więcej zbiera samo nawet PDRW i to z samej tylko „Tacy Papieskiej", a łączne zbiory w roku 2002 przekroczyły
4,8 mln zł, z czego dzieci zebrały kwotę 912,6 tys. zł. W porównaniu do
sytuacji przedwojennej jest to jednak już relatywnie dużo mniej.
Charakterystyczna jest wciąż szczególna troska w zdobywaniu dla tej działalności dzieci. PDMD na członków przyjmuje dzieci w wieku przedszkolnym. Najbardziej jednak zabiega się o dzieci w wieku ok. 8 lat,
czyli w wieku tzw. pierwszokomunijnym. Wiąże się to oczywiście z I Komunią. A z nią wiążą się prezenty pieniężne dla dzieci od ich bliskich. Dzieci
te nakłania się do oddawania części pieniędzy „na murzynka" — są to
tzw. koperty misyjne składane w tzw. Białym Tygodniu po I Komunii, co ma być
„sposobem budzenia świadomości misyjnej" dzieci (sic!). Ten sposób jest
zupełnie podstawowym źródłem zdobywania ofiar przez PDMD. W 1997 r. księża
pisali: „Należy podkreślić duży wzrost ofiarności dzieci w Polsce w ramach PDMD, który jednak nie może być odnotowany w statystyce ogólnokościelnej z powodu nagłego wzrostu ceny dolara." W 2002 r. dzieci przekazały z I
Komunii 515,6 tys. zł, czyli więcej niż zebrały wszystkie cztery podmioty
misyjne w 1991 r. i stanowiło to ponad połowę wszystkich pieniędzy jakie
zebrało tego roku PDMD.
Dzieci z drugiej grupy (pierwszokomunijne) otrzymują już
legitymacje i „podejmują statutowe zadania zarezerwowane im w misyjnej współpracy
Kościoła". Co to oznacza — mówi „Program". Założyciel PDMD przyjął
hasło: "Jedno Zdrowaś Mario dziennie i jednego grosza w tygodniu",
zatem: „Dzieci dzielą się tym, co otrzymują w prezencie, dlatego z okazji I Komunii św. przygotowują w Białym Tygodniu koperty z jakąś ofiarą pieniężną
dla dzieci w krajach misyjnych; podejmują różne własne inicjatywy zdobywania
pieniędzy na ten cel".
W jakiż sposób można nakłonić małe dzieci do tego
wszystkiego? Dla dzieci wydaje się „gazetki misyjne", księża i zakonnicy
„zapoznają dzieci z problematyką misyjną", organizuje się dziecięce
pierwszokomunijne pielgrzymki misyjne, jasełka misyjne, rekolekcje misyjne itd.
itd. Działają „kolędnicy misyjni". W Kielcach w 1997 r. odbył się
Diecezjalny Kongres Misyjny, na którym „zebrało się" 1950 dzieci.
Przewidziane są „Studia Misyjne dla Najmłodszych". Ich program obejmuje
kolejne lata „formacji" i zdobywanie kolejnych „sprawności" (takie
„zuchostwo" plus zbieranie pieniędzy). Pierwszy rok obejmuje m.in. sprawności
„Przyjaciela Jezusa", „Mistrza wytrwałości" i kończy się uzyskaniem
przez dziecko tytułu „Misjonarza Azji". Drugi rok to kolejne „sprawności":
„Orędownika", „Hojnej Dłoni" (sic!) itd. Dziecko kończy go już z tytułem „Misjonarza Oceanii". Równie wymyślne „sprawności"
przewiduje trzeci rok, który kończy się z tytułem „Misjonarza Afryki".
Dziecko po czwartym roku, po zdobyciu „sprawności" "Mędrca", „Łowcy",
„Anioła Dobroci" i „Tropiciela", posiada już tytuł „Misjonarza
Ameryki". Wszystko to kończy się otrzymaniem „Paszportu Bez Granic",
„aby nieść Pana Jezusa aż po krańce świata". Tak „utytułowane"
dziecko przechodzi do ostatniego już etapu „formacji" misyjnej — na tym
etapie swego życia: przygotowanie do wstąpienia do kolejnej organizacji -
PDRW lub PDPA, co następuje wraz z Bierzmowaniem.
Wówczas dziecko trafia do sekcji młodzieżowej jednej z tych organizacji i podejmuje nowe „zadania statutowe". „Kościół zawsze
zdawał sobie sprawę z tego, jak ważne jest zaangażowanie młodzieży w sprawy misji. Stąd też PDRW, którego podstawowym zadaniem jest wychowanie,
informacja i uświadamianie misyjne (...), ze względu na szczególny charakter
wychowania misyjnego młodzieży, winno otoczyć specjalną troską młodzież w jej misyjnych potrzebach i zaangażowaniu" — głosi Statut PDM (rozdz. II,
10). Plan działania programu „Młodzi dla Misji" obejmuje m.in.: szerzenie
ducha misyjnego w ramach szkolnej katechezy; umisyjnianie innych grup młodzieżowych
działających przy parafii; propagowanie i czytanie prasy misyjnej; organizacja
Tygodnia Powołaniowego w aspekcie misyjnym; organizowanie parafialnych festynów
misyjnych; olimpiady wiedzy misyjnej; udział w rekolekcjach i pomoc w ich
przeprowadzaniu itp.
Jednym z celów Papieskich Dzieł Misyjnych „jest
budzenie powołań misyjnych na całe życie", stąd też struktury tych
organizacji przewidziane są dla wszystkich grup wiekowych. Z sekcji młodzieżowych
przechodzi się do sekcji dla dorosłych, a tam czekają nowe „wyzwania
misyjne". Np. na Niedzielę Misyjną 2002 r. czytamy ogłoszenie: Zbieramy
ofiary na zakup 250 tys. różańców — po 50 tys. na kontynent — jako dar dla
Jana Pawła II i misji. Każda Róża Żywego Różańca składa ofiarę
przynajmniej na 1 różaniec.
Umarłych się jednak już dziś nie przyjmuje.
« Kościół i Katolicyzm (Publikacja: 12-06-2003 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 2493 |
|