W rok później grupa wydała także album Kveldssanger (Wieczorne pieśni) zawierające w pełni akustyczne nagrania gitarowe z czystym męskim wokalem.

Ciekawie wygląda nurt Folk-Metalowy w Finlandii, gdzie najbardziej interesującym faktem jest pojawienie się zespołu Shaman (obecnie pod inną nazwą Korpiklaani), który odwołuje się w swej nazwie do szamańskich praktyk starożytnych ludów fińskich. Język, w którym śpiewa wokalista Shaman, to narodowy język Sámi. Wokalista Jonne Järvelä mieszkał większą część życia w Laponii (w części Fińskiej) i miał bliski kontakt z ludem Sámi (jak nazywają siebie Lapończycy). Nauczył się tam posługiwać sztuką śpiewania joik. W swojej muzyce łączy lapoński joik, tradycyjne melodie zarówno te lapońskie jak i fińskie z tekstami o prostej tematyce, inspirowanymi lapońskimi i fińskimi opowiadaniami i wierzeniami, np. utwór Pellonpekko (bóstwo fińskie troszczące się o urodzaj jęczmienia).

Część grup wyżej wymienionych obecnie już nie istnieje (Storm, Otyg) bądź zmieniła nieco styl grania (np. Ulver obecnie tworzy muzykę dla kina niezależnego). Część także, jak w przypadku grupy Shaman, zmieniła swą nazwę (tutaj na Korpiklaani — Leśny Klan) i śpiewa w języku angielskim, co jest już przejawem czysto komercyjnym (mimo, iż muzycy twierdzą, że robią to by ich teksty były zrozumiałe dla wszystkich). Pomimo tego wszystkie owe zespoły wprowadziły do muzyki coś nowego a zarazem odwołującego się do tradycji kulturowej regionu Północnej Europy. Obecnie na biesiadach, koncertach czy innych spotkaniach towarzyskich rozmawia się na ich temat, śpiewa utwory przez nich wykonywane, często także w miejsce oryginalnego tekstu wkłada się własne słowa, nierzadko w tym danym momencie wymyślone. Ten czynny charakter przekazu sprawia, że folklor, w tym wypadku muzyczny, nie zamyka się tylko w pieśniach, muzyce instrumentalnej, a więc w wytworach, lecz obejmuje także podmiot wytwarzający, sytuacje muzyczne (biesiady, ogniska), sposób funkcjonowania repertuaru, sensy i cele psychologiczne, estetyczne i społeczne wynikające z muzykowania.

Wykonawcy owi są niczym współcześni piewcy treści mitologicznych i obrzędowych, a także pierwotnych wizji świata. Odkrywają oni na nowo dawną muzykę i system wartości. Przetwarzają utwory klasyczne tak, by odpowiadały danej grupie społecznej, w tym wypadku ludzi interesujących się muzyką metalową (choć nie tylko). Nowa aranżacja starych tekstów, wykonanie, posługiwanie się archaicznymi instrumentami, stylem śpiewania, czerpanie z tradycji ludowej czy ze źródeł pisanych, stylistyka ubiorów i wizerunku (biżuteria, ubrania z wymalowanymi symbolami i bogatą skandynawską ornamentyką zdobniczą, tatuaże) jest jakoby częścią folkloru środowiskowego ale też próbą utrzymania wiedzy i świadomości o narodowych korzeniach.

Można zaryzykować stwierdzenie, iż folk-metal jest swoistym rodzajem folkloru bowiem „folklor daje możliwość wybrania z tradycji tych zjawisk i treści, które danej jednostce odpowiadają. Posiada umiejętność dopasowania się do każdej epoki" ^{[ 12 ]}. Folk-metal korzysta z nazw pochodzących ze sfery kultury tradycyjnej, np. troll, czy odnosi się do bajek i wierzeń ludowych mających charakter mitologizacyjny, budzący pewne skojarzenia, np. Ulver („wilki"), Shaman, Einherjer.

Muzyka ta buduje więzi pewnej grupy ludzi interesujących się muzyka metalową, rozbudza zainteresowanie kulturą tradycyjną Skandynawii.

Jest z drugiej strony folk-metal procesem przemian ludowej kultury muzycznej, który w ogólnych zarysach polega na „otwieraniu się na świat" dawnej kultury wiejskiej i wchłanianiu jej przez formacje kultury określane jako narodowa, popularna, masowa. Wchłonięcie to jest połączone z szeregiem nowych procesów — pewne cechy tradycji ludowej zostają uwypuklone, inne zredukowane, zależnie od nowych już funkcji i celów. Jednakże zastosowanie w kompozycjach folkloru danego kraju bardziej specyfikuje go (określa narodowo) niż uniwersalizuje twórczość.

W folk-metalu mamy także pewne podobieństwo do muzyki ludowej a to dlatego, że „w muzyce wysoce artystycznej, profesjonalnej, poważnej w centrum uwagi stoi dzieło. W muzyce ludowej ważniejsze są zachowania ludzkie oraz kontekst — obrzęd, zwyczaj, towarzyskie spotkanie. Muzyka ludowa służy lokalnej społeczności." ^{[ 13 ]} Tu też mamy do czynienia ze społecznym charakterem tej muzyki — ma ona za zadanie wywoływać pewne skojarzenia, przekazać określone treści.

Tego rodzaju muzyka wykształciła już swoja estetykę i posiada pewne normy: jeśli chodzi o folk-metal skandynawski są to głównie teksty traktujące o przyrodzie, dawnych wierzeniach, dzisiejszych tęsknotach za „tamtymi czasami" wyrażone podniosłym, charyzmatycznym głosem, przeważnie męskim. Są to także — co jest w ogóle wyznacznikiem folk metalu - instrumenty typowe dla metalu (i rocka w ogóle), czyli gitary elektryczne i perkusja, lecz cechą charakterystyczną jest jednak melodyka, która musi wzbudzać od razu u człowieka skojarzenia ze Skandynawią. Zespoły folk-metalowe pełnymi garściami czerpią z bogatego folkloru Północy, począwszy od bajek, podań, legend, wierzeń, dawnej religii, a skończywszy właśnie na melodiach wyrwanych z norweskich fiordów czy lasów Finlandii. „Folklor jest zawsze podporządkowany estetyce twórczej poszczególnych kompozytorów" ^{[ 14 ]}.

Obok nieuniknionej chyba komercjalizacji artystycznego ruchu regionalnego, należy podkreślić fakt samorodności, spontaniczności inicjatyw organizowania wielu zespołów, które powstają dzięki przywiązaniu ludzi do swojej własnej, tradycji kulturalnej oraz dzięki żywotności tych tradycji. Sięganie do folkloru jest w wypadku muzyki folk-metalowej wyrazem fascynacji dawnością, specyficznością i prostotą muzyki ludowej.

„Dzieło folkloru nigdy nie wygasa nagle i wszędzie. Lud przyjmuje na bezterminowe przechowanie wszystko to, co zasługuje na jego uwagę, dzieła folkloru żyją dłużej niż wiele dzieł twórczości indywidualnej" ^{[ 15 ]} więc można rzec, że folklor (w tym wypadku skandynawski) znalazł ujście we współczesnej muzyce, uległ przeobrażeniu, zatracił niektóre funkcje, ale też zachował te ważniejsze z nich, a mianowicie pamięć o tradycji.

*

Literatura:
Cieślak Tadeusz Historia Finlandii, Wrocław 1983.  
Dahlig Piotr Muzyka ludowa we współczesnym społeczeństwie, Warszawa 1987.
Edda Poetycka : w przekładzie Apolonii Załuskiej-Strömberg, Wrocław 1985.  
Fonkowicz Jerzy Kwiaty w dolinach fiordów, Warszawa 1984.  
Foote P.G. , Wilson D.M.Wikingowie , Warszawa 1975.  
Gusiew Wiktor Estetyka folkloru, 1974.  
Simonides Dorota Przyszłość folklorystyki. Marzenia czy potrzeba naukowa? [w:] Folklorystyka.  
Dylematy i perspektywy,pod redakcją D. Simonides, 1995.

Zobacz także te strony: Germanowie i Skandynawowie Azowie - panteon bogów skandynawskich Renesans germańskiego pogaństwa Kulturowy tygiel

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Germanowie i Skandynawowie Żeński symbol dobra czy zła?

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (4)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word