Dziedziny :
· [1]
· [1]
· [1]
· [2]
· [7]
· [6]
· [1]
· [1]
· [4]
· [6]
· [6]
· [2]
· [3]
· [1]
· [1]
· [2]
· [14]
· [3]
· [3]
· [1]
· [3]
· [10]
Kronika polska Dziedzina: Historia Antykwariat (stan: 0 sztuk)Autor: Anonim tzw. Gall Tłumacz: Roman Grodecki Miejsce i rok wydania: Wrocław 1989, wyd. VI Wydawca: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Liczba stron: 188 Wymiary: 12x17 cm ISBN: 83-04-02802-6 Okładka: Twarda+obwoluta Ilustracje: Nie Cena: 19,00 zł (bez rabatów)
[ Pozycja niedostępna ] Opis Kronika polska tzw. Galla uchodzi za pierwsze dzieło naszej literatury narodowej. Pogląd ten, w zasadzie słuszny, wymaga przecież pewnych wyjaśnień i uściśleń. Kronika więc należy do literatury polskiej, pomimo że w oryginale pisana jest po łacinie. To najmniej jeszcze daje powodu do zdziwienia, jeśli przypomnimy sobie, że do końca wieków średnich posługiwano się u nas w literaturze prawie wyłącznie językiem łacińskim, a jeszcze i później znacznie, bo do końca niemal XVIII w., język ten był na równi z polszczyzną językiem piśmiennictwa. Jest to cechą wspólną w literaturze polskiej ze wszystkimi literaturami naszego kręgu kulturalnego, że każda z nich rozpoczyna się od okresu, kiedy wszystkie dzieła literackie - albo ich większość - pisane były w języku łacińskim. Działo się tak dlatego, że początkowo języki narodowe nie dojrzały jeszcze do użycia piśmiennego, a odziedziczona po świecie starożytnym łacina była do tego celu przystosowana od stuleci. U nas ten okres „niepełnoletności" języka narodowego skończył się tylko później niż gdzie indziej, gdyż i początki naszego piśmiennictwa przypadają później niż u narodów zachodnioeuropejskich.
Po wtóre uważamy Kronikę Galla za pierwsze dzieło literatury polskiej, pomimo że autor jej nie był Polakiem. Niewiele tylko, co prawda, wiadomo o osobie kronikarza, ale jak zobaczymy w dalszym ciągu, tyle przynajmniej jest pewne, że był on cudzoziemcem i sam tak o sobie w dziele swoim mówi. Niemniej przecież spisał swą Kronikę w Polsce, zachęcony, do tego przez Polaków, przede wszystkim przez kanclerza księcia Bolesława
Krzywoustego, opierając się na informacjach u nas otrzymanych, a przedmiotem jego dzieła są dzieje królów i książąt polskich. Treść Kroniki zatem zarówno ze względu na temat, jak i na źródło wiadomości jest polska i w znacznej mierze oddaje poglądy ówczesnych polskich kół wykształconych.
Po trzecie wreszcie, Kronika, o której mówimy, nie w tym sensie stanowi początek naszej literatury, jakoby przed nią w Polsce żadnego utworu literackiego nie napisano. Jeśli bowiem nawet nie będziemy zupełnie brali pod uwagę tzw. literatury ludowej, tj. najkrócej mówiąc, pieśni i opowieści ludowych przekazywanych ustnie, w języku narodowym, które jednak nie doczekały się wówczas formy pisanej i dlatego nie dochowały się do naszych czasów - to w samym kręgu utworów pisanych u nas po łacinie potrafimy wskazać takie, które powstały wcześniej, a nawet znacznie wcześniej niż Kronika Galla.
Nie dochowały się z wieków średnich żadne, bodaj najbardziej ułamkowe wiadomości o autorze najstarszej kroniki polskiej. Nie znamy nawet jego imienia, a nazywając go Gallem czy Gallem-Anonimem idziemy jedynie za nomenklaturą konwencjonalną, która zresztą ma już czterechsetletnią tradycję w naszej nauce historycznej. Mianowicie wybitny dziejopis doby odrodzenia, Marcin Kromer (1512-1589), w którego posiadaniu znajdował się przez czas pewien jeden z ocalałych do dziś dnia rękopisów kroniki (tzw. kodeks Heilsberski, por. s. LXXI, zanotował na nim następującą uwagę: „Niniejszą historię napisał Gall, mnich jakiś zapewne, jak można wnosić z przedmów, który żył za czasów Bolesława III (Gallus hanc historiam scripsit, monachus, opinor, aliquis, ut ex proemiis conicere licet, qui Boleslai tertii tempore vixit). Mówiąc o Gallu Kromer miał oczywiście na myśli, zgodnie z tradycją humanistyczną, Francuza, a domysł ten wysnuwał z tekstu przedmów autorskich do kolejnych trzech ksiąg dzieła, które istotnie najwięcej dostarczają materiału do kombinacji na ten temat.Podziel się swoją opinią o tej książce.. Teksty Racjonalisty o pokrewnej tematyce:Mit św. Stanisława