 |
         |
|
 |
Światopogląd » Dzieje wolnomyślicielstwa Instytucjonalizacja ruchu laickiego w Polsce [2] Wydarzenia z października 1956 roku zrodziły społeczną potrzebę powstania zorganizowanego ruchu laickiego dla obrony świeckości życia publicznego oraz przeciwstawienia się przejawom nietolerancji religijnej. Towarzystwo Szkoły Świeckiej powstało na przełomie 1956 i 1957 roku, gdy kierownictwo Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce podjęło starania o nadanie szkole polskiej charakteru religijnego poprzez wprowadzenie religii do szkoły jako przedmiotu nieobowiązkowego. TSŚ powstało jako ruch społeczny zrodzony oddolnie — z inicjatywy rodziców, nauczycieli i działaczy społecznych [22]. W styczniu 1957 roku powstał Klub Inteligencji Ateistycznej, którego przewodniczącym został Andrzej Nowicki[23]. W lutym Zarząd Klubu ogłosił się Tymczasowym Zarządem OSAiW — Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli. Wszystkie działające w terenie kluby, uległy przekształceniu w ogniwa terenowe Stowarzyszenia. Stowarzyszenie Ateistów i Wolnomyślicieli powstało przede wszystkim z inicjatywy pracowników katedr filozoficznych Uniwersytetu Warszawskiego. W 1969 roku w wyniku scalenia dwóch organizacji laickich — TSŚ i SAiW — powołano do istnienia Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej[24]. W roku 1977 Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie uznania TKKŚ za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej. Zasługą ruchu laickiego z czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej było wypracowanie swoistej kultury religioznawczej [25]. W czasopismach takich jak „Argumenty", „Zeszyty Argumentów" (od 1968 wydawane jako „Człowiek i Światopogląd"), „Fakty i Myśli", „Wychowanie", „Rocznik Wolnej Myśli", a zwłaszcza „Euhemer — Przegląd Religioznawczy", starano się rozbudzać zainteresowanie wielością systemów religijnych. W tym celu dokonywano na ich łamach komparatystyki religii — prezentacji różnorodności stron, aspektów i wartości, krytycznej nad nimi refleksji oraz badań nad prawidłowościami ich powstawania i rozwoju[26]. Przekonywano, że w ostatecznym rozrachunku kultura świecka powinna zdobyć się również na rzeczową i krytyczną ocenę własnej spuścizny kulturalnej, „nie wyłączając z niej — w procesie selekcji i reinterpretacji tradycji — i tej sakralnej, która w mgławicy mitologii i religijnej symbolice ukrywa nieraz bogate treści ludzkie" [27]. [1]Niniejszy tekst jest fragmentem publikacji, która ukaże się w ramach monografii „Religie i Kościoły w polskiej przestrzeni publicznej", pod redakcją pracowników Instytutu Politologii Uniwersytetu Opolskiego: dr Aleksandry Kusztal oraz dra Sławomira Czapnika. [2] A. Klinger, Problematyka świeckiej kultury socjalistycznej w Polsce Ludowej w latach 1957-1973, Zielona Góra 1976, s. 179. [3] Ibidem, s. 216 [4] Ibidem, s. 51. [5] Ibidem, s. 169-190. [6] F. Adamski, Ateizm w kulturze polskiej, Kraków 1993, s. 170. [7] Ibidem, s. 171. [8] T. M. Jaroszewski, Laicyzacja, Warszawa 1966, s. 78-79. [9] F. Adamski, Ateizm..., s. 28-29. [10] Nasze cele i zadania, „Wolnomyśliciel Polski" 1928, nr 1. [11] F. Adamski, Ateizm..., s. 28. [12] http://www.kulturaswiecka.pl/node/17 , 05.12.2013 r. [13] Ibidem. [14] F. Adamski, Ateizm..., s. 33. [15] S. Obirek, Przed Bogiem, Warszawa 2005, s. 162. [16] E. Syzdek, Socjalistyczna perspektywa laicyzacji, Warszawa 1967, s. 96. [17] A. Klinger, Problematyka..., s. 85. [18] Oddzielono wówczas wszystkie urzędy państwowe od władz kościelnych, zniesiono religijny tekst ślubowania sędziów i urzędników państwowych zastępując go tekstem świeckim, zniesiono rubryki wyznaniowe dotyczące świadków i biegłych w sądach, zastąpiono wyznaniowy tekst przysięgi sądowej formułą świecką, przeprowadzono laicyzację ksiąg ludności, meldunków i urzędowych akt personalnych, wykreślając z nich wszystkie wzmianki o wyznaniu, ustanowiono nowe świeckie prawo małżeńskie wprowadzając śluby cywilne, przekazano wszelkie kompetencje dotyczące prowadzenia aktów stanu cywilnego w ręce urzędników świeckich. (F. Adamski, Ateizm..., s. 33) [19] Program KPZR Warszawa 1961, dodatek do „Trybuny Ludu", nr 207. [20] T. M. Jaroszewski, Laicyzacja..., s. 118. [21] W Preambule Konstytucji z 17 marca zapisano: „W Imię Boga Wszechmogącego! My, Naród Polski, dziękując Opatrzności za wyzwolenie nas z półtorawiekowej niewoli, wspominając z wdzięcznością męstwo i wytrwałość ofiarnej walki pokoleń, które najlepsze wysiłki swoje sprawie niepodległości bez przerwy poświęcały, nawiązując do świetnej tradycji wiekopomnej Konstytucji 3-go Maja (...) tę oto Ustawę Konstytucyjną na Sejmie Ustawodawczym Rzeczypospolitej Polskiej uchwalamy i stanowimy". ( http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19210440267, 05.12.2013 r.) [22] F. Adamski, Ateizm..., s. 45. [23] Andrzej Rusław Nowicki (1919-2011) — filozof kultury, historyk filozofii i ateizmu, religioznawca. Ważniejsze prace:Papieże przeciw Polsce. Doświadczenia dziesięciu stuleci naszych dziejów (1949), Wykłady z historii filozofii i myśli społecznej Odrodzenia (1956), Wykłady o krytyce religii (1963),Ateizm (1964) Wykłady o krytyce religii w Polsce (1965), Kazimierz Łyszczyński (1989). ( http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6559, 05.12.2013 r.) [24] F. Adamski, Ateizm..., s. 46. [25] A. Klinger, Problematyka..., s. 53. [26] Ibidem, s. 8. [27] Ibidem, s. 215.
« Dzieje wolnomyślicielstwa (Publikacja: 16-02-2014 )
str. 9572 |
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Studentka V roku prawa oraz III roku politologii Uniwersytetu Opolskiego. Działaczka laicka i polityczna.
| [ Regulamin publikacji ] [ Bannery ] [ Mapa portalu ] [ Reklama ] [ Sklep ] [ Zarejestruj się ] [ Kontakt ] Racjonalista © Copyright 2000-2018 (e-mail: redakcja | administrator) | ||
 | ||