|
Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dobrą książkę. Propozycje Racjonalisty: | | |
|
|
|
|
Kościół i Katolicyzm » Organizacja i władza » Radio Maryja
Komunikacja werbalna w przekazie radiowym Radia Maryja [2] Autor tekstu: Przemysław Szymkowski
Natomiast
propagandą nazywamy: „wiadomości (lub informacje) przekazywane urzędowo społeczeństwu
za pośrednictwem środków masowego przekazu, jakimi są radio, prasa,
telewizja itp., przez władze państwowe lub lokalne albo też przez różne
instytucje działające w danym systemie społeczno-politycznym, na przykład partie
polityczne". [ 8 ] Widzimy więc,
że socjotechnika, propaganda czy komunikacja perswazyjna dokonują świadomych
przekształceń społecznych po to, aby osiągnąć zamierzone cele. Nie będę się
już zagłębiał w definiowanie pozostałych bliskoznacznych technik
manipulacji. Ogólnie można powiedzieć o manipulacji w psychologii czy w socjologii, że jest to celowo kierowana interakcja
społeczna mająca na celu oszukanie osoby lub grupy ludzi, aby skłonić
je do działania sprzecznego z ich dobrem lub zgodnego z intencjami
manipulatora. Autor manipulacji dąży zwykle do osiągnięcia osobistych lub
politycznych korzyści kosztem poddawanych jej ludzi. Aby osiągnąć zamierzone,
cele konieczne jest wcześniejsze oddziaływanie na percepcję odbiorcy celem
ukształtowania przekonań i opinii warunkujących przyjęcie właściwej
postawy pojawiającej się w oczekiwanym zachowaniu. Radio a telewizja W tej części
nie będę odpowiadał na pytanie, co to jest radio bądź telewizja, lecz tylko
postaram się określić cechy odróżniające radio od telewizji. Radio jest
jednym z massmediów komunikującym się z odbiorcą na odległość za pomocą
dźwięku. Radio pozbawione jest obrazu, przez co odbiór komunikatu radiowego
jest uboższy o komunikację niewerbalną, gdyż nie obserwujemy autora
wypowiedzi, jego mimiki, gestów, pozycji, ruchów. Dlatego też komunikat
radiowy osiąga lub osiągnął perfekcję w przekazie dźwięku oraz słowa mówionego.
Inną według mnie istotną cechą różniącą oba media jest kwestia ich dostępności i możliwość wykonywania innych czynności podczas odbioru. Radio jest
mobilne, audycje są dostępne praktycznie wszędzie drogą fal radiowych,
natomiast telewizja jest bardziej statyczna i możliwa do percypowania wyłącznie w określonych miejscach. Następnie słuchając radia odbiorca może wykonywać
wiele czynności, na przykład pracować, jeździć samochodem, rozmawiać czy nawet czytać,
zaś w przypadku telewizji odbiorca jest bardziej zaabsorbowany, gdyż powinien
oglądać obraz i słuchać przekazu. Ponieważ słuchacz radiowy może wykonywać
liczne czynności podczas odsłuchu narażony jest na rozproszenie uwagi, a dzięki temu — jak już wcześniej wspomniałem — jest bardziej podatny na
perswazję niż osoba o uwadze skupionej. Komunikaty radiowe
(poradnictwo, przekaz informacji, faktów) Komunikaty
radiowe są tzw. żywym słowem, wypowiadanym bezpośrednio przez nadawcę. W każdym przekazie radiowym alias werbalnym wyróżnić możemy cztery płaszczyzny
komunikacji: [ 9 ]
- Płaszczyznę
rzeczową (formalną), poprzez którą przekazujemy pewne informacje w sposób oczywisty, formalny.
- Płaszczyznę
autoportretu (autoprezentacji), poprzez którą informujemy, w jakim jesteśmy
nastroju, gdy wypowiadamy, nadajemy komunikat. Poza stanem psychicznym sfera
ta ukazuje także poziom intelektualny, wiedzę, znajomość tego o czym się mówi.
- Płaszczyznę wzajemnych relacji, która informuje o stosunku do rozmówcy (lub
otoczenia), która wpływa na psychikę słuchacza, a szczególnie na jego
myślenie i wolę.
- Płaszczyznę
apelu, w której zawarte jest nasze przesłanie do odbiorcy, ustosunkowujące
go do przedmiotów i zjawisk istniejących poza rozmówcami
w określony, zgodny z intencją sposób.
Komunikacja
werbalna to przekazywanie informacji za pomocą wyrazów. Dużą rolę odgrywają
tu takie czynniki, jak [ 10 ]:
-
Akcent, który jest ważniejszy
od treści wiadomości.
-
Stopień płynności mowy,
który świadczy o kompetencji i odpowiedzialności mówcy.
-
Treść wypowiedzi, która
jest uzależniona od władzy oraz związków międzyludzkich, uzależnionych z kolei od przyjętego systemu kulturowego w tym przypadku zasób
leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki (na przykład osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem
literackim, a częściej gwarą
środowiskową lub regionalną). Aby
zapobiec nieporozumieniom, jakie mogą z tego tytułu wyniknąć, powinniśmy
posiąść umiejętność aktywnego słuchania. Możemy to osiągnąć stosując
następujące techniki:
— odzwierciedlenie — informujemy rozmówcę, jak zrozumieliśmy jego odczucia lub intencje, -
parafrazowanie — ujmujemy w inne słowa zasłyszany komunikat, upewniając się czy dobrze został
zrozumiany, -
klaryfikacja — skłaniamy
rozmówcę do skoncentrowania się na głównej idei komunikatu lub prosimy o bardziej precyzyjne wyjaśnienie sprawy, -
potwierdzenie -
dopowiadamy pewne słowa, potwierdzając, że jesteśmy zainteresowani
wypowiedzią i słuchamy uważnie.
Powyższe
techniki chroniące przed nieporozumieniem są często stosowane przez redaktorów
RM, szczególnie gdy słuchacz lub gość audycji telefonuje do redakcji i wyraża
opinię w jakiejś przedmiotowej sprawie. [ 11 ] Uważam, że taki kontakt redaktora z rozmówcą sprzyja weryfikowaniu
wypowiedzianych treści.
II. Co
to jest Radio Maryja? Jaka jest organizacja radiostacji?
Zajmę się teraz krótkim omówieniem
organizacji RM, sposobów jego finansowania, a także
przedstawieniem jego audytorium oraz programu. Omówienie tych kwestii pozwoli
na lepsze zrozumienie zastosowania komunikacji werbalnej w omawianej
radiostacji. Jaka jest
organizacja RM? 8.12.1991 roku po raz pierwszy rozbrzmiało
powitanie z toruńskiej rozgłośni „Tu Radio Maryja — katolicki głos w naszych domach". Założycielem i dyrektorem stacji jest
redemptorysta, ojciec Tadeusz Rydzyk, który okazał się niezwykle zdolnym
menedżerem w branży medialnej i rozpoczął produkcję audycji radiowych. RM stało się
pierwszą interaktywną stacją w Polsce, której programy powstają głównie
przy współudziale słuchaczy, spędzających przy odbiorniku sporą część
dnia. Niemalże od początku
istnienia radiostacji trwa nieustająca publiczna debata. Tej prowadzonej przez Kościół
rzymskokatolicki (Zakon
Redemptorystów) rozgłośni zarzucano propagowanie nienawiści na
tle rasowym, rozpowszechnianie spiskowych teorii na temat różnych dziedzin życia
społecznego w Polsce, niedopuszczanie do otwartej dyskusji poprzez filtrowanie
uczestników dyskusji i wycinanie głosów nieodpowiadających tezom dyskusji za
pomocą kilkusekundowej linii
opóźniającej. Słuchacze stoją na stanowisku, iż RM prowadzi
ewangelizację oraz nadaje programy o tematyce społecznej, natomiast
kontrowersyjne wypowiedzi mają charakter incydentalny i pochodzą głównie od
słuchaczy, gdyż rozmowy z nimi prowadzone są
„na żywo". [ 12 ] Program RM składa się z części religijnej (transmisje z mszy świętych, uroczystości religijnych,
modlitwy na antenie i katechezy) i publicystycznej (audycje „Aktualności
dnia" i „Rozmowy niedokończone"). Jak już wspomniałem wcześniej
audycje te bazują na telefonicznym kontakcie ze słuchaczem. Radio
funkcjonuje jako kościelna osoba prawna należąca do kościoła
rzymsko-katolickiego, a posiadaczem koncesji jest zakon o nazwie Zgromadzenie Najświętszego
Odkupiciela (redemptoryści), podlegający bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.
Dyrektorem RM jest ojciec
Tadeusz Rydzyk. W dokumentach przedstawionych KRRiTV o. Rydzyk figuruje jako „jednoosobowy
organ nadzorczy, jednoosobowy organ zarządzający i jednoosobowy organ
kontrolny" [ 13 ]
RM i ma koncesję ogólnopolską ważną
do roku 2008. Koncesja określa program RM jako program o: „charakterze
społeczno-religijnym, przedstawiającym zagadnienia wiary chrześcijańskiej
oraz problemy życia społecznego z punktu widzenia wiary i społecznej nauki Kościoła
katolickiego". [ 14 ] RM uzyskało
tzw. status nadawcy społecznego — w zamian za rezygnację z emisji reklam, opłata
koncesyjna została zredukowana o 80% (dla stacji ogólnokrajowej oscyluje ona w granicach 7 mln 640 tys. złotych rocznie). [ 15 ] Jak finansowane
jest RM? Tematem
kontrowersyjnym pojawiającym się często w mediach są podłoża finansowe RM,
ponieważ nigdy nie opublikowano danych dotyczących funduszu początkowego
radiostacji. W rzeczywistości źródła jego finansowania są niejawne i pozostają niejasne. W związku z tym, że RM jest nadawcą społecznym, nie może zarobić na przykład na
emitowaniu reklam. [ 16 ] Głównym źródłem finansowania są dobrowolne składki radiosłuchaczy, do których
nawołują i zachęcają kilka razy dziennie redaktorzy. Zarzuca się, że RM
utajnia źródła finansowania oraz nie składa sprawozdań finansowych, a także
do dnia dzisiejszego nie rozliczyło się z pieniędzy zebranych na ratowanie
Stoczni Gdańskiej. Radiostacja organizowała ogólnopolskie zbiórki finansowe
na cele, których nie zrealizowała (właśnie jak wykup Stoczni Gdańskiej),
lecz oferowała w okresie późniejszym, poprzez komunikaty na swojej antenie,
zwrot przelewów oraz innych darowizn osobom, które takich zwrotów mogły się
słusznie domagać. Zbiórka na wykup Stoczni Gdańskiej nosiła znamiona wątpliwej
legalności, ponieważ nie miała wymaganego zezwolenia. [ 17 ] RM jest uważane za technicznie najlepiej wyposażone radio w kraju i jest
jedynym radiem odbieranym w całej Europie, Rosji, obu Amerykach oraz na morzach i oceanach. W roku 2003 Fundacja Lux Veritatis, której prezesem jest o. Tadeusz
Ryzyk, otworzyła studio telewizyjne Trwam posiadające wyposażenie warte kilka
milionów złotych. Brak dokładnych rozliczeń finansowych oraz ostentacyjne
faworyzowanie określonych opcji politycznych powodują oskarżanie RM o bycie głośnikiem propagandowym kilku partii politycznych co z kolei budzi
podejrzenia, ze weryfikacja finansowa uniemożliwiona jest przez chcących
pozostać w cieniu członków owych ugrupowań finansujących najprawdopodobniej
RM. Uwikłanie polityczne i status „kościelnej osoby prawnej" powoduje nierozwiązywalną sytuację
prawną, której nie przewidział ustawodawca nie przypuszczający, iż kościelny
podmiot prawny może prowadzić działalność polityczną na taką skalę.
[ 18 ]
1 2 3 4 5 Dalej..
Przypisy: [ 8 ] Patrz J. Sztumski, Propaganda — jej problemy i metody. Skrypt przeznaczony dla studentów nauk politycznych i dziennikarstwa,
Uniwersytet Śląski, Katowice 1990, s. 11-12. [ 9 ] Patrz J. Sztumski, Propaganda ..., s. 70. [ 10 ] Komunikacja
Interpersonalna. [ 11 ] Audycje RM bazują na telefonicznym kontakcie ze słuchaczem. [ 16 ] Radiostacja mimo zakazu emitowania reklam, emituje
reklamy własne pod hasłem „Być apostołem przez media". Reklamowane są
książki, filmy z wydawnictwa Fundacji Nasza Przyszłość, gazeta „Nasz
dziennik", publikacje Rodzina Radio Maryja, Anioł Stróż, Różaniec, telewizja Trwam i Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej. « Radio Maryja (Publikacja: 06-06-2006 )
Przemysław SzymkowskiUkończył pedagogikę, specjalizacja: edukacja filozoficzno–społeczna, oraz studia podyplomowe z psychologii zachowań społecznych na Uniwersytecie Śląskim. W obrębie jego zainteresowań leży filozofia, psychologia, ekologia, estetyka i gastronomia. Uwielbia oglądać filmy i spędzać czas wolny tam, gdzie jest woda i wiatr (m.in. wędkarstwo). Z zawodu jest realizatorem ról społecznych. Obecnie urzędnik. Mieszka w Tychach. | Wszelkie prawa zastrzeżone. Prawa autorskie tego tekstu należą do autora i/lub serwisu Racjonalista.pl.
Żadna część tego tekstu nie może być przedrukowywana, reprodukowana ani wykorzystywana w jakiejkolwiek formie,
bez zgody właściciela praw autorskich. Wszelkie naruszenia praw autorskich podlegają sankcjom przewidzianym w
kodeksie karnym i ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.str. 4818 |
|