|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Społeczeństwo » Socjologia
Nowa definicja Utopii [2] Autor tekstu: Lucyna Nieuważna
Utopia stając się bytem, nie jest już bez-miejscem.
Podsumowując
Zmiany jakie nastały
tworzą nową definicję Utopii, tak więc współcześnie Utopia to przede
wszystkim:
- "Eu-topie"
czyli „dobre miejsce", urzeczywistnianie wizje zbudowania lepszego świata.
- Wizja
nowego społeczeństwa, żyjącego w nowej rzeczywistości uzyskana dzięki
postępowi technologicznemu i naukowemu.
- Nowa
rzeczywistość, zbudowana z kilku przestrzeni, oferująca nowe światy dla
człowieka, zapewniając zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb, składających
się na jego definicję szczęścia.
- Realizowane
przedsięwzięcia mającego na celu ulepszenie życia oparte na wizjach
stworzenia nowego świata.
Zacieranie
się definicji?
Utopie w krzywym zwierciadle.
Kwestią dyskusyjną pozostaje czy wytwory świadomości
utopijnej są utopijne czy antyutopijne, bowiem współcześnie zależy to więcej
od punktu widzenia obserwatora. Definicje Utopii i Antyutopii zacierają się,
gdyż klasyfikacja zjawisk odbywa się bardziej na zasadzie kontekstu.
Dystopia:
„Jak
wszelka utopia burzy zadowolenie z tego, co jest, pali mosty miedzy rzeczywistością i powinnością. W tym sensie dokonuje tej samej pracy, co optymistyczni
projektodawcy społeczności idealnych. Pokazuje świat, w którym
istnieją zawsze jakieś albo-albo, zasadnicze konflikty i wybory.
Jest dodatkowym
dowodem nieśmiertelności utopizmu, który
skądinąd stara się ośmieszyć i skompromitować." [ 9 ]
Ze
względu na wizje przyszłości, którą tworzą nieliczni wszelkie, negatywne
wyobrażenia o przyszłym społeczeństwie, są jak najbardziej słuszne. Ludzkość,
żyjąca w Utopii jest postrzegana jako więźniowie systemu. Każde działanie
przeciw niemu jest określane jako antyutopijne, czyli każda jednostka nie należąca
do Utopii jest antyutopijna. W dotychczasowym dorobku dzieł antyutopijnych,
bohaterowie starają się uratować ludzkość. Jednak czy ludzie chcą tego?
Fakty są jednoznaczne, ale rzadko kiedy przedstawiony jest głos społeczeństwa w ogóle. Są oni co najmniej ukazani jako bezwładna fala poruszana przez
system, a Utopia to nie koniecznie system (przeważnie nazywany totalitarnym).
Ponownie, określenie czegoś nie za utopijne, a za antyutopijne dokonuje się
subiektywnie. Antyutopijne można nazwać każde życie poza granicami Utopii i odwrotnie — zależy kto ocenia. Powinno się odbiegać od tej klasyfikacji, w końcu
każda jednostka dąży do szczęścia. Poprzez kategoryzację czyichś dążeń
jako antyutopijne, odbiera się komuś tą namiastkę szczęści i przypisuje
ją sobie. Dochodzi do tego głos mediów, na który wszyscy są w jakiejś
mierze podatni. Jest to dyskusyjny temat. Możliwe, że w przyszłości ta
granica zatrze się całkowicie, ponieważ zacznie się
skupiać na faktycznym problemie realności Utopii.
Jednak patrząc z innej perspektywy, współcześnie rodzi się coraz więcej
Utopii. Można tu również mówić o narodzinach nowych Antyutopii. Ma to związek
przede wszystkim z tzw. wypaczonymi Utopiami. Utopie zmieniły poniekąd swój
faktyczny cel. Dla współczesnego człowieka najważniejsza jest przyjemność,
czerpana z różnych źródeł. Powstałe w ten sposób wizje w celu zapewnienia
ich zaspokajania, odchodzą od pięknych idei dobrobytu, równości i szczęścia.
Mają jeden próżny cel, na którym bazują. W ten sposób powstałe wizje
utopijne stwarzają światy, w których choć wszystko jest lepsze (gdyż
zaspokojenie przyjemność jest możliwe do spełnienia), jest przede wszystkim
wypaczone. Są to nowe Antyutopie, pozbawione idei. W tym wypadku Antyutopia
zyskuje również nowe znaczenie. Są to wizje lepszego świata, gdzie idealne
jest to, co zaspokaja potrzeby. To również taki obraz społeczeństwa uzależnionego,
dającego się łatwo kontrolować.
Takie wizje Utopii są bliższe urzeczywistnieniu. Mimo, iż te wizje są
antyutopijne, to nadal będę je określać jako Utopie w krzywym zwierciadle.
Tu dochodzi do głosu czarna strona natury ludzkiej objawiająca się również w świadomości utopijnej. W przeszłości występowały tego typu wizje,
które można zakwalifikować pod idee sekt, jednak w tym wypadku zjawisko ma większy
zasięg, jak i większą akceptację społeczeństwa. Nowe Utopie są
wynikiem owej zmiana mentalności ludzkości.
Innymi słowy, antyutopia
klasyfikuje się jako deformacja idei Utopii, czyli punkt 2 definicji Utopii,
zostaje rozszerzony o pojęcie przyjemności i rozrywki. Są to właśnie owe
Utopie w krzywym zwierciadle odwołujące się do „przyziemnych" potrzeb
natury ludzkiej.
1 2
Przypisy: [ 9 ] Szacki
J., Spotkania z utopią. Wyd. Sic!
Warszawa2000. s. 208. « Socjologia (Publikacja: 25-02-2011 )
Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 952 |
|