|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Społeczeństwo » Antysemityzm
Katolicki antysemityzm [1] Autor tekstu: Mariusz Agnosiewicz
Kara
za śmierć Jezusa na Żydach dokonana
"Żydzi
nie uznali Pana naszego,
nie możemy uznać Żydów"
św. Pius X
"Cierpienia
najdawniejszych chrześcijan wydają się
błahostką w porównaniu z martyrologią Żydów, tym
bardziej, że ci ostatni,
zgoła przeciwnie niż tamci,
prawie nigdy nie ratowali się
odstępstwem od wiary
(...) Czy w roku 1938, w noc kryształową,
gdy w Niemczech podpalono 191 synagog, a 76 dalszych
zdemolowano, ktokolwiek przypomniał sobie, że
pierwszymi
podpalaczami synagog byli biskupi i święci Kościoła
katolickiego? Czy wówczas, gdy
Hitlerowcy wprowadzili gwiazdę
Dawida jako
obowiązkowy znak dla Żydów, gdy zaczęli ich
ograbiać, eliminować, zagazowywać, przypomniano
sobie, iż
wyróżniającą odzież narzucili Żydom już
średniowieczni
chrześcijanie, iż to oni pozbawiali
Żydów mienia, wypędzali ich z wielu wspólnot i krajów, skupiali ich w gettach i mordowali ich, a
ofiary liczyło się w setkach tysięcy?"
Deschner
"Ci
wszyscy, którzy nie dopatrują się żadnego pokrewieństwa
między chrześcijańską a rasistowską czy wręcz nazistowską
nienawiścią do Żydów, niech odpowiedzą na pytanie: czy Szoah
byłoby możliwe, gdyby na przestrzeni wieków wśród chrześcijan
i Żydów panowała choćby taka atmosfera tolerancji i szacunku,
jaka panuje dzisiaj?"
o. Stanisław
Musiał, jezuita [ 1 ]
"Od
początku chrześcijanie patrzyli na wszystkich Żydów jak na odszczepieńców,
umyślnie ślepych, zabójców Chrystusa, odrzuconych przez Boga, narażonych na
Jego gniew i, co najokrutniejsze, pozbawionych przebaczenia. Św. Jan
Chryzostom, mówiąc za wielu ojców Kościoła, nazywał synagogę domem
publicznym i teatrem, jaskinią zbójców, legowiskiem dzikich zwierząt. Żydzi
nie byli lepsi od świń czy kozłów. Jad taki jak ten doprowadził do wzmożonych
nawróceń Żydów (jeszcze Pius IX siłą nawracał Żydów na wiarę
katolicką — przyp.), prześladowań, pogromów,
mordowania tysięcy. W 1215 r. Innocenty III wydał dekret nakazujący Żydom
noszenie wyróżniającego stroju i pozostawanie niezauważalnymi w okresie
Wielkiego Tygodnia. Paweł IV (1555-9) wynalazł pojęcie getta. Święta
Inkwizycja publicznie paliła żydowskie książki łącznie z Talmudem. Wiek za
wiekiem Żydów ośmieszano, twierdząc że wydzielają diaboliczny smród,
foetor judaicus. Byli pozbawieni możliwości wszelkich normalnych sposobów
zarabiania na życie, zmuszani do zajmowania się lichwą, zajęciem zbyt
nikczemnym dla chrześcijanina, za co potem wieszano na nich psy. Bywały okresy
podczas wojen krzyżowych czy czarnej zarazy, gdy całe ośrodki żydowskie były
niszczone, a ludzi wyrzynano tysiącami lub zsyłano na tułaczkę. Jednym
zdaniem chrześcijanie byli prekursorami nazistów; to papieże podsunęli
Hitlerowi niektóre z jego najlepszych pomysłów. A cała rzecz była
drobiazgowo przygotowana w samych Ewangeliach." (Peter
de Rosa )
Zdaje
mi się, że pomimo częstych zapewnień mediów i polityków Polacy do dziś są
skażeni antysemityzmem, który tkwi w ich świadomości oraz podświadomości.
Musi upłynąć jeszcze wiele wody w Wiśle nim uleczy się nasz naród z tej
chrześcijańskiej choroby. We mnie tkwi jedynie złość na żydów z powodu
ich religii, której święte pisma zaraziły Europę, lecz czy Żydzi tego chcieli...?
Dzieje
antysemityzmu
W
roku 388 ma miejsce pierwsze spalenie synagogi. Nakaz wydał biskup Kalinikonu
(nad Eufratem). Kiedy cesarz Teodozjusz domagał się ukarania podpalaczy, św.
Ambroży, biskup Mediolanu, stanął w ich obronie i złożył oświadczenie
następującej treści: "Oświadczam że to ja
podpaliłem synagogę, że ja wydałem i takie polecenie, iżby nie było już
miejsca, w którym nie czci się Chrystusa" (Epistulae
40).Cesarz nie
wykazał jednak należytej gorliwości wypełniania poleceń biskupa. Wówczas
ten w czasie mszy, na której obecny był
cesarz, stwierdził, że rozkaz ukarania chrześcijańskich bandytów
odpowiedzialnych za zburzenie żydowskiej synagogi oraz heretyckiej świątyni w jednym z miast na wschodzie Cesarstwa było wielkim błędem. Wymógł wtedy na
panującym przysięgę, że ten odwoła ten rozkaz. Od tego czasu cesarz bardzo
niechętnie odnosił się do biskupa, gdy jednak ten odmówił Teodozjuszowi możliwości
przystąpienia do komunii "głęboko
religijny cesarz załamał się całkowicie, odbył publiczną pokutę i od tej
pory całkowicie ulegał biskupowi"
(Władysław Dziewulski )
W IV w. Jan Chryzostom,
Ojciec Kościoła wygłosił w Antiochii siedem kazań "przeciwko Żydom"
Rok
415 — z inicjatywy arcybiskupa Cyryla Aleksandryjskiego (patriarchą Aleksandrii
był od 412) doszło do konfiskaty wszystkich żydowskich synagog (które
zamieniono następnie w chrześcijańskie kościoły, synagoga aleksandryjska
została zburzona) oraz wygnania Żydów z Aleksandrii
Żydzi
we Francji
538
r. — trzeci synod w Orleanie zabronił Żydom wychodzenia na ulice w drugiej połowie
Wielkiego Tygodnia
581 r. — synod w Mâcon przypomniał wcześniejsze zakazy oraz zażądał, aby
Żydzi kłaniali się księżom katolickim oraz wstawali na ich widok
1182 — król Filip August wypędza Żydów z Francji i konfiskuje ich mienie
1215 — czwarty sobór laterański (Innocenty III) zakazał Żydom piastowania urzędów w państwach chrześcijańskich oraz wychodzenia na ulice w dniach obchodzenia
chrześcijańskich świąt, a także nakazał im noszenie wyróżniającej się
odzieży lub odznak.
Żydzi w Niemczech
1298 — w Röttingen (Bawaria) oskarżono Żydów o zbezczeszczenie hostii. Stanowiło
to wytłumaczenie dla rzezi zorganizowanej przez katolickiego szlachcica
Rindfleischa, które wespół z innymi katolikami wybił wszystkich Żydów
zamieszkałych w Röttingen oraz zniszczył niemalże 140 innych osad żydowskich..
Jak tłumaczył — był to rozkaz Pana Boga. Kiedy Niemcy mieli już
precedens, wiedzieli jaką z przewrotnością Żydzi odnoszą się do świętych
opłatków, toteż od tamtej oskarżenie o profanację hostii powtarzało się
co jakiś czas. Z czasem zarzut zmodyfikowano i dowiedziono Żydom, iż nakłuwali
hostie gwoździami, aby krwawiły. W ten sposób Żydzi mieli odtwarzać mękę
Jezusa. Warto tutaj wspomnieć o chlubnej postawie króla polskiego Zygmunta
Augusta, który odrzucał podobne pomówienia, mówiąc, że nie jest "aż
tak głupi aby uwierzyć, że z pokłutej hostii krew pociecze" (Jasienica)
1337 — w Deggendorfie powtórzyło się to co w Röttingen (główną inspiracją
owego mordu była zapewne chęc uwolnienia się od pożyczek, które pozaciągali u żydowskich lichwiarzy)
1349 — rok "najgorszy dla niemieckich Żydów przed dojściem Hitlera do
władzy" — w Strasburgu spalono dwa tysiące Żydów, zaś majątek
rozdzielono między chrześcijan; wymordowano w sumie całą żydowską ludność
ok. 350 gmin (ofiary najczęściej palono żywcem). Niemalże wszyscy odrzucili
propozycję przejścia na wiarę chrześcijańską, wybierając męczeństwo.
Wygnanie
Żydów z Hiszpanii
"Królowie
katoliccy, Ferdynand i Izabela, ustanowili w Hiszpanii nowy katolicyzm, którego
służby i instytucje działały niezależnie od dyktatu Rzymu. Przypuszczalnie
najważniejszym wyrazem nowego stosunku Kościoła do państwa była inkwizycja, a inkwizycję ustanowiono po to, by pilnować, żeby conversos,
nie stali się odstępcami wyznającymi potajemnie judaizm, podczas gdy
oficjalnie podtrzymywaliby, że są chrześcijanami. Conversos
byli celem powszechnej furii, podczas pogromu w 1391r., było też pewne, że każdy
ruch przeciwko Żydom uzyska
powszechną, społeczną aprobatę. W 1492 r. w ciągu trzech miesięcy po
podboju mauretańskiego emiratu Grenady władca wydał edykt nakazujący
wygnanie wszystkich praktykujących Żydów. Wielu opowiedziało się wtedy za
przyjęciem chrześcijaństwa tylko dlatego, by uniknąć wydalenia. Za jednym
zamachem królowie katoliccy prawdopodobnie podwoili liczbę potencjalnych odstępców — conversos, przeciwko którym można
by skierować potęgę inkwizycji. Co najmniej sto tysięcy Żydów opuściło
wtedy Hiszpanię. Wygnanie nie było w tym przypadku nowością, Edward I nakazał
to samo Żydom w Anglii już w 1290 roku, lecz uderzające jest to, że w przypadku Hiszpanii nastąpił kres wielowiekowej koegzystencji Żydów i chrześcijan.
Wiele innych państw obrało podobną politykę mniej więcej w tym samym
czasie. Wielu Żydów, którzy opuścili Hiszpanię, udało się do Portugalii,
gdzie jednak nakazano podobne wygnanie w roku 1497, poza tym nastąpiła cała
seria wygnań Żydów z różnych państw Świętego Cesarstwa Rzymskiego w okresie pomiędzy mniej więcej 1470 a 1520 rokiem. Nastąpiły dalsze
wydalenia: zmuszano Żydów do opuszczenia Saksonii (1537), miast Turyngii
(1540), Księstwa Hanoweru i Lüneburga (1553), Palatynatu (1573) i Śląska
(1582)." (Richard Mackenny
[ 3 ])
Żydzi
sefardyjscy
"Rzym
przyjął przychylnie żydowskich uchodźców — co dziwne — mimo że wraz z ustanowieniem inkwizycji według zasad hiszpańskich z 1542 r. conversos
stali się powszechnie podejrzani, a Pius V wypędził Żydów ze swoich
terytoriów w 1569 r.. W innych miejscowościach w północnych Włoszech, chrześcijańskie
banki pożyczkowe (monti di pieta)
pozwoliły Żydom na pewną konkurencję w dziedzinie udzielania pożyczek i ostateczna zgoda lub niezgoda na obecność Żydów w społeczeństwie zdawała
się zależeć nie od większego lub mniejszego stopnia tolerancji, lecz raczej
od tego, czy ekonomiczne korzyści wynikające z pozwolenia im na pozostanie
przewyższały nad korzyściami religijnymi, wynikającymi ze zmuszania Żydów
do opuszczania danego miejsca.
Tak było
bez wątpienia w przypadku Wenecji. Żydzi byli obecni w mieście w XIV w. Powiązania
handlowe Wenecji ze wschodnim rejonem Morza Śródziemnego i z północną Europą
przyczyniły się do założenia gmin żydowskich w Lewancie i w Niemczech.
Wygnania z Półwyspu Iberyjskiego sprawiły, że duża liczba Żydów
pontyjskich (zachodnich) została wepchnięta do miast, poza tym nastąpił również
napływ uchodźców z terenów Włoch kontynentalnych podczas wojen włoskich.
Te ostatnie wydarzenia spowodowałyzałożenie dzielnicy żydowskiej w Wenecji: pierwsze getto
europejskie wzięło swoją nazwę od starej odlewni w tej części miasta, którą
rząd przeznaczył dla swoich żydowskich mieszkańców. W XIV wieku Żydzi
wynegocjowali szereg układów z rządem Najjaśniejszej Republiki, płacąc za
koncesje lub condotte, które
potwierdzały ich przywileje handlowe. W ten sposób rząd mógł ciągnąć
zyski ekonomiczne z powiązań handlowych Żydów sefardyskich [Żydzi wypędzeni z Półwyspu Iberyjskiego] z imperium osmańskimi korzystać z pożyczek
udzielanych przez Żydów włoskich lub niemieckich. Wenecja nie posiadała żadnych
banków pożyczkowych prowadzonych przez chrześcijan, patrycjusz Sanudo, pamiętnikarz
wenecki, tak to sformułował: „Żydzi są niezbędni ze względu na
biednych". (...)
1 2 Dalej..
Przypisy: [ 1 ] "Polityka", nr 13, 28 marca 1998 [ 3 ] Europa XVI wieku — Richard Mackenny « Antysemityzm (Publikacja: 15-06-2002 Ostatnia zmiana: 25-03-2004)
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 525 |
|