Dziś niektórzy fascynaci wracają do tych technologii: drewnozamiastbenzyny.pl

Zakłady Azotowe Kędzierzyn

To chemiczny diament na mapie Polski. ZAK wytwarza szereg bardzo ważnych chemikaliów, posiada nawet własną bocznicę kolejową i port z połączeniem do Bałtyku.

Polskie Zakłady Azotowe uruchomiono w 1949, a w zasadzie odbudowano w miejscu niemieckiego zakładu. Produkowano tam m.in. wosk syntetyczny opracowany przez Józefa Obłója z Instytutu Tworzyw Sztucznych (autor ponad 90 patentów), a z czasem szereg innych produktów. W 1954 uruchomiono w nim elektrociepłownię. W latach 60 uruchomiono zgazowywanie węgla kamiennego (m.in. do produkcji amoniaku z gazu węglowego). W 1970 uruchomiono port oraz m.in. produkcję argonu. Wtedy wróciły do dawnego znaczenia.

W tym miejscu należy przypomnieć, że pierwszego na świecie skroplenia i zestalenia argonu w 1895 dokonał w Krakowie Karol Olszewski, który w 1883 wraz z Zygmuntem Wróblewskim jako pierwszy dokonał także skroplenia tlenu, azotu, zestalenia dwutlenku węgla i metanolu. W 1883 jako pierwszy skroplił wodór w stanie dynamicznym osiągając rekordowo niską temperaturę: -225⁰C.

W kolejnych latach uruchomiono m.in. produkcję alkoholi OXO (jedyny producent w Polsce, 10% rynku europejskiego; ich głównym europroducentem jest BASF) oraz plastyfikatorów (komponenty tworzyw sztucznych). W listopadzie 2004 rząd postanowił o sprzedaży 80% akcji spółki, po które zgłosił się niemiecki PCC (Petro Carbo Chem). Proces został wstrzymany w październiku 2006. W 2007 osiągnął przychody 1,66 mld zł, wykazując zysk 129 mln zł. Zakład zatrudnia dziś ok. 1,6 tys. pracowników (w 1975 — 7,3 tys.).

21 kwietnia 2008 prezesem zakładu został Krzysztof Jałosiński, dotychczasowy prezes niemieckiego Evonik Carbon Black. W 2009 spółka popadła w tarapaty w związku ze wstrzymaniem przez banki kredytowania w trakcie budowy nowej inwestycji o wartości 300 mln zł, z których 250 mln zł miało pochodzić z kredytu. Negocjacje trwały 10 miesięcy. Po jej ukończeniu ZAK musiał brać nowe kredyty w wysokości 75 mln zł.

ZAK ma wielki potencjał, który miejmy nadzieję zostanie kiedyś rozwinięty… Na ich stronie przewijają się piękne hasła reklamowe:

1. Jeden z zakładów ZAK. Fot. wł.

• Tajemnica przemiany
• Rozmawiamy z materią
• Rozmawiamy z ludźmi, ale to nie są negocjacje. To jest przyjaźń
• Chemia łączy siłę i miękkość, ludzi i naturę
• Jest marzeniem o lepszym życiu
• Prostota i piękno
• Są różne kryteria prawdy. My dodajemy do nich jeszcze jedno — harmonię
• Odkrywamy to, co trudno dostrzec
• Drobne cząstki, które rozwiązują wielkie problemy

Karbo-petro-chemia.pl

Dzisiejszy oświęcimski Synthos, własność Michała Sołowowa, naszego rajdowca, który jest na liście najbogatszych ludzi świata, swe początki ma w założonej w 1945 Fabryce Paliw Syntetycznych, które już w 1946 zostały przemianowane na Państwowe Zakłady Syntezy Chemicznej (a jeszcze później po prostu na Zakłady Chemiczne w Oświęcimiu). Dość długo produkowano tam benzynę syntetyczną, ale i PCW, polistyren, kauczuk i in. Dziś to najbardziej zyskowna polska firma chemiczna: zysk w 2011 — 960 mln zł, 2012 - 585 mln zł; przychody w 2012 — 6,2 mld zł. Choć z tego co wiem, nie produkują już benzyny syntetycznej.

W listopadzie 2006 Kompania Węglowa ogłosiła projekt produkcji benzyny syntetycznej z węgla (metodą Fischera-Tropscha). Kompania Węglowa ogłosiła wówczas, że jest w stanie wytwarzać benzynę z węgla taniej niż z ropy: 2,5 zł za litr. Z trzech ton węgla można wytworzyć ok. jedną tonę benzyny. Z tony ropy (ówczesna cena: 400 dol.; 60 dol. za baryłkę) otrzymuje się (w procesie krakingu) mniej niż tonę benzyny. Koszt budowy instalacji szacowano na ok. 2 mld euro. Polska Izba Paliw Płynnych potwierdziła wówczas, że dysponuje analizami potwierdzającymi opłacalność tej produkcji. W projekt zaangażowane były: Główny Instytut Górnictwa, AGH oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.

Profesor Włodzimierz Kotowski ^{[ 1 ]} wskazywał wówczas, że najlepszym miejscem dla powstania zakładu produkcji benzyny syntetycznej z węgla jest Oświęcim, ponieważ w Firmie Chemicznej Dwory (Synthos) istnieje już jedna trzecia potrzebnej do tego infrastruktury. Twierdził również, że zakład taki mógłby zaopatrywać nie tylko Polskę, ale i inne kraje UE. ^{[ 2 ]}

Prof. Kotowski jako chemik pracował w latach 50. w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu, a od 1968 — w Kędzierzynie Koźlu, gdzie pracował nad uruchomieniem pierwszego polskiego kompleksu petrochemicznego. W 1976 został tam szefem Instytutu Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia", specjalizującej się m.in. w technologiach PSA, wydzielania wodoru z gazu koksowniczego i procesach uwodornienia. ^{[ 3 ]}

Gęste opary polityczne przenikają temat syntetycznego paliwa. Być może związane jest to z ich nazistowskim dziedzictwem? Jeśli tak — chciałem pokazać, że korzeń ten sięga znacznie głębiej.

Odgazowanie a zgazowanie węgla

Odgazowanie węgla — koksowanie węgla, proces zwany też (suchą) destrukcyjną destylacją węgla polega na beztlenowym wygrzewaniu węgla kamiennego w temp. 1000-1300⁰C. Główne produkty: koks (70-80%), gaz koksowniczy (12-18%), smoła węglowa, woda amoniakalna.

Woda amoniakalna wykorzystywana jest w przemyśle gumowym, przy produkcji barwników, nawozów sztucznych i amoniaku.

Oparty głównie na wodorze (ok. 55%), metanie (ok. 23-27%) oraz tlenku węgla (ok. 9-10%) gaz koksowniczy zwany był dawniej gazem miejskim ^{[ 4 ]} lub świetlnym. Był szeroko stosowany m.in. do oświetlania ulic, w kuchenkach domowych i in. w latach 80. XX w. został wyparty przez gaz ziemny.

Smoła węglowa w kolejnych procesach destylacji destrukcyjnej może być wykorzystana do produkcji aminów, fenoli, węglowodorów aromatycznych, takich jak benzen, toluen, ksyleny, naftalen.

Naftalen stosowany jest do produkcji barwników (indygo), żywic syntetycznych, tworzyw sztucznych, środków wybuchowych. Może być dodatkiem do gazu miejskiego, zwiększając siłę świecenia latarni. W celach samoobronnych naftalen wytwarzają termity Coptotermes formosanus Shiraki. W 2008 hiszpańscy naukowcy odkryli kationy naftalenu w konstelacji Perseusza. Poddany procesowi częściowego uwodornienia daje tetralinę ^{[ 5 ]}, która jest rozpuszczalnikiem znajdującym zastosowanie jako dodatek do paliw. Z kolei produktem całkowitego uwodornienia naftalenu jest dekalina - rozpuszczalnik, składnik paliw do silników spalinowych. W ten sposób od węgla kamiennego zbliżyliśmy się do benzyny.

Zgazowanie węgla — proces całkowitej zamiany węgla kamiennego na gaz (ściślej: ok. 70%, gdyż część musi być spalona do wytworzenia odpowiedniego ciepła od 800-2000⁰C), przy użyciu tlenu (powietrza) lub pary wodnej i w ciśnieniu atmosferycznym lub nadciśnieniu. Obecnie rozwija się nowy proces zgazowania podziemnego - bezpośrednio w złożu. Zgazowanie z powietrzem daje gaz generatorowy, którego specyfika polega na tym, że nie jest magazynowany, lecz bezpośrednio zamieniany na energię cieplną lub elektryczną. Zgazowanie z parą wodną — omówiłem przy Thaddeusu Sobieskim. Leszek Lerch, ekspert z kancelarii Ernst & Young, pisał w październiku 2007: „Rachunek ekonomiczny pokazuje, że przy cenie ropy 90 dol. za baryłkę do tej pory nieopłacalne zagazowywanie węgla, czyli czynienie go paliwem czystym ekologicznie, zaczyna mieć sens".

Zobacz także te strony: Cudka herbu Mądrostka czyli słowiański renesans Wallenrod, Grunwald i dyskusja Zawiszy Czarnego z papieżem O tym jak Polak masonerię wymyślił Nietzsche: Polska esencją ateizmu i renesansu

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (10)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Strona www autora  Liczba tekstów na portalu: 952  Pokaż inne teksty autora  Liczba tłumaczeń: 5  Pokaż tłumaczenia autora  Najnowszy tekst autora: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto