Spis treści:
Spór o Rok Rodziny
Korespondencja "Neutrum z MEN-em
Czy nie na odwrót?
O problemie windy
Dlaczego boimy się konkordatu...
Niedzielni publicyści
Powiedzieli
Konkurs z religii: Kto ma rację?
Jak się mówi „a" to trzeba powiedzieć "b" — czyli...
Religia w programie nauczania szkoły publicznej?
Drobiazgi
W bibliotece Biura Krajowego "Neutrum"
Wydarzenia

*

SPÓR O ROK RODZINY

Jesteśmy już prawie w połowie 1994 roku, ogłoszonego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Międzynarodowym Rokiem Rodziny. Przebiega on pod hasłem „Tworzymy małe demokracje w sercu społeczeństwa", wskazującym na rodzinę jako pierwszą szkołę demokracji, a także grupę społeczną, w której powinny być respektowane prawa wszystkich członków.
W dokumentach wydanych na ten temat przez ONZ nie sformułowano jednoznacznej i uniwersalnej definicji rodziny. W historii istniały różne typy rodzin i różne ich struktury. Rodzaje stosunków interpersonalnych zróżnicowały funkcję i rolę rodzin w społeczeństwie, co jest odbiciem pluralizmu kulturowego jednostek, który ukonstytuował społeczeństwo. Na przestrzeni wieków powstawały różne typy rodzin, także współcześnie powstało wiele nowych typów i struktur nie związanych z tradycją kulturową, są to np. rodziny niepełne i rodziny „nuklearne". W większości krajów systemy prawne i polityczne podążają za zmianami w rodzinach, za ich zmieniającymi się potrzebami — stwierdza jeden z tych dokumentów ^{[ 1 ]}.
Zasadniczym celem obchodów Międzynarodowego Roku Rodziny jest wzmocnienie rodziny jako podstawowej komórki społecznej przez inicjowanie działań na jej rzecz, wzmocnienie instytucji krajowych formułujących i wdrażających politykę na rzecz rodzin, wzmożenie wysiłków na rzecz realizacji konkretnych programów, zacieśnienie współpracy w tej dziedzinie między organizacjami krajowymi i międzynarodowymi, a wreszcie skoordynowanie działań międzynarodowych dotyczących kobiet, dzieci i młodzieży, ludzi starych i niepełnosprawnych. Wśród celów lokalnych i narodowych zaproponowano poddanie analizie zgodności obowiązującego prawa z międzynarodowymi konwencjami dotyczącymi praw człowieka, zwłaszcza „Konwencją w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet" i „Konwencją o Prawach Dziecka".
Jako ważne zadanie wymieniono gromadzenie informacji i prowadzenie badań dotyczących rodziny. Wśród 88 przykładów konkretnych tematów badań tylko 6 dotyczy zagadnień planowania rodziny i prokreacji.
W odpowiedzi na rezolucję ONZ, Rok Rodziny ogłoszono także w Kościele katolickim, ale wszystko jak dotąd wskazuje, że jest to raczej konfrontacja Kościoła z tą organizacją niż współpraca.
Najpotężniejsza światowa organizacja ONZ ogłosiła rok 1994 Rokiem rodziny i jest ta potężna organizacja zupełnie bezradna wobec zadania: trzeba odpowiedzieć, co to jest rodzina. Nikt nie wie, albo nie ma odwagi powiedzieć, bo mu zgłoszą od razu sprzeciw reprezentanci wszystkich możliwych dewiacji (...). Wszystko może być prawdą o małżeństwie i rodzinie, wobec tego nie ma prawdy o rodzinie, nie można nawet rodziny zdefiniować - pisze ks. abp Kazimierz Majdański w Magazynie Słowo Dziennik Katolicki". ^{[ 2 ]} Sam zaś proponuje następującą definicję: a) Dzięki niej istnieje ludzkość. Dzięki prawdziwej rodzinie i temu, że rodzina jest tym, czym jest. b) Dzięki rodzinie ludzkość będzie istnieć — albo nie. Europa wymiera. c) „Przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę!". Przez prawdziwą rodzinę.
Zasadnicze cele obchodów Roku Rodziny w Kościele to przeciwdziałanie szerzonemu masowo relatywizmowi moralnemu, zmasowanemu atakowi na życie ludzkie oraz inwazji dewiacji w dziedzinie seksualnej. Inne niebezpieczeństwa to „demokracja" (zrównanie dobra i zła) i „tolerancja" (rozpasanie). ^{[ 3 ]} Według Christine de Marcellus Vollmer, przewodniczącej Światowej Organizacji Rodzin, która była organizatorem XVIII Międzynarodowego Kongresu Rodziny w Warszawie, dając coraz większe prawa każdemu członkowi rodziny, kobiecie, dziecku, niszczy się rodzinę. Dokumentem, z którego przestrzegania należy rozliczać władze, jest Karta Praw Rodziny, opracowana przez Stolicę Apostolską.
Międzynarodowy Kongres Rodziny nie był wprawdzie formalnie kongresem katolickim, ale ta opcja zdecydowanie przeważyła w czasie obrad. Choć jak wynika ze sprawozdań, nieproporcjonalnie wiele miejsca zajmowała tam tematyka z zakresu szkoleń przedmałżeńskich, w tym zwłaszcza drobiazgowe krytykowanie antykoncepcji, pani Vollmer na konferencji prasowej oświadczyła, że to ONZ sprowadza Rok Rodziny do spraw prokreacji.
Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki telewizja pod nowym zarządem przekazywała informacje o Kongresie. Nie zostało powiedziane, że jest to właściwie kongres religijny. Choć wyrażane tam poglądy nie zawsze były reprezentatywne nawet dla katolików, całą ideologię Kongresu przedstawiano w publicznej telewizji jako powszechnie obowiązującą i jedynie słuszną, jak gdyby Polska nie była członkiem ONZ, tylko Światowej Organizacji Rodzin. Nie skorzystano z okazji, żeby zorganizować dyskusje telewizyjne, pokazać różnorodność poglądów na rodzinę i jej problemy.
Świeckim obchodom, nie cieszącym się zainteresowaniem telewizji, patronuje Polski Komitet Międzynarodowego Roku Rodziny, w którego skład weszli także przedstawiciele „Neutrum". Między innymi uczestniczymy w pracach komisji problemów prawnych, gdzie zgłosiliśmy wniosek o wycofanie przez RP zastrzeżeń i deklaracji z ustawy ratyfikującej Konwencję o Prawach Dziecka. Komisja zajmie się także sprawą wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa zapisów dotyczących rodziny zawartych w innych umowach międzynarodowych. Dwie interesujące ponadto „Neutrum" podkomisje: oświaty i zdrowia, właściwie nie rozpoczęły jeszcze pracy.
Znalazły się jednak dwie dziedziny, w których poglądy kościelnych i świeckich organizatorów Roku Rodziny są zbieżne. Pierwsza, oczywista, to ocena sytuacji bytowej wielu rodzin w Polsce. Druga, zaskakująca, to troska o moralność polskiej rodziny, którą trzeba zwłaszcza chronić przed zgubnym wpływem telewizji. Treści współczesnej kultury masowej dotyczące życia seksualnego i małżeńskiego odstają od wykładni chrześcijańskiej: nieporównywalnie lepsza sytuacja była pod tym względem w PRL — twierdzili uczestnicy I Świętokrzyskiego Kongresu Rodziny zorganizowanego przez Kurię Diecezjalną i WSP w Kielcach. Wypowiedzi na ten temat posłów patronujących obchodom dziwnie przypominają niektóre teksty publicystów „Słowa". Każdy czuje się uprawniony do występowania w roli rzecznika polskiego społeczeństwa, gdy tymczasem według ostatnich badań tylko 18% telewidzów, a więc członków rodzin, jest za jakąś tego typu cenzurą. Z myślą o podobnych widzach wiele zachodnich stacji poprzedza projekcje informacją, że program zawiera sceny, które mogą szokować; w ten sposób decyzja należy do abonenta. W trosce o rodzinę posłowie wpadli nawet na pomysł, by ktoś cenzurował wszystkie polskojęzyczne wersje zachodnich magazynów, "zanim weźmie je do ręki polska młodzież i polskie kobiety". ^{[ 4 ]}
Samozwańczym rzecznikom i uszczęśliwiaczom kobiet i rodzin można w odpowiedzi przytoczyć fragment oświadczenia międzynarodowych organizacji pozarządowych: ...prosimy rządy o formułowanie polityki wrażliwej na sprawy rodziny, promowanie niezależności i uczestnictwa rodzin w życiu społecznym, biorąc przy tym pod uwagę aspiracje i oczekiwania samych rodzin. ^{[ 5 ]} Z takimi aspiracjami i oczekiwaniami, które można określić choćby na podstawie badań opinii publicznej, powinny być zgodne inicjatywy związane z Międzynarodowym Rokiem Rodziny obchodzonym w Polsce.

A.W.

*

NEUTRUM Z MEN-em KORESPONDENCJA

Warszawa, 13. 04. 1994 r.

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
Podsekretarz Stanu

Prezydium Zarządu Krajowego
Stowarzyszenia na rzecz Państwa
Neutralnego Światopoglądowo
NEUTRUM

Szanowni Państwo,
Uprzejmie informuję, że otrzymałem pismo Państwa z dnia 7 marca 1994 r. zawierające prośbę o wycofanie ze szkół książek Wandy Elżbiety Papis z cyklu „Życie i miłość".
Podzielam pogląd o słuszności zasady rozdziału Państwa i Kościoła oraz konieczności ich wzajemnej tolerancji. Jednocześnie informuję, że książka Wandy E. Papis nie jest podręcznikiem, a jedynie książką pomocniczą, jedną z wielu zalecanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do użytku szkolnego. Decyzję o jej zastosowaniu w nauczaniu podejmuje więc nauczyciel.
Intencją Ministerstwa Edukacji Narodowej jest zaoferowanie nauczycielom szerokiego i różnorodnego zestawu książek do wyboru, dzięki czemu ostateczna weryfikacja proponowanych w szkole książek należy do samych nauczycieli.
Decyzja o wpisaniu do zestawu zalecanych przez Ministra Edukacji Narodowej podręczników i książek pomocniczych każdorazowo podejmowana jest w oparciu o recenzje kwalifikacyjne, zgodnie z zarządzeniem MEN Nr 18 z 8 czerwca 1992 r. Autorami recenzji książki Wandy E. Papis są: prof. dr hab. Władysław Kupiszewski, dr Ewa Podrez, prof. dr hab. Zofia Konaszkiewicz i mgr Donata Gondek.
Pragnę również poinformować, że przy Ministerstwie Edukacji Narodowej nie istnieje żadna stała komisja konkursowa.

Z poważaniem
(-) prof. dr hab. Tadeusz Pilch

* * *

Warszawa, 14.04.1994 r.

Minister Edukacji Narodowej
Prof. Aleksander Łuczak

Szanowny Panie Ministrze,
14 kwietnia 1992 roku jeden z Pana poprzedników, minister Andrzej Stelmachowski, wydał obowiązujące do dziś „Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych".
Rozporządzenie wywołało liczne protesty rodziców i dzieci, organizacji pozarządowych, mniejszości wyznaniowych, środowisk naukowych. Według naszych informacji, wpływają w tej sprawie skargi do Trybunału Praw Człowieka w Stasburgu, gdyż orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego utrzymujące w mocy ten dokument nie usunęło wątpliwości i sprzeciwów.
Wymienione rozporządzenie dyskryminuje uczniów niekatolików, gdyż:
1) kreska na świadectwie zamiast oceny z religii lub etyki sprawia, że wraz z cenzurą uczeń otrzymuje przymusowe urzędowe świadectwo „niekatolickości", co jest pogwałceniem obywatelskiego prawa do milczenia w sprawie swoich przekonań;
2) wybór w postaci alternatywnych zajęć z etyki zorganizowano tylko w nielicznych szkołach, tak więc przeważnie nie jest możliwe uniknięcie kreski na szkolnej cenzurze w miejsce oceny z religii; to samo dotyczy dzieci innych wyznań, których zajęcia z religii odbywają się z konieczności najczęściej poza szkołą.
Ponadto etyka, będąca dziedziną filozofii, nie powinna być przedmiotem nauczania w szkołach podstawowych jako zbyt trudna dla dzieci w tym wieku.
Ponieważ 8 kwietnia br. Sejm ratyfikował protokół dodatkowy nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, który zobowiązuje państwo do zapewnienia dzieciom nauczania i wychowania zgodnego z przekonaniami religijnymi i filozoficznymi rodziców, zwracamy się do Pana Ministra o wydanie nowego rozporządzenia w sprawie organizowania nauki religii w szkołach publicznych. Nasze stowarzyszenie deklaruje pomoc w zakresie prac nad nowym dokumentem. Za szczególnie pilne uważamy wycofanie stopnia z religii ze świadectw szkolnych, umieszczanie zajęć z religii na początku lub na końcu dnia szkolnego, wyłączenie katechetów ze składu rad pedagogicznych.
Zarząd Stowarzyszenia NEUTRUM uprzejmie prosi Pana Ministra o ustosunkowanie się do naszego listu.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Biuletyn Neutrum, Nr 5(13), Listopad 1994 Biuletyn Neutrum, Nr 3(11), Lipiec 1994

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word