Kultura » Historia
Fryderyk II - cesarz 'oświecony' [2] Autor tekstu: Marcin Śrama
Już w roku 1237 doszło do konfliktu zbrojnego między Fryderykiem, a miastami lombardzkimi, niezadowolonymi z ograniczającymi ich rolę praw, które ponadto
wcześniej poparły działania syna cesarza- Henryka mające na celu przejęcie przez niego kontroli nad cesarstwem. Fryderyk skorzystał z okazji i zbrojnie
zajął tereny znajdujące się pod kontrolą tych faktycznie autonomicznych miast. Papież poczuł się zagrożony działaniami cesarza i w roku 1239 ponownie
rzucił na Fryderyka klątwę.
Nakazał przy tym kardynałowi Rainerowi z Viterbo ułożenie manifestu przeciwko cesarzowi, w którym Hohenstauf był porównywany do apokaliptycznej bestii.
Działania papieża wydają się dość bezsensowne, gdyż Fryderyk mimo, iż nie był osoba religijną i uważał władzę papieża za uzurpację nigdy wcześniej nie
chciał wchodzić z nim w konflikt[19]. W tej sytuacji jednak
zareagował zdecydowanie i ogłosił papieża wrogiem Chrześcijaństwa, choć może nawet bardziej adekwatne byłoby stwierdzenie, że twierdzenia cesarza opisywały
głowę Kościoła jako wroga całej ludzkości. Potem zajął państwo kościelne. Zwolennicy papieża zachowali kontrolę tylko nad samym Rzymem. W oblężonym mieście
Grzegorz IX zmarł.
Jego następca Innocenty IV zwołał do Lyonu sobór (1245), podczas którego ogłoszono detronizację Fryderyka lecz nie zmieniało to sytuacji cesarza
pozostającego nadal faktycznym władcą nie tylko Niemiec, ale również całych Włoch z Sycylią, a także królestwa Jerozolimskiego (jednak bez Jerozolimy,
która została utracona w roku 1244). Cesarz w odpowiedzi na decyzję soboru stworzył nową ideę odebrania Kościołowi jego bogactwa i przywrócenia tej
instytucji do stanu ewangelicznego ubóstwa[20]. Poparli go członkowie zakonów żebraczych, w oczach których Fryderyk był
jedyną osobą mogącą uratować Kościół przed zepsuciem.[21]
Do ostatecznej konfrontacji między papieżem i cesarzem jednak nie doszło. Fryderyk umarł 13 grudnia 1250 roku w Fiorentini. Został pochowany w Palermo,
stolicy królestwa Sycylii, a na jego grobie napisano epitafium:
Gdyby cnota, bystrość sądu, wspaniałe bohaterstwo,
Gdyby wzniosłość, blask bogactwa i szlachetność rodu
Potrafiły przezwyciężyć ciemne moce śmierci:
Fryderyk nigdy nie spoczywałby w tym grobie.
Następcy Fryderyka okazali się władcami mniejszego formatu. W ciągu 22 lat stracili całe dziedzictwo Hohenstaufów[22],
a Niemcy już w latach 50 popadły w długi okres chaosu nazywany ,,Wielkim bezkrólewiem". Nie wydaje się zatem czymś dziwnym, że Fryderyk w oczach swoich
zwolenników był cesarzem pokoju, który według legend nie umarł lecz odszedł, by powrócić w chwili gdy ludzkość będzie w stanie zrozumieć jego idee.
Bibliografia:
-
Runciman Steven, Dzieje wypraw krzyżowych, t. III, Warszawa 1987
-
Weinfurter Stefan, Niemcy w średniowieczu, Warszawa 2010
-
Wies Ernst W., Cesarz Fryderyk II, Warszawa 2005
-
Zientara Benedykt, Historia powszechna średniowiecza, Warszawa 2002
[1]
Henryk VI- syn i następca Fryderyka Barbarossy, uznawanego za ideał władcy.
[2]
Królestwo Sycylii obejmowało nie tylko samą wyspę, ale również południe Włoch z Neapolem, Tarentem, Salerno, Kapuą i Maltę.
[3]
Henryk VI w roku 1197, Konstancja- 1198
[4]
S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, t. III s. 174
[5]
Jest to dość wątpliwa koronacja- podczas niej użyto kopii atrybutów władcy, stąd często przyjmuje się, że prawdziwą koronacją Fryderyka miała miejsce w
roku 1215 w Aachen, kiedy to ponowiono ten rytuał.
[6]
Król rzymski był tytułem jaki władca Niemiec otrzymywał od razu po elekcji. Cesarzem nazywany był dopiero po dopełnieniu aktu koronacji w Rzymie.
[7]
Po tej bitwie Otton IV utracił wszelkie wpływy na politykę niemiecką i resztę życia spędził w księstwie Brunszwiku, którego był dziedzicznym władcą.
[8]
W Niemczech cesarskim namiestnikiem został najpierw biskup Englebert, a potem synowie Fryderyka- Henryk (od 1225) i Konrad (od 1236).
[9]
Fryderyk II był osobą niezwykle tolerancyjną wobec przedstawicieli wszelkich religii, jednak jego zbiory praw zawierają decyzję o tym, że
przedstawiciele grup religijnych uznawanych za heretyckie powinni być karani śmiercią- najprawdopodobniej jest to ustępstwo w stronę papieża Honoriusza
III. Jest to jednak pewna rysa na obrazie Fryderyka jako człowieka ,,oświeconego" epoki średniowiecza. O ile oczywiście określenie ,,oświecony można
przypisać komukolwiek żyjącemu w tej epoce.
[10]
S. Weinfurter, Niemcy w średniowieczu, s. 114
[11]
Runciman, op. cit. s. 185
[12]
Weinfurter, Historia Niemiec, s. 109
[13]
Legendy dotyczące Fryderyka, proroctwa, jak to opisane są np. w artykule Normana Cohna ,,Cesarz Fryderyk jako Mesjasz" (,,Teologia polityczna"
4/2006-2007). Artykuł dostępny w internecie: http://www.teologiapolityczna.pl/assets/numery_tp/tp4/cohn_cesarz_fryderykii_jako_mesjasz.pdf
[14]
Obydwa cytaty na podstawie pierwszego rozdziału książki Ernsta Wiesa ,,Cesarz Fryderyk II"
[15]
Pewne wyjaśnienie: na określenie królestwa jerozolimskiego po utracie stolicy niektórzy historycy określają określenia królestwo Akki lub królestwo
akkańskie. Bardziej powszechna wydaje się jednak koncepcja konsekwentnego nazywania tego państwa królestwem jerozolimskim (w polskiej historiografii
przyjęta m. In. Przez Benedykta Zientarę), choćby dlatego, że tytuł króla Akki nigdy nie istniał.
[16]
Jeden z kronikarzy arabskich miał napisać, że za niewolnika podobnego cesarzowi, ,,z oczami krótkowidza i rumianą twarzą nie otrzymałby nawet drahmy"~~
Runciman. Op.cit.
[17]
Polityczna rola tego dokumentu jest fatalna, wiąże się z nim jedno- jest to pierwszy dokument spisany w języku niemieckim. (Weinfurter. op.cit. s. 112)
[18]
Weinfurter, op.cit, s. 113
[19]
Przez całe swe panowanie próbował żyć w zgodzie z Kościołem, świadczą o tym wydane przez niego akty prawne wspierające tę instytucją- choćby Złota
bulla z Egeru (1213), w której król rzymski nazywa Innocentego III swoim dobroczyńcą i potwierdza nadania jakie Kościół otrzymał od jego poprzedników.
[20]
,,Kościół w swoich początkach został założony na ubóstwie i prostocie, kiedy niczym płodna matka wydawał na świat świętych (...) A ponieważ obrośli w
bogactwo i w nim się pławią, należy się obawiać, że pochylą się mury Kościoła, a gdy one runą, nastąpi zagłada."~ Fryderyk II, cytat na podstawie
książki E. Wiesa.
[21]
Fryderyk miał powiedzieć: ,,Odebrać duchownym ich bogactwo. To byłoby prawdziwe dzieło miłości"~ ibidem s. 116 (cytat za Kaiser Friedrich II In Briefen
und Berichten seiner Zeit)
[22]
Po Fryderyku władzę objął jego syn Konrad IV (zm. W r. 1254), jego syn Konradyn z racji swojego młodego wieku nie otrzymał władzy nad Niemcami, gdy w
roku 1268 próbował ją odzyskać swe dziedzictwo lecz został pokonany i ścięty w 1268 roku w Neapolu. Ostatni z rodu Hohenstaufów, sardyński król Enzio
od roku 1249 znajdował się w niewoli, zmarł w roku 1271.
1 2
« Historia (Publikacja: 22-03-2014 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 9611 |