Publikujemy wniosek do TK o stwierdzenie niezgodności z konstytucją wprowadzenia duszpasterstwa celnego, przygotowany na zamówienie LiD parę miesięcy temu. SLD pod kierownictwem Olejniczaka nie odważyło się jednak złożyć tego wniosku. Czy uczyni to Grzegorz Napieralski? (red.) 

Warszawa, dn. ………………...2008 r.

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Al. Jana Christiana Szucha 12a
00-918 Warszawa

Wnioskodawca:
Grupa Posłów
na Sejm RP VI kadencji
według załączonej listy

WNIOSEK

O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z KONSTYTUCJĄ, Z POSTANOWIENIAMI NIEKTÓRYCH UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH ORAZ USTAW POROZUMIENIA MIĘDZY MINISTREM FINANSÓW I DELEGATEM KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI DS. SŁUŻBY CELNEJ W SPRAWIE ORGANIZACJI I FUNKCJONOWANIA KATOLICKIEGO DUSZPASTERSTWA SŁUŻBY CELNEJ

My, niżej podpisani posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VI Kadencji, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319), oraz art. 31 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) wnosimy o stwierdzenie:

— niezgodności Porozumienia między Ministrem Finansów i Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. Służby Celnej w sprawie organizacji i funkcjonowania katolickiego duszpasterstwa Służby Celnej, zawartego w Warszawie w dniu 31 sierpnia 2007 r., zwanego dalej Porozumieniem z 31 października 2007 r., z art. 7 Konstytucji RP z 1997 r. (zasada legalizmu) w związku z art. 25 ust. 4 Konstytucji RP

— niezgodności Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 27 Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r., Nr 51, poz. 318),

— niezgodności Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 3 i z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r., Nr 68, poz. 449) oraz z art. 16a ust. 3 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 155, z późn. zm.),

— niezgodności Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 25 ust. 1 Konstytucji RP (zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych) i z art. 16a ust.2 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

— niezgodności § 3 Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 25 ust. 3 Konstytucji (zasada wzajemnej niezależności państwa oraz Kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie) oraz z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa (art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania),

— niezgodności § 4 ust 2 w związku z § 6 Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 25 ust. 3 Konstytucji (zasada wzajemnej niezależności państwa oraz Kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie) oraz z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa (art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania),

— niezgodności § 7 pkt 4 Porozumienia z 31 października 2007 r. z zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych, każdego w swoim zakresie, zwartą w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, a także z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa (art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. gwarancjach wolności sumienia i wyznania),

— niezgodności § 7 pkt 5 Porozumienia z 31 października 2007 r. z zasadą bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji RP) oraz z zasadą, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania) a także z art. 18 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977, Nr 38, poz. 167)

— niezgodności § 7 pkt 6 Porozumienia z 31 października 2007 r. z zasadą bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji), z zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie (art. 25 ust. 3 Konstytucji), a także z dyrektywą, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania),

— niezgodności § 8 w związku z § 9 ust. 2 Porozumienia z 31 października 2007 r. z art. 25 ust. 2 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (zasada bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych światopoglądowych i filozoficznych), z art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, tzn. z normą, iż Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań, oraz z wyrażoną w art. 43 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.) zasadą, że inwestycje sakralne i kościelne finansowane są ze środków własnych kościelnych osób prawnych,

— niezgodności § 11 Porozumienia z 31 października 2007 r. z wyrażoną w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP z 1997 r. zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie a także z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa (art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania)

Do reprezentowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wnioskodawcy upoważniają …………………, z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw oraz z prawem do modyfikowania treści wniosku.

UZASADNIENIE

Porozumienie z 31 października 2007 r. może być uznane zasadnie za „przepisy prawa, wydane przez centralne organy państwowe”, o których stanowi art. 188 pkt 3 Konstytucji RP, określając właściwość rzeczową Trybunału Konstytucyjnego. Przepisy Porozumienia stanowią podstawę do sformułowania norm prawnych – abstrakcyjnych i generalnych. Tekst Porozumienia nie został jednak dotychczas oficjalnie opublikowany. Analizowane przepisy wyróżniają się szczególnym trybem ustanowienia – nie zostały wydane jednostronnie, arbitralnie przez centralny (naczelny) organ państwowym, jakim jest Minister Finansów, lecz w drodze uzgodnienia wspomnianego organu z Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Służby Celnej. Udział Ministra Finansów w zawarciu porozumienia był jednak warunkiem koniecznym dojścia do skutku tego aktu normatywnego. Minister Finansów był zatem jedną ze stron, która analizowany akt ustanowiła. W związku z tym należy przyjąć, że Porozumienie podlega kontroli przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie zgodności z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i z ustawami. Porozumienie z 31 października 2007 r. może być uznane za akt prawa wewnętrznego w świetle przepisów rozdziału III Konstytucji, który podlega kontroli z punktu widzenia jego zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. ^{[ 1 ]} Należy przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny zawsze stał na stanowisku, że jeżeli w aktach prawnych odnajdujemy jakąkolwiek treść normatywną, to nie wolno wyłączać ich spod kontroli konstytucyjności czy legalności, zwłaszcza wtedy, gdy w grę wchodzi ochrona praw i wolności człowieka i obywatela. ^{[ 2 ]}

Porozumienie z 31 października 2007 r. jest niezgodne z art. 25 ust. 4 Konstytucji RP, który przewiduje, że stosunki między Rzecząpospolitą Polską i Kościołem katolickim określa umowa międzynarodowa ze Stolicą Apostolską oraz ustawy. Ustawa zasadnicza nie przewiduje regulacji odniesień między wymienionym podmiotami w drodze „porozumień”, mających w istocie rzeczy charakter umów między naczelnymi organami administracji rządowej a przedstawicielami Episkopatu Polski, którzy bez stosownego upoważnienia nie mogą reprezentować Stolicy Apostolskiej, jako strony umowy międzynarodowej. Minister Finansów również nie miał prawa zawierać wspomnianego porozumienia. Zgodnie z wyrażoną w art. 7 Konstytucji zasadą legalizmu, winien on działać w granicach i na podstawie prawa. W pierwszej kolejności Minister Finansów miał obowiązek zastosować przepisy Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., która w myśl swego art. 8 jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że sama Konstytucja stanowi inaczej. Minister miał ustrojowy obowiązek zastosowania w pierwszej kolejności art. 25 ust. 4 Konstytucji. Tymczasem zawierając Porozumienie z 31 października 2007 r. strony tej umowy w ogóle zignorowały ustawę zasadniczą i powołały się na bliżej nieokreślone przepisy ustaw z 17 maja 1989 r.: o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Nakaz wynikający z art. 25 ust. 4 Konstytucji, dotyczący formy prawnej i trybu regulacji stosunków między Państwem a Kościołem katolickim, jako norma konstytucyjna, hierarchicznie wyższa niż normy wyrażone w niesprecyzowanych przepisach wymienionych wyżej ustaw z 17 maja 1989 r., deroguje te przepisy. W związku z tym należy uznać, iż art. 25 ust. 4 został naruszony w związku z art. 7 Konstytucji. W istocie rzeczy Minister Finansów zawierając analizowane porozumienie działał bez podstaw prawnych.

Porozumienie z 31 października 2007 r. jest także niezgodne z art. 27 Konkordatu z 28 lipca 1993 r., który nakazuje regulowanie, spraw wymagających nowych lub dodatkowych rozwiązań w drodze nowych umów między Umawiającymi się Stronami albo uzgodnień między Rządem RP i Konferencją Episkopatu Polski upoważnioną do tego przez Stolicę Apostolską. Kwestia powołania kapelanów w Służbie Celnej jest zapewne istotnym aspektem stosunków miedzy Państwem a Kościołem katolickim. Warto odnotować, że Konkordat reguluje status analogicznego duszpasterstwa wojskowego (art. 16). W tym kontekście uprawniony jest wniosek, że także problematyka duszpasterstwa katolickiego w Służbie Celnej winna być określona w formie umowy między Polską a Stolicą Apostolską, ewentualnie w drodze uzgodnień Rady Ministrów z Konferencją Episkopatu Polski, ale umocowaną do tego przez kierowniczy organ Kościoła katolickiego stosownym upoważnieniem. Art. 27 Konkordatu stoi na straży uprawnień Rady Ministrów RP jako naczelnego organu władzy wykonawczej prowadzącego politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa a także zapewnia poszanowanie prerogatyw Stolicy Apostolskiej – kierowniczego organu Kościoła katolickiego.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Duszpasterstwo w Policji niezgodne z konstytucją Finansowanie Świątyni Opatrzności Bożej a Konstytucja

Zobacz komentarze (2)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Paweł Borecki Doktor habilitowany, pracownik Katedry Prawa Wyznaniowego Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalność naukowa: prawo wyznaniowe. Autor artykułów i książek z zakresu prawa wyznaniowego.  Liczba tekstów na portalu: 47  Pokaż inne teksty autora  Najnowszy tekst autora: Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego