| Madison Project: Rzeczpospolita najlepiej kwitła za Jana III Sobieskiego (27-12-2020) |
| Holenderski Madison Project dokonał szacunku zmian realnego PKB na mieszkańca mierzonego z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej w okresie Rzeczypospolitej. Niestety, tylko od 1400 roku, czyli nie obejmuje to okresu panowania Kazimierza Wielkiego. Niemniej w ostatnich 600 latach Polska najlepiej się rozwijała za Jana III Sobieskiego, Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. Najgorzej za Zygmunta III Wazy (którego pomnik do dziś jest nieszczęsnym symbolem stolicy)
Dopiero tutaj widać, na czym polegał "złoty wiek" przypadający na ostatnie lata dynastii jagiellońskiej, ..(jeszcze 1608)» |
| |
| I Rzeczpospolita - czyścioch Europy (06-06-2017) |
| Jest psikusem historii, że Arabowie uchodzą dziś w Europie za brudasów, biorąc pod uwagę europejską historię higieny. Zwyczaj korzystania z łaźni zaginął na Zachodzie wraz z upadkiem Rzymu. Odrodził się w późnym średniowieczu i zamarł wraz z renesansem. Paradoksalnie, odrodził się poniekąd dzięki religii, zamarł dzięki nauce. Łaźnie przywrócili do Europy Zachodniej krzyżowcy, dzięki kontaktowi z wyżej wówczas rozwiniętą i przede wszystkim czystszą kulturą arabską. Zamykanie łaźni zaczęło się po epidemii dżumy, kiedy ówcześni naukowcy ustalili, że mycie skraca życie: spulchnianie skóry i otwieranie porów sprzyjać miało chorobom. W XVI-wiecznym poradniku savoir-vivre radzi się, ..(jeszcze 27972)» |
| |
| Poznano tajemnice mechanizmu z Antykithiry (19-05-2017) |
| Międzynarodowy zespół badaczy przez ponad 10 lat analizował budowę wewnętrzną zachowanych fragmentów mechanizmu z Antykithiry i odczytał praktycznie wszystkie umieszczone na nich inskrypcje. To kamień milowy w poznaniu przeznaczenia i sposobu działania tego cudu starożytnej techniki.
W lipcu 1901 r. z wraku statku spoczywającego w pobliżu wyspy Antykithira na Morzu Egejskim wydobyto bryłę skorodowanego brązu z fragmentami drewna. Niepozorny przedmiot początkowo nie zwracał uwagi archeologów i muzealników, zachwyconych pochodzącymi z zatopionego statku rzeźbami z brązu i marmuru, glinianymi i szklanymi naczyniami, ozdobami czy monetami. Dopiero 17 maja 1902 ..(jeszcze 4430)» |
| |
| Prawdziwa utopia: starożytna cywilizacja, która rozwijała się bez wojen (14-09-2016) |
| W magazynie New Scientist ukazał się artykuł o Cywilizacji Doliny Indusu, czyli najstarszej cywilizacji hinduskiej, która wykluła się w dorzeczu Indusu na terenach, gdzie dziś leży Pakistan. Nim odkryto kulturę Indusu, która przez całe wieki pozostawała w całkowitym zapomnieniu, uważano, że najstarszą hinduską cywilizacją była kultura wedyjska. W przeciwieństwie do tej ostatniej, która była kulturą zewnętrzną, którą przynieśli ze sobą Ariowie ok. XVIII-XIV w. p.n.e., kultura Indusu była rodzima. Dziś jest ona zaliczana ..(jeszcze 3866)» |
| |
| Portugalska hipoteza o polskich korzeniach Krzysztofa Kolumba (27-08-2016) |
| Nakładem Domu Wydawniczego REBIS ukazała się książka rzucające zupełnie nowe światło na pochodzenie odkrywcy Ameryki - Krzysztofa Kolumba. Jej autor, historyk Manuel da Silva Rosa dowodzi, że słynny żeglarz nie był synem genueńskiego tkacza, ale potomkiem króla Władysława III z dynastii Jagiellonów, który przetrwał bitwę pod Warną w 1444 roku.
W 2010 roku świat obiegła wiadomość o niezwykłym rodowodzie Kolumba. Informację przyjęto z niedowierzaniem.
"W tym czasie coraz więcej badaczy dziejów Kolumba zaczęło ustalenia Rosy traktować poważnie. Światowej renomy profesor uniwersytetu w Lizbonie, Joaquim Verissimo Serrao, autor przedmowy ..(jeszcze 3972)» |
| |
| W Gnieźnie odkryto olbrzymi zbiór średniowiecznych dokumentów (10-01-2016) |
Około 1500 dokumentów, obrazujących działanie gnieźnieńskiego sądu kościelnego w okresie średniowiecza, odkryto w jednym z pomieszczeń katedry gnieźnieńskiej.
"Tym samym gnieźnieńskie archiwum stało się posiadaczem jednego z największych zbiorów średniowiecznych papierowych dokumentów. Obok gdańskich i wrocławskich - to trzeci taki zbiór w kraju" - wyjaśnia PAP Jakub Łukaszewski z Instytutu Historii UAM w Poznaniu.
Fragment dokumentu Łaskarza z Sarnowej rektora kościoła w Broniszewie z widoczną pieczęcią duchownego przedstawiającą herb Godziemba; papier, ..(jeszcze 5006)» |
| |
| Dary nie zawsze pobożne, czyli o symonii w dawnym Kościele (15-12-2015) |
| Wręczanie darów w celu otrzymania godności kościelnej - czyli symonia - było u schyłku starożytności rzeczą rozpowszechnioną - mówi znawczyni starożytności, prof. Ewa Wipszycka. Podkreśla ona jednak, że w świetle ówczesnych obyczajów zjawiska tego nie należy uważać zawsze za przejaw korupcji i zepsucia.
W czasach średniowiecza symonia jako handel dobrami duchownymi - głównie urzędami biskupimi i odpustami - stała się jedną z kościelnych plag. Sprzyjała temu ówczesna sytuacja kleru - gdyż z władzą biskupa wiązały się liczne świeckie posiadłości i przywileje. Problem ten przyczynił się do wielkiego rozłamu w Kościele w XVI wieku i narodzin protestantyzmu.
..(jeszcze 4007)» |
| |
| Długosz - autor największej w Europie kroniki późnego średniowiecza (11-12-2015) |
| Bez najmniejszej przesady możemy być dumni z Jana Długosza jako jednej z największych indywidualności twórczych swoich czasów - mówi dr Marek Janicki z IH UW. 600 lat temu urodził się autor największej w Europie kroniki późnego średniowiecza, a także dyplomata i wychowawca królewskich synów.
PAP: Panuje opinia, że Długosz był oponentem Jagiełły i dynastii Jagiellonów...
Dr Marek Janicki: To zbytnio uproszczony pogląd. Stosunek Jana Długosza do Jagiellonów był bardziej złożony. Za dynastię naturalną, przyrodzoną uznawał Piastów, a Jagiellonowie byli dla niego dynastią obcą. Jej panowanie traktował jako przejaw Bożej niełaski. ..(jeszcze 8311)» |
| |
| Winni Rzymianie (17-08-2015) |
| Italia od setek lat słynie z przednich win. Mimo to już ponad 2,5 tys. lat temu tamtejsi mieszkańcy rozsmakowywali się w trunkach sprowadzanych aż z Grecji. Dr Paulina Komar, absolwentka studiów doktoranckich w Instytucie Historii Uniwersytetu Wrocławskiego bada, dlaczego Rzymianie, mimo posiadania licznych własnych winnic, importowali wino ze wschodnich krańców basenu Morza Śródziemnego.
Dorosły Rzymianin spożywał średnio do litra wina dziennie, co oznacza, że produkcja i dystrybucja tego trunku były ważnymi elementami starożytnej gospodarki. Problematyka spożywania wina w Republice i Imperium Rzymskim cieszy się od lat sporym zainteresowaniem. Dotychczas ..(jeszcze 3548)» |
| |
| Kurze jaja i jastrzębie - jak jadano i polowano w dawnej Wielkopolsce (27-05-2015) |
|
Mieszkańcy Wielkopolski już we wczesnym średniowieczu umieli hodować kury dla jajek. A na polowania wybierali się nie z sokołem, tylko z jastrzębiem - opowiada PAP dr hab. Daniel Makowiecki z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (IA UMK).
"Można powiedzieć, że pozyskiwanie jaj jest efektem ludzkich osiągnięć intelektualnych w zakresie hodowli zwierząt" - mówi dr hab. Daniel Makowiecki z Laboratorium Rekonstrukcji Środowiska Naturalnego IA UMK. Taki wniosek płynie z badań prowadzonych w trzech osiedlach z wczesnego średniowiecza na terenie Wielkopolski: dawnego grodu i podgrodzia na Ostrowie Lednickim, osady w Dziekanowicach oraz grodu w Grzybowie. ..(jeszcze 5118)» |
| |
| Wielka Wojna: pamięć, amnezja i mity (13-03-2015) |
|
Choć setną rocznicę wybuchu I wojny światowej mamy już za sobą, to nadal budzi ona żywe emocje i polemiki w całej Europie - o czym przypomina specjalny numer kwartalnika "Herito". Na jego łamach badacze z różnych krajów Europy uświadamiają, że pamięć społeczna o tej hekatombie narodów nie wyzwoliła się całkiem z okowów mitów i politycznej propagandy.
Tematem 16 numeru kwartalnika "Herito. Dziedzictwo, kultura, współczesność" -ukazującego się w podwójnej: polskiej i angielskiej wersji językowej - jest pamięć o I wojnie światowej oraz o jej znaczenie dla współczesności.
<img src="http://i.racjonalista.pl/img/news/heritowojna.jpg" alt="" border=0 ..(jeszcze 3882)» |
| |
| Popularnonaukowa publikacja o handlu w średniowiecznej Polsce (05-03-2015) |
 Targi, jarmarki i odpusty parafialne były najważniejszymi wydarzeniami w życiu lokalnych społeczności średniowiecznej Europy. O ich początkach, a także o tym, co wspólnego z handlem mieli wikingowie można m.in. przeczytać w najnowszej książce, która jest zapisem wykładów wygłoszonych w czasie X Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie w 2014 r.
Książka ukazała się wspólnym nakładem Starostwa Powiatowego w Słupcy i Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, które są jednocześnie jednymi z wielu organizatorów lądzkiego festiwalu.
Na zbiór składa ..(jeszcze 2371)» |
| |
| Na tropach pionierek kina w Galicji (15-02-2015) |
| Już sto lat temu uczyły się sztuki filmowej, były recenzentkami, menedżerkami kin i oczywiście aktorkami. - Kobiety miały spory udział w samych początkach polskiej kinematografii, o czym przekonują nas odkrywane dziś archiwalia - podkreśla dr hab. Małgorzata Radkiewicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierująca projektem badawczym "Pionierki z kamerą".
Projekt, prowadzony w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, ma na celu zbadanie udziału kobiet w rozwoju fotografii oraz kina na obszarze Galicji, w szczególności w Krakowie. Datami granicznymi badań są, z jednej strony rok 1896 - pierwszy pokaz filmowy w Krakowie, a z drugiej marzec 1945 roku - otwarcie szkoły ..(jeszcze 3673)» |
| |
| Nowe informacje na temat Wyspy Wielkanocnej (10-11-2014) |
| Polska badaczka rzuca nowe światło na autorstwo słabo znanego XVIII-wiecznego manuskryptu, opisującego Wyspę Wielkanocną kilkadziesiąt lat po jej odkryciu, jak również na zwyczaje i relacje społeczne jej mieszkańców.
Zaskakujące informacje zostały opublikowane w dwujęzycznej publikacji "Wciąż odkrywana. Wyspa Wielkanocna w nieznanym rękopisie z XVIII wieku", która ukazała się w serii "Biblioteka Iberyjska".
Dr hab. Zuzanna Jakubowska, adiunkt w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW, poddała szczegółowej ..(jeszcze 4348)» |
| |
| Ucieczka przed szarzyzną, czyli o rekonstrukcjach historycznych (01-07-2014) |
| Grupy rekonstrukcji historycznej i imprezy odtwarzające przeszłość zyskują, nie tylko w Polsce, coraz większą popularność. Skąd się ona bierze? Dla samych rekonstruktorów jest to często oderwanie się od szarej codzienności i szansą zostania "gwiazdą", a dla widzów - okazją "dotknięcia" historii - podkreśla socjolog prof. Tomasz Szlendak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, który kierował interdyscyplinarnymi badaniami na ten temat.
Zgodnie z definicją podaną przez prof. Szlendaka (Instytut Socjologii UMK) rekonstruktorzy to "pasjonaci i hobbyści, którzy w wolnym czasie odtwarzają dawne stroje, broń, technologie i działania społeczne (takie jak rytuały) ..(jeszcze 5871)» |
| |
| Polsko-białoruska ekspedycja do Kompleksu Riese (13-07-2012) |
| Dnia 26 lipca 2012 roku rozpocznie się ekspedycja mająca na celu zbadanie poziomu promieniowania radioaktywnego na terenie całego kompleksu Riese w Górach Sowich.
Przeznaczenie największego projektu górniczo-budowlanego III Rzeszy nie jest jasne. Po wojnie nie udostępniono jakichkolwiek informacji co miało być celem budowli. Według przesłanek w wydrążonych przez więźniów filii obozu koncentracyjnego Gross-Rosen tunelach miano prowadzić badania nad bronią biologiczną, chemiczną lub bombą atomową. Na uwagę zasługuje fakt, że w okolicach pobliskiego Mieroszowa próbowano otrzymywać ciężką wodę, a w Kozienicach wydobywano uran. W 1943 roku w celu prowadzenia ..(jeszcze 2434)» |
Do treści
