Celem więc jest możliwość orzekania o czymś esti tauta — jest prawdziwe, i w tym sensie mamy do czynienia z werytatywnym użyciem einai. Już einai ti jako bycie czymś (czymś określonym) przywołuje greckie znaczenie bycia w jakiś sposób, bycia prawdziwie. ^{[ 9 ]} Prawdą jest to, co można wysłowić, dlatego noein odnosi się do tego, co wyraża Parmenides przez phrastai w zacytowanym fragmencie B2,8, ale także w dalszych:

W. Jaeger zwraca uwagę na emocjonalny charakter tych wypowiedzi, stawiających młodzieńca wobec wyborów „ostatecznych": „Każdy wiersz Parmenidesa pulsuje tym wstrząsającym przeżyciem, polegającym na postawieniu w zakresie poznania wszystkiego na kartę czystego myślenia" ^{[ 10 ]}.

Parmenides ustanawia pojęcie niebytu, jako tego co nieracjonalne, nielogiczne — alogon, powiemy: nierozumne, nieuzasadnione, niewyrażające niczego, nieme. Nie do pomyślenia jest również to, żeby powstał i miał ginąć, to zakładałoby, że w jakiś sposób łączy się z bytem. Według fragmentu B8 błądzący śmiertelni przyjmują ginięcie, więc niebycie, „zamianę miejsca" tego, co „nieruchomo trwa" skute przez Mojrę. To, co według śmiertelnych w dwóch postaciach — bytu i niebytu — ma tymczasem mieścić się w jednej rzeczy, aby nie burzyć „ładu świata"- diakosmos. „Światło" i „noc" z fragmentu B9 śmiertelni traktują jako podział byt — niebyt, dzieląc to, co jest konieczną zasadą jedności bytu i pojętego do niego analogicznie (według eiokonta z fragmentu B8,60) „domyślnego porządku świata", wyrażonego w doskonałej strukturze koła, w pełnej realizacji peras.

Oto interesujące nas teraz przeciwstawienie:

Tylko Droga Prawdy realizuje postulat początku i końca drogi określony w B5: skądkolwiek - tutaj. To zestawienie, zasadnicze u Parmenidesa, przypomina słynny fragment Heraklita:

W tym sensie początek i kres są tym samym. Znaczy to, że jedyną możliwą drogą jest ta, której peras oznacza powrót, zatem nie sposób jej przekroczyć — zanegować. Podobnie jak fragmenty B2 i B3 także B5 nie czyni trudności z wpisaniem go jednoznacznie w Drogę Prawdy, w porządek aletheia. Wykluczone zostaje linearne wyobrażenie Drogi Prawdy. Tylko Droga Mniemania prowadzi od dowolnego punktu, przyjętego „przez śmiertelnych w pewnym przekonaniu" (B8,39). Tymczasem owo „skądkolwiek", które ja tu w myśl Parmenidesa podejmuję dotyczy „skądkolwiek" w obrębie kołowej struktury, w której kluczową rolę odgrywa doświadczenie pewnej prawdy, zasady, prawa i wewnętrzne poddanie jej badaniu.

Uważam więc, że najwłaściwsza będzie interpretacja, która jest najbliższa właśnie odczytaniu poematu Parmenidesa w kontekście tezy z B5 — w ten sposób możemy intuicyjnie uchwycić ów „ład świata" obwieszczony w „domyślnej całości", przywołujący obraz kołowej, wewnętrznej Drogi Prawdy. ^{[ 11 ]} Od takiej zdaje się rozpoczynać rzetelna weryfikacja odkrycia i każda inna droga.

Zobacz także te strony: Filozofia na greckim zachodzie Parmenidejski dialog Zabójstwa i Nie Zabijaj Wstęp do filozofii przedsokratejskiej Podsumowanie okresu przedsokratejskiego

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Pierwsi filozofowie Sofiści

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word