Podsumowując refleksje duńskiego myśliciela nad problematyką rozpaczy i wiary można dostrzec, iż opozycja chrześcijańska jest opozycją pomiędzy rozpaczą i wiarą, która, co Kierkegaard nieustannie podkreśla, jest przeciwieństwem rozpaczy. Na zakończenie chciałbym odnieść się do podtytułu dzieła Bojaźń i drżenie -chrześcijańsko-psychologiczne rozważania dla zbudowania i pobudzenia, sugerującego kojący charakter omawianej pracy. Wydaje się, że Kierkegaard w chrześcijaństwie preferuje raczej cierpienie niż radość, jakkolwiek medytuje nad radością w chrześcijańskim cierpieniu, którego źródłem jest naśladowanie Chrystusa. Warto tu wspomnieć o innym, opublikowanym dwa miesiące przed Chorobą na śmierć dziele, którego ośrodkiem jest pojęcie radości, któremu Duńczyk nadał tytuł Lilie polne i ptaki niebieskie, będące pochwałą ciszy, posłuszeństwa i radości. Obecność dla siebie samych w radości relacji z Bogiem wydaje się być po prostu innym sposobem sformułowania definicji wiary niż ta podana w Chorobie na śmierć, traktująca wiarę w opozycji do rozpaczy — w stosunku do siebie samego „ja" swoje źródło posiada w Bogu i „spoczywa" w nim w ciszy, posłuszeństwie i radości ^{[ 36 ]}. Takie spojrzenie prowadzi do zaskakującej konkluzji, w myśl której warunkiem myślenia o rozpaczy jest radość (co jest konsekwencją następujących przesłanek sylogizmu: warunkiem możliwości myślenia o rozpaczy jest wiara, a wiara jest rozpaczą). Zatem, aby w pełni zrozumieć zjawisko rozpaczy, należy posiadać prawdziwą, nowotestamentową wiarę i trwać w radości ^{[ 37 ]}. Natomiast odkrycie najgłębszych treści osobowości, na konieczność czego, jako nieodłącznego celu każdej egzystencji duński myśliciel nieustannie wskazywał, może być osiągnięte wyłącznie w izolacji od świata, co sugeruje zdeprecjonowanie wartości mieszczańskiego świata i wiedzie do samotności jako jedynej rozsądnej alternatywy, godnej autentycznego chrześcijanina. Dlatego inni, bliźni, stanowią zagrożenie dla ukonstytuowania się jaźni, zatracając swój osobowościowo twórczy charakter ^{[ 38 ]}.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Sorena Kierkegaarda rozumienie paradoksu wiary Koncepcja prawdy subiektywnej i egzystencjalnej w filozofii Kierkegaarda

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (4)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word