|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Społeczeństwo » Manipulacje
Komunikacja w sytuacjach oporu emocjonalnego w negocjacjach i zarządzaniu [2] Autor tekstu: Jerzy Kolarzowski
Wszystkie trzy zasady stanowią szersze rozumienie
związku przyczynowo-skutkowego, zasada druga stanowi węższe rozumienie związku
przyczynowego.
W teoriach systemowych (przekładających zagadnienia
społeczne czy psychologiczne na ogólną teorię systemów) sformułowano
opinię, zgodnie z którą w okresie gwałtownych zmian konieczne jest
utrzymanie obowiązywania zasady drugiej (ścisłego związku) i trzeciej
(zasady utrzymania kierunku), natomiast może zostać pominięta, a przynajmniej w znacznym stopniu zredukowana, zasada ciągłości. Krytyka. Algorytm: w krytyce kierowanej bezpośrednio pod naszym adresem niejednokrotnie zawiera
się jakieś życzenie. Często warto wprost zapytać czego sobie krytykująca
osoba życzy. Jakie warunki powinniśmy spełnić, by przestała nas krytykować?
Rozszyfrowywanie intencji krytyka bywa bardzo trudne.
Jednak, gdy uzyskamy choćby przybliżoną wiedzę o życzeniu, które należałoby spełnić, by zadowolić osobę, której krytycyzm nas dotyka, lepiej ją
zrozumiemy. Dlatego też niektórzy uważają algorytm krytyki za „najsłabszy".
Bywa, że w czyjejś krytyce skrywa się lęk, agresja, frustracja, urażone
ambicje itp. W takiej sytuacji stosujemy kolejne pytania-algorytmy, by uzyskać
jeszcze lepsze zrozumienie. Niekiedy jednak ludzie krytykują tych, od których
są w jakimś stopniu zależni, ale nie chcą ujawnić przyczyny, gdyż naraziłoby to na szwank ich interesy i skutkowało niemiłymi konsekwencjami. W sytuacjach publicznych trudne jest wyjaśnienie przyczyn krytyki, gdyż
partner może skrywać swoje uczucia. Na przykład powziął na nasz temat
pewne wyobrażenia, które się nie sprawdzają, otrzymał informacje, których
nie chce lub nie może ujawnić, obawia się, że wyjawiając nam powód swej
krytyki będzie musiał ujawnić źródło owych niepochlebnych dla nas
opinii. Będąc obiektem krytyki, warto się w nią wsłuchać i zastosować słowa
najbliższe do tych, których używa krytykująca nas osoba. Wszystko to
jednak nie powinno nas odstręczać od próby dowiedzenia się, jakie życzenia
skrywa krytyka osoby, z którą pragniemy się porozumieć.
2. Metamodele — używanie języka zniekształcające proces komunikacji
Twórcy NLP (neurolingwistyczne programowanie) [ 8 ]starają się weryfikować doświadczenia badawcze na polu badań
językoznawstwa strukturalnego N. Chomskiego. Uczony ten ustalił jednolitą
strukturę głęboką dla większości języków używanych na świecie
[ 9 ]. To właśnie przy pomocy języka człowiek
buduje modele komunikacyjne. Nurt neurolingwistyczny w psychologii owe modele
rekonstruuje i układa w poziomy komunikacyjne oraz ukazuje związki pomiędzy
poszczególnymi poziomami.
Język, którego używamy, jako
mowy ojczystej, to pewien systemowy, dynamiczny model. W ujęciu twórców NLP
model to bezpośrednia konstrukcja możliwa do wyodrębnienia np. w trakcie
przysłuchiwaniu się komunikatowi interpersonalnemu. Używanie języka ze świadomością
stosowanych konstrukcji i wagi każdego słowa — to poziom meta. Metamodel zaś
wymaga wyodrębnienia fragmentu komunikatu, a następnie poddania go
dodatkowym zabiegom interpretacyjnym. Podczas interpretacji możemy sięgać
zarówno do analiz języka, jak i do wiedzy o otaczających daną jednostkę
realiach społecznych i kulturowych.
Obserwując i analizując proces
komunikacji, udało się skonstruować system, dzięki któremu jeden i ten sam
model językowy, w zależności od psychologicznego kontekstu, posiada dwa różnorodne
zastosowania.
Zastosowanie metamodeli burzy
niedokładne komunikaty. Zastosowanie metamodelu polega zatem na
sklasyfikowaniu wypowiedzi, których powinniśmy unikać, gdy chcemy, żeby
nasze komunikaty były przejrzyste znaczeniowo.
Wieloma modelami językowymi posługujemy
się w mowie potocznej bez namysłu nad ich klasyfikacją. Istnieje bardzo dużo
obszarów zniekształconej, nieskutecznej mowy, których po uświadomieniu
sobie ich niespójności z poziomu meta oraz po odpowiednim treningu możemy
unikać. Dlatego też ich rozpoznanie oraz umiejętność zadawania celnych
pytań, rozbijających niezrozumiałe zwroty syntaktyczne, może mieć duże
znaczenie w uściśleniach otrzymywanych komunikatów. Zajmiemy się nimi,
analizując cztery podstawowe grupy wzorców językowych. Będą to usunięcia,
generalizacje, zniekształcenia oraz zwroty podpierające.
Przez usunięcia będziemy rozumieć zdania zbudowane tak, jakby były
urwane bądź niedokończone, gdyż występują w nich nieokreślone
rzeczowniki, nieokreślone czasowniki, nominalizacje (rzeczowniki
odczasownikowe, np. robienie, pisanie
itp.) nie dość wyjaśnione sądy, niejasne porównania. W prawidłowym, pełnym
zdaniu owe rzeczowniki, czasowniki, nominalizacje, porównania i sądy są
dopełniane przez dodatkową część zdania (np. przez dopełnienie, przydawkę).
Generalizacje
to przede wszystkim zdania zawierające słowa nazywane kwantyfikatorem ogólnym
(np. nikt, żaden, wszyscy, każdy, nic,
itp.). Ponadto za generalizacje uważa się zdania zawierające operatory
modalne: modalny operator możliwości, modalny operator konieczności
(operatory możliwości to, np. mogę, powinienem; operatory konieczności, np.
muszę, nie mogę, powinienem, trzeba).
Zniekształceniami
są zdania złożone, zawierające supozycje dotyczące nie dość jasno wyrażonej
równoważni lub implikacji. Konstrukcje takie mogą zawierać: niejasny związek
przyczynowy, błędną perspektywę, sugestie posiadanej wiedzy o partnerach
(czytanie w myślach).
Podpórki
to zwroty, którymi przerywamy w sposób natrętny płynny tok wypowiedzi.
Poszczególne wzorce metamodeli
wraz z przykładami ukazuje poniższa tabela:
Wzorce metamodeli wraz z przykładami i pytaniami rozbijającymi
1 2 3 4 Dalej..
Przypisy: [ 8 ] Twórcami
NLP są Richard Bandler i John Grineder. W latach sześćdziesiątych
jako początkujący asystenci w Palo Alto (Kalifornia) byli
uczniami Gregory Batesona. Profesor amerykański Gregory Bateson (1904 -
1980, syn Williama, który też był amerykańskim profesorem nauk
biologicznych i udowodnił stosowanie prawa Drwina w świecie zwierząt)
zajmował się biospołecznym kontekstem antropologii. W latach sześćdziesiątych
G. Bateson związał się z Langley Porter Neuropsychiatric Institute w San
Francisco, gdzie zajął się szerzej neuropsychiatrią. Był zwolennikiem
przeniesienia struktury praw genetyki na grunt neurologii. Sformułował
cybernetyczną teorię umysłu i cybernetyczną teorię prawidłowego uczenia
się. Współpracując ze szpitalem w Palo Alto rozwinął koncepcję
podwójnego wiązania w schizofrenii. Był zdania, że schizofrenię wywołuje
nie tyle dodatkowy gen inteligencji na chromosomie, ale umiejscowienie i otoczenie tego genu. To powoduje, że podstawowe kategorie poznawcze, które
ugruntowują się u dojrzewającej młodzieży, takie jak wewnętrzne/zewnętrzne,
subiektywne/obiektywne u chorych psychicznie na tę chorobę zanikają. W tym ostatnim ośrodku koordynującym interdyscyplinarne badania
neuropsychologiczne spotkał wielu znanych naukowców i lekarzy np.
brytyjskiego psychiatrę R. D. Lainga, z którym G. Batesona połączyła współpraca,
długo toczone spory i przyjaźń. G. Bateson wywarł znaczący wpływ na
kilka pokoleń naukowców w różnych dziedzinach, takich jak nauki społeczne,
psychiatria, psychoterapia i neurologia. W kalifornijskim szpitalu G.
Bateson wpłynął na swoich uczniów — twórców NLP, którzy nie
pozostali pracownikami kliniki poświęcając się nauce lecz stworzyli podstawy terapii krótkoterminowej o ogromnej
skali zastosowania (pedagogika, zdrowie, negocjacje, sport, konflikty prawne, a także psychoterapia). Praca G.
Batesona zatytułowana Umysł i przyroda, ukazała się po polsku.
Warszawa 1996. Anglojęzyczna bibliografia dotycząca NLP
znajduje się w pracy J. O`Conora & J. Seymoura, NLP.
Wprowadzenie do programowania neurolingwistycznego, Poznań
1996. [ 9 ] Por. N. Chomsky, Zagadnienia teorii składni. Wrocław
-Warszawa — Kraków — Gdańsk 1982. Zob. także J. Greene, Psycholingwistyka.
Chomsky a psychologia, Warszawa 1977. « Manipulacje (Publikacja: 21-07-2006 Ostatnia zmiana: 22-04-2007)
Jerzy KolarzowskiDoktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Historyczno-Prawnym Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Prawa i Administracji). Współzałożyciel i rzecznik prasowy PPS (1987 - luty 1988), zwolniony z pracy w IPiP PAN (styczeń 1987), współredagował Biuletyn Informacyjny Ruchu Wolność i Pokój (1986–1987), sygnatariusz platformy Wolność i Pokój (1985), przekazywał i organizował przesyłanie m.in. do Poznania, Krakowa, Gdańska, Lublina i Puław wielu wydawnictw podziemnych. Posiada certyfikat „pokrzywdzonego” wystawiony przez IPN w 2003 r. Master of Art of NLP. Pisze rozprawę habilitacyjną "U podstaw europejskiej filozofii praw człowieka. Narodziny jednostki w sferze publicznej i prywatnej w pismach Braci Polskich". Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską. Hobby: muzyka poważna, fotografia krajobrazowa. Autor książki Filozofowie i mistycy Liczba tekstów na portalu: 51 Pokaż inne teksty autora Najnowszy tekst autora: Polski i brytyjski samorząd terytorialny - zasadnicze różnice | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 4941 |
|