Brak jeszcze szczegółowych ustaleń odnośnie Trzeciego Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego. Dla podkreślenia przezwyciężenia podziału Europy odbędzie się ono w 2007 r. w jednym z państw Europy Środkowo-Wschodniej.

Wspomnę o innej ekumenicznej inicjatywie ekologicznej. Jest nią Ekumeniczny Kongres Ekologiczny „Religia, nauka i środowisko" zbierający się od 1995 r. W 2003 r. odbyło się trzecie sympozjum. Jest to jednak inicjatywa tylko dwustronna, rzymskokatolicka i prawosławna.

Z przedstawionych wywodów widoczne jest, że ekumeniczne próby stworzenia pomostów kościelnych w podzielonej Europie podjęte zostały jeszcze w latach tzw. zimnej wojny, a w miarę zmian politycznych nabrały znacznego rozmachu. Bardzo trudną byłaby odpowiedź na pytanie, czy odegrały one rolę w przygotowaniu tych zmian. Chodzi o rzecz niewymierną.

Po wywodach ogólnych chciałabym podjąć wątek współpracy Kościołów nierzymskokatolickich z Unią Europejską.

Wobec Unii Europejskiej z reguły występują wspólnie KEK i Komisja Katolickich Konferencji Episkopalnych przy Unii Europejskiej.

Trzecie Europejskie Zgromadzenie Ekumeniczne w Grazu dokonało istotnego zbliżenia Konferencji Kościołów Europejskich do struktur politycznych Unii Europejskiej. W Grazu doszło bowiem do połączenia KEK z skupiającą tylko Kościoły z krajów Unii Europejską Komisją Ekumeniczną do spraw Kościoła i Społeczeństwa, mającą swe biura w Brukseli, Genewie i Strasburgu.

Ważnym elementem Zgromadzenia Ogólnego KEK w Trondheim było wystąpienie przewodniczącego Komisji KEK do spraw Kościoła i Społeczeństwa Rüdigera Nolla poświęcone Unii Europejskiej. Noll pochwalił artykuł 51 projektu Konstytucji Europejskiej. Jak wiadomo, jest on dwuczłonowy. Powtarza on formułę załącznika 11 do Traktatu Amsterdamskiego, w myśl którego Unia szanuje przyjęte przez poszczególne państwa członkowskie regulacje ich stosunków z kościołami. i wspólnotami religijnymi. O taki przepis w Traktacie Amsterdamskim wystąpiły Ewangelicki Kościół Niemiec i Kościół Rzymskokatolicki w Niemczech. Projekt Konstytucji dodaje natomiast wezwanie do dialogu państw członkowskich z Kościołami. Noll wywiódł z tego wniosek o potrzebie zintensyfikowania przez Kościoły działalności lobbingowej, zwłaszcza zaś udziału w instytucjach Unii. Noll zinterpretował zawarte w przeredagowanej formule preambuły do Konstytucji nawiązanie do religijnego dziedzictwa Europy w ten sposób, że obejmuje ono także chrześcijaństwo. Nie wezwał zatem do imiennego wymienienia chrześcijaństwa. Interesująca jest dla nas konstatacja referenta, że wskutek poszerzenia Unii i postępów globalizacji istnieje wśród wielu chrześcijan i Kościołów w Europie Środkowo-Wschodniej obawa przed zagrożeniem ich tożsamości i wartości. Potrzebny jest nowy dialog pomiędzy Kościołami Europy Wschodniej i Zachodniej na temat konfrontacji między zachodnim liberalizmem i wschodnim tradycjonalizmem.

Nieco o odwrotności problemu, czyli o stosunku organów Unii Europejskiej do Kościołów. Zaznaczyć trzeba, że działania Komisji Europejskiej nie ograniczają się do kontaktów z KEK i Radą Konferencji Episkopatów Europy oraz Prawosławnym Biurem Łącznikowym, o którym zapewne powie w swym wystąpieniu pan dr Matwiejuk. Kontakty te utrzymywane są także z Konferencją Europejskich Rabinów i Muzułmańską Radą dla Współpracy w Europie, ale także z Federacją Europejskich Humanistów. Te sześć organizacji tworzy obecnie stowarzyszenie pod nazwą „Dusza dla Europy" („A Soul for Europe"). W 2001 r. w dokumentach Unii Europejskiej formuła „związki wyznaniowe" została zastąpiona formułą „wspólnoty wiary i przekonań", aby objąć nią także organizacje humanistyczne. Nazwa stowarzyszenia „Dusza dla Europy" służyła przed utworzeniem stowarzyszenia inicjatywie podjętej w 1994 r. przez Komisję Europejską. Inicjatywa, a obecnie stowarzyszenie organizuje i finansuje — z dotacji Unii — liczne seminaria zajmujące się etyczną i religijną problematyką związaną z różnymi przejawami życia w Europie. Ze strony Komisji Europejskiej rozmówcą ze wspólnotami wiary i przekonań była najpierw powołana w 1989 r. jednostka o dość trudnej do poprawnego przetłumaczenia na język polski nazwie „Forward Studies Unit". Tłumaczenie „Komórka Perspektywna" nie przyjęło się. 3 maja 2001 r. zastąpiła ją Grupa Doradców Politycznych, która podlega bezpośrednio przewodniczącemu Komisji Europejskiej. Jej kierownikiem jest Austriak dr Michael Weniger, który w swej karierze dyplomatycznej ma też polski epizod. W listopadzie 2001 r. odbyła się w Brukseli międzynarodowa konferencja poświęcona prawnym aspektom relacji pomiędzy Unią Europejską a wspólnotami wiary i przekonań oraz ich roli i współpracy dla wspólnej europejskiej przyszłości. Uczestnicy konferencji zgodnie wskazali na konieczność nawiązania ściślejszej współpracy pomiędzy Unią a tymi wspólnotami, wskazując równocześnie na trudność wynikającą z mnóstwa partnerów w konsultacjach. Jako pozytywny przykład przezwyciężenia tej trudności podano Wielką Brytanię, w której wszystkie główne wyznania chrześcijańskie i niechrześcijańskie utworzyły Sieć Międzywyznaniową (Interfaith Network) w Anglii oraz Szkocką Radę Międzywyznaniową (Scottisch Interfaith Council). W skali europejskiej takiej organizacji jeszcze brak, chociaż przykład stowarzyszenia „Dusza dla Europy" jest zachęcający.

Chciałabym zakończyć wyrażeniem nadziei, że kiedyś także w Polsce, członku Unii Europejskiej, doczekamy się struktury ogólnej współpracy związków wyznaniowych chrześcijańskich i niechrześcijańskich. Mamy przecież jej zalążki w postaci gremiów katolicko-żydowskich i katolicko-muzułmańskich. Można zaś pomarzyć także o polskim odpowiedniku „Duszy dla Europy", służącym współpracy wyznań i organizacji filozoficznych, humanistycznych.

Dziękuję za uwagę.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Stanowisko Aliansu Ewangelicznego Kościoły nierzymskokatolickie wobec konkordatu

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (1)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word