Uwagi Ogólne

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest określona przez art. 15 Kodeksu pracy ^{[ 1 ]} zasada zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa, a nie tylko do realizacji obowiązków wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów BHP ^{[ 2 ]}. Nieprzestrzeganie przez pracodawcę tej zasady prawa pracy może przyczynić się do zaistnienia wypadku przy pracy.

Pomimo nałożenia tego obowiązku poprzez ustawę na pracodawcę i stworzenia służb wewnętrznych (BHP, Społeczna Inspekcja Pracy) oraz zewnętrznych (Państwowa Inspekcja Pracy), których zadaniem jest sprawować kontrolę w tymże zakresie i zakładając, że wymienione instytucje należycie wykonują swe obowiązki, dochodzi do wypadków przy pracy. Świadczy to o tym, że wyeliminowanie wypadków przy pracy jest niemożliwe, a wszystkie działania podejmowane w tym kierunku mogą przyczynić się jedynie do marginalizacji tego niepożądanego zjawiska.

Ryzyko wystąpienia wypadku przy pracy jest wpisane w ryzyko zawodowe każdego pracownika i pomimo że odpowiedzialność odszkodowawczą za wystąpienie wypadku ponosi pracodawca, to wymierne i przede wszystkim bolesne skutki tego zdarzenia ponosi pracownik takiemu wypadkowi ulegający, a przewidziane świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie zawsze stają się egalitarnym ekwiwalentem za poniesione szkody na zdrowiu. Choć trzeba przyznać, iż z punktu widzenia pracowniczego, w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy kluczowe stają się kwestie rekompensaty za spowodowaną wypadkiem czasową lub trwałą niezdolność do pracy, odszkodowania z tytułu poniesionego wskutek wypadku uszczerbku na zdrowiu lub odszkodowania dla najbliższych członków rodziny w przypadku wypadku śmiertelnego.

Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy są pochodną tego wypadku przewidzianą przez art. 237¹ § 1 k.p., który stanowi, że pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową (...) przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach ^{[ 3 ]}.

Przepisy, o których mowa w cytowanym powyżej art. 237¹ § 1 k.p to przepisy ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ^{[ 4 ]}. Jednakże przed przystąpieniem do omówienia świadczeń przewidzianych dla pracowników ^{[ 5 ]}, którzy ulegli wypadkowi przy pracy, rzeczą konieczną jest zdefiniowanie samego terminu wypadek przy pracy.

Definicja wypadku przy pracy

Definicję legalną terminu wypadek przy pracy zawiera art. 3 ust. 1 ustawy wypadkowej, który stanowi, iż za wypadek przy pracy ^{[ 6 ]} uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia

3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy ^{[ 7 ]}.

Przedstawiona powyżej definicja ma charakter podstawowy. Ustawodawca przewidział jednak szereg zdarzeń, które zrównuje z wypadkiem przy pracy. To zrównanie ma fundamentalne znaczenie, bowiem niesie za sobą prawo do wszystkich świadczeń przewidzianych dla wypadku przy pracy. I tak , w myśl art. 3 ust. 2 ustawy wypadkowej na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1. w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Oprócz wymienionych powyżej sytuacji ustawodawca przewidział szereg zdarzeń, których zaistnienie rodzi prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Sytuacje przedstawione w poniższym artykule są nazywane niepracowniczymi wypadkami przy pracy ^{[ 8 ]}.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy wypadkowej, za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:

1. uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;

2. wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

3. pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;

4. sprawowania mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wybranego w Rzeczypospolitej Polskiej;

5. odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;

6. wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;

7. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

8. współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

9. wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

10. wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

11. wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;

12. odbywania służby zastępczej;

13. nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium;

14. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;

15. pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.

Wracając do podstawowej definicji wypadku przy pracy należy stwierdzić, iż aby zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy musi legitymować się nagłością zdarzenia, zewnętrznością przyczyny, pozostawać w związku z pracą oraz wywołać uraz lub śmierć ^{[ 9 ]}. Brak któregokolwiek z powyższych elementów przesądza o tym, że dane zdarzenie nie może być uznane za wypadek przy pracy ^{[ 10 ]}. Każdy z wymienionych powyżej elementów wymaga poświęcania kilku słów komentarza.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Wypadek przy pracy - świadczenia Odwołanie od decyzji ZUS i KRUS

Zobacz komentarze (2)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word