Autor tekstu: Nikolay Spasov Daskalov

Tłumaczenie: Andrzej Nowosad

Tak więc gdy przyjrzymy się głębokiej istocie powieści Prusa, skarbiec w Labiryncie skrywa w sobie dwojaki sens — z jednej strony jest jak pokusa (w podziemno-demonicznym sensie), a z drugiej — jako szkatuła duchowego wywyższenia, symbol światłości. Dotykanie go przez profana jest równoznaczne z wejściem handlarzy do świątyni, profanacją i śmiercią. W swojej lekkomyślności i w walce z siłami konserwatyzmu Ramzes porywa się na nie, na złoto — solarny znak, stapia się z nim jak świetlisty promień i wtedy następuje jego koniec.

W odróżnieniu od Tomasza Manna, Bolesław Prus, być może nie znał panbabilońskiej teorii nauk kosmogenicznych, według której królestwo Babilonu, w jakim znajduje się również Palestyna, jest miejscem życia i wschodzącego słońca, a Egipt — miejscem umarłych, podziemnego słońca i podziemnego kalendarza zodiakalnego [Wwiedenskij 1914:83], ale polski pisarz odkrywa w tym królestwie zmarłych, królestwie umierającego Boga, absolutny symbol życia — prototyp Chrystusa. Czyż nie zostało zabite przez złego sobowtóra księcia Ramzesa jego dziecko, zrodzone przez noszącą imię żony Abrahama Żydówkę Sarę, która pojawia się jak zmartwychwstały Ozyrys w świątyni Ozyrysa, w swym niezwykłym pięknie solarnym? Jeśli mamy na względzie dotychczasowe nasze rozważania i badania powieści z tego, dla wielu nieoczekiwanego, punktu widzenia, trudno jest wyjaśnić całkiem logicznie, dlaczego spod pozytywistycznego pióra pisarza pojawia się Zbawiciel, zbawca jego duszy (a nie po prostu Egiptu), i jednocześnie jego własna śmierć. W swej światłości, niezwykłe, nadziemskie piękno to jego śmierć i jego wtórne narodzenie. W życiu Ramzes umiera bezpowrotnie, a w poetyckich i filozoficzno-religijnych wyznaniach Prusa zmartwychwstaje on jako Młodzieniec, który pojawia się w świątyni, aby poprzez swoją niewinność powiedzieć prawdę mędrcom.

Fragment wybrano z książki: Николай Даскалов, Сюжетите на история и реваншът на духа, Полската епопейна ос „Quo vadis", „Фараон"," Пепелиша", Университетското издателство „Св. св. Кирил и Методий", Велико Търново 2002, s. 105 — 128.

Bibliografia

1. Akhenaten, Akhenaton's Great Hymn to Aton, as rendered by Alan Gardiner in: Egypt of the Pharaohs, Oxford 1961, p. 225f, przekład bułgarski, Ленков Гр., Любенов Л., Висящи градини, Народна Култура, София 1980, s. 168-171, przekład polski za ang., tłum.
2. Игнатов, С, 1987, Папирусът не расте на скала, Народна Култура, София
3. Kulczycka — Saloni J., 1955, O Faraonie. Warszawa.
4. Лоский Вл.,1972, Мистичесское богсловие,w: Богсловские труды, Московская патриаршия, Москва.
5. Mann T., 1934, Józef i jego bracia, trylogia, cz. I, Historje Jakóbowe, tłum. Marceli Tarnowski, wyd. M. Fruchtmana, Warszawa
6. Матье, М.,Э., 1965, Во время Нефертити, Искусство, Ленинтрад - Москва
7. Prus B., 1982 wyd., Faraon, Książka i wiedza, Warszawa.
8. Paquette J.M, 1988, wyd. bułgarskie, Пакет, Модерното Средновековие, Народна Култура, София, 12 август 1988.
9. Szweykowski Z., 1947, Twórczość Bolesława Prusa, t. II, Poznań.
10. Vandenberg Ph., 1982, Nefretete, wyd. polskie WAiF, Warszawa.
11. Введенский Д., Н., 1914, Патриарх Йосиф и Египетъ

Zobacz także te strony: Labirynt - centrum odrodzenia

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Labirynt - centrum odrodzenia Esteta kontra dyktator

Dodaj komentarz do strony..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word