Podstawowe przestępstwa to: nielegalny handel bronią, narkotykami, porwania pojazdów, rabunki i pobicia, kradzieże, także z bronią w ręku. Do najbardziej dokuczliwych należą kradzieże kabli elektrycznych, nielegalne nawiercenia ropociągów oraz sabotażowe niszczenie elementów infrastruktury. Jako zjawisko przestępcze jeden z komponentów l MEF w prowincji al-Qadisija zidentyfikował prostytucję

i powiązał ją z wioską cygańską. Faktycznie, w myśl prawa za czasów S. Husajna prostytucja traktowana była jako przestępstwo. Dokładnych statystyk nie uzyskano.

6.2.3. Stan sił policyjnych

I. Organizacja

A. Nowe siły policyjne

System policyjny w „polskiej strefie" jest w ocenie Amerykanów nieefektywny, głównie ze względu na niewielką liczbę „przedwojennych" policjantów, których można było dopuścić do służby w nowej policji. System cierpi na niedomogi także ze względu na zasadniczą restrukturyzację policji, prowadzoną przez siły koalicyjne. Starają się one stworzyć całkowicie nową strukturę, opartą na zachodnim (głównie amerykańskim i brytyjskim) systemie „proaktywnych" sił porządku publicznego. Ponadto poważnym problemem jest niedostatek odpowiedniego wyposażenia dla całej policji — pojazdów patrolowych i do przewozu aresztowanych, a także sprzętu łączności czy środków przymusu.

B. Kwestie organizacyjne

Służby śledcze saddamowskiej policji, poddane kontroli ze strony partii BAAS, miały za zadanie przeciwdziałać ew. ruchom dysydenckim wobec reżimu i kontrolować społeczeństwo irackie m.in. poprzez zastraszanie. Komórki śledcze były faktycznie obsadzane przez służby specjalne, których funkcjonariusze kierowani byli do pracy w policji, jako śledczy czy detektywi. W dawnej policji fachowych detektywów było niewielu i wykorzystywani byli jedynie do prowadzenie drobniejszych spraw. Po rozwiązaniu wszystkich reżimowych służb przez gen. Tommy Franks'a powstała konieczność stworzenia całkowicie nowej kadry policyjnej w pionie śledczym.

C. Zakres odpowiedzialności/jurysdykcji

Obecnie w Iraku nie ma narodowego (centralnego) programu lub systemu obejmującego dowodzenie/kierowanie siłami policyjnymi w skali kraju, czy poszczególnych prowincji. Koalicja wspomaga obecnie wysiłki poszczególnych miast i miejscowości zmierzające do odtworzenia lub stworzenia na nowo sił policyjnych, które mogłyby działać na ich obszarze.

II. Wyposażenie

Przed konfliktem iracka policja wyposażona była w dwa podstawowe rodzaje uzbrojenia — karabinki AK 47 (szeregowi policjanci i podoficerowie) oraz broń krótką kal 9 mm (oficerowie). Wraz z rozwojem kampanii wojskowej posterunki były opuszczane przez policjantów i stawały się obiektem rabunku (ew. pozostawiona broń, meble, itp.).

A. Nowoczesny sprzęt kryminalistyczny

Policja nigdy nie posiadała nowoczesnego sprzętu kryminalistycznego. Daktyloskopia i kartoteki podejrzanych/przestępców były w gestii służb specjalnych. Policja nie miała też specjalistów w tym zakresie.

Koalicja przygotowuje obecnie wyposażenie jej w nowoczesny system daktyloskopowania i identyfikacji osób. Inicjowane są międzynarodowe działania na rzecz wsparcia tej formacji i uzupełnienie nowej policji o specjalistów w zakresie kryminalistyki i medycyny sądowej.

B. Sprzęt wspomagający kontrolę ruchu drogowego

Sprzęt w zakresie kontroli ruchu drogowego składał się z reguły z blokad i barykad. Policja wykorzystywała samochody i zainstalowane światła do regulacji ruchu. Nie dysponowała barierami, mobilnymi znakami drogowymi, światłami ostrzegawczymi, pachołkami, czy nawet latarkami. Radary do kontroli prędkości nie były od wielu lat używane.

C. Sprzęt do kontroli tłumu i zamieszek.

Policja w przeszłości nie była używana w zwartych pododdziałach przeciwko tłumom i w przypadku zamieszek. Funkcję tę spełniały komponenty sił zbrojnych lub grup interwencyjnych z obrębu służb specjalnych, a także Gwardia Republikańska. Stąd też w siłach policyjnych nie było ani sprzętu ani funkcjonariuszy przeszkolonych w zakresie wymienionych zadań.

D. Sprzęt łączności

Na obszarze polskiej strefy podstawowym środkiem łączności policji były telefony pomiędzy komendą miejską a poszczególnymi posterunkami. Radiotelefony nie znajdowały się na wyposażeniu lokalnej policji. Policja drogowa, odpowiedzialna za główne szlaki komunikacyjne, posiadała przenośne radiostacje do kontaktu z komendami. Z pomocą żandarmerii (MP) nowi rekruci policyjni zapoznają się z obsługą sprzętu łączności. Podstawowym problemem sił koalicyjnych w tym zakresie jest wysoki koszt wiążący się z wyposażaniem policjantów w nowoczesny sprzęt. Ryzyko utraty takiego sprzętu jest wysokie, ze względu na olbrzymią płynność kadr (strona amerykańska ocenia, że niektórzy rekruci zgłaszają się do policji, aby po obowiązkowym przeszkoleniu otrzymać sprzęt, broń i zniknąć). Nie można wykluczyć, że równolegle do wyposażania policji w radiostacje osobiste (typu push-to-talk, walkie-talkie), uruchomienie sieci telefonii komórkowej może być czasowym środkiem zaradczym.

E. Transport

W polskiej strefie policja posiada (stan na 1 lipca br.) 213 pojazdów samochodowych, przy czym znaczna ich część jest niesprawna. Utrata inwentarzy nie pozwala ustalić, ile ich było na stanie przed wojną. Planowany jest zakup w Kuwejcie 200-300 samochodów dla policji z zamrożonych funduszy irackich. Ze względu na wagę sprawy bezpieczeństwa publicznego, siły koalicyjne poszukują możliwości pozyskania samochodów dla policji od państw i/lub organizacji pozarządowych. Ocenia się, że potrzeba będzie 2351 pojazdów różnych typów i marek (sedan, półciężarówki, terenowe). Liczba ta odpowiada zakładanej proporcji 1 samochód na 8 policjantów.

III. Zasoby ludzkie

A. Wielkość sił

Większość miast na terenie polskiej strefy nie osiąga planowanego poziomu sił policyjnych. Zakłada się, że w zależności od charakteru i nasilenia działań przestępczych i rozległości terenu jurysdykcji, siły policyjne powinny odpowiadać proporcji 1 policjant na 300-400 mieszkańców. Ze względu na ucieczkę ze służby wielu dawnych funkcjonariuszy policji, obawiających się represji ze strony wkraczających wojsk koalicji lub zemsty ze strony miejscowej ludności, niewielu doświadczonych policjantów pozostało do wykorzystania obecnie. Miejscowe władze, tworzące pod kontrolą koalicji nową policję, starają się zatrudniać w coraz większym stopniu byłych żołnierzy. Za wcielaniem żołnierzy do policji przemawiają następujące argumenty:

* ich umiejętność posługiwania się bronią w sposób bardziej profesjonalny niż przeciętny obywatel (mimo powszechnego obycia z bronią w tym kraju);

* większe nawyki w zakresie dyscypliny;

* oderwanie części kadry wojskowej od potencjalnej platformy buntu.

B. Metody selekcji

Nie ma obecnie żadnej procedury, czy metody doboru/selekcji kandydatów do pracy w policji. Rekrutacja odbywa się pod auspicjami wojskowego gubernatora okręgu (dowódca batalionu marines) lub osoby przez niego wyznaczonej. Kandydaci poddawani są formalnej lustracji, opartej na ankietach personalnych. Trwają prace nad udoskonaleniem tego procesu.

C. Wymogi polityczne/religijne/etniczne

Mimo, iż gubernatorzy wojskowi zasadniczo nie stosują kryteriów politycznych lub religijnych, niektórzy z nich dopuszczają uwzględnianie opinii lokalnych przywódców, co do zatrudnienia w policji zgłaszających się kandydatów. Uznaniowość ta motywowana jest szczególnymi potrzebami unikania zadrażnień i podgrzewania atmosfery przy istniejących licznych animozjach w gronie liderów i grup plemiennych. Amerykanie oceniają, że dopiero pewien upływ czasu może wykazać, czy taka taktyka jest skuteczna z punktu widzenia zakładanego celu — stworzenia nowej i cieszącej się zaufaniem lokalnej społeczności formacji policyjnej.

D. Odpowiedzialność i solidność

Solidność i odpowiedzialność obecnych rekrutów i już pracujących funkcjonariuszy jest mieszana. W niektórych rejonach są oni praktycznie samowystarczalni i poza minimalnym nadzorem i ew. pomocą w trudniejszych przypadkach nie wymagają od sił koalicji zbyt wiele wkładu. W kilku przypadkach gubernator wojskowy zwalniał całą załogę policyjną za niesolidność, korupcję, nadużywanie uprawnień i ogólne nieróbstwo.

E. Morale i poziom wyszkolenia

Wśród nowych funkcjonariuszy morale wydaje się powoli rosnąć. Zaczynają rozumieć, że otrzymali szansę na odgrywanie bardziej aktywnej i pozytywnej roli społecznej w zakresie ochrony prawa, niż to miało miejsce w przeszłości.

Większość nowych rekrutów przechodzi kilkudniowe szkolenie podstawowe w zakresie prawa, uprawnień policji, technik aresztowania oraz traktowania podejrzanych. Otrzymują nowe uniformy, odznaki i inne atrybuty spełnianej funkcji.

F. Podstawy awansowania

Zgodnie z koncepcją wzmocnienia roli policji w społeczeństwie irackim, awanse mają być wynikiem zasług i osiągnięć, a nie afiliacji etnicznej/ religijnej/ politycznej.

6.2.4. Stan systemu sądowniczego

W połowie czerwca 2003 r. P. Bremer powołał Centralny Sąd Kryminalny. Funkcjonuje on w oparciu o dotychczasowy iracki kodeks karny, po jego niewielkich modyfikacjach. Pod zarządem CPA dokonywana jest stopniowa rekonstrukcja systemu sądowniczego. Siły koalicyjne dokonały na terenie polskiej strefy identyfikacji personelu sądowego, prokuratorskiego i adwokackiego. Stopniowo doprowadza się do porządku pomieszczenia sądów we wszystkich miastach strefy tak, aby zapewnić możliwość pracy sędziów. Wojskowi gubernatorzy, przy współpracy miejscowych adwokatów i swoich zespołów doradczych (GST), dokonują weryfikacji kadr, zwłaszcza sędziowskich, w celu wyeliminowania najbardziej dyspozycyjnych wobec partii BAAS oraz skorumpowanych.

Z dostępnych informacji wynika, że CPA nie zmienia jak na razie istniejącej struktury sądownictwa (rodzajów sądów ich wzajemnych relacji i zakresów jurysdykcji).

Wprowadzenie Dyrektywy CPA nr 7 z 10 czerwca ustanawia Kodeks Karny w wersji z 19 lipca 1969 r. jako obowiązujące w Iraku prawo karne. Brak danych co do postanowień odnośnie kodeksu cywilnego.

System sądowniczy wymaga współpracy innych instytucji, które obecnie są odbudowywane (instytucje penitencjarne, policja). Nie działa więc np. system powiadomień procesowych, wykonywanych uprzednio przez policję lub urzędników sądowych. Brak środków transportu, zarówno w sądach jak i w policji, praktycznie paraliżuje te sprawy, gdzie nie ma adwokatów obu stron, (tam gdzie są, adwokaci powiadamiają klientów o terminach). Ponadto barierą w wielu sprawach, zwłaszcza cywilnych, są wysokie opłaty sądowe, czyniące dostęp do wymiaru sprawiedliwości iluzoryczny dla osób mniej majętnych. Te i inne zidentyfikowane problemy sądownictwa irackiego są kierowane do CPA w Bagdadzie w celu ujednolicenia rozwiązań lub ich przyspieszania.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Raport z polskiej strefy 2003: Dostawy i jakość wody, stacje uzdatniania Raport z polskiej strefy 2003: Administracja

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word