5.Krucyfiks jest bez wątpienia symbolem religijnym. Pozwany Rząd argumentował, że w kontekście środowiska szkolnego, znak ten symbolizuje religijne źródła wartości, które nabrały świeckiego charakteru, takie jak tolerancja i wzajemny szacunek. Tym samym [w opinii Rządu] symbol krzyża spełniał ściśle edukacyjno-symboliczną funkcję, bez względu na religię wyznawaną przez uczniów, ponieważ stanowił wyraz uniwersalnych wartości oraz cywilizacji jako takiej.

Moim zdaniem, obecność krucyfiksów w salach lekcyjnych z pewnością wykracza poza sferę używania symboli w określonych kontekstach historycznych. Trybunał orzekł także, że tradycyjny — w społecznym i historycznym sensie — charakter tekstu przysięgi lojalności składanej przez deputowanych do parlamentu nie pozbawia takiej przysięgi religijnego znaczenia. ^{[ 17 ]} Jak zauważyła Izba, zakres negatywnej wolności od religii nie ogranicza się do braku symboli religijnych lub nauki religii, ale dotyczy też symboli wyrażających określoną wiarę lub religię. To negatywne prawo zasługuje na szczególną ochronę wówczas, gdy to właśnie państwo eksponuje symbol religijny a osoba, która nie podziela takich przekonań religijnych, znajduje się w sytuacji, w której nie może się uwolnić [spod ich wpływu]. ^{[ 18 ]} Nawet jeżeli przyjmiemy, że krucyfiks ma wiele znaczeń, jego znaczenie religijne ma charakter dominujący. W kontekście szkolnictwa państwowego, krucyfiks należy postrzegać jako integralny element środowiska szkolnego i można go nawet uznać za silny symbol zewnętrzny. Zwracam jednak uwagę, że nawet włoski Sąd Kasacyjny odrzucił argument stanowiący, że krucyfiks symbolizuje wartości niezależne od określonych przekonań religijnych (zob. § 67).

6. Obecność krucyfiksów w szkołach stanowić może naruszenie wolności religijnej i przysługującego uczniom prawa do nauki w większym stopniu niż związany z wyznawaną religią strój, na przykład noszona przez nauczycielkę islamska chusta. Wspomniana w ostatnim przykładzie nauczycielka mogłaby powołać się na jej własną wolność religijną, którą należy wziąć pod uwagę i którą państwo ma obowiązek respektować. Takiego uprawnienia nie mogą jednak przywołać władze publiczne. Z punktu widzenia stopnia naruszenia zasady wyznaniowej neutralności państwa, zakres takiego naruszenia będzie tym samym mniejszy w przypadku tolerowania przez władze publiczne chust w szkole aniżeli w sytuacji, gdy władze te narzucają obecność krucyfiksów.

7. Potencjalne skutki obecności krucyfiksów w szkołach są nieporównywalne z wpływem, jaki wywrzeć mogą te symbole umieszczone w innych placówkach publicznych takich jak punkty wyborcze czy sądy. Jak słusznie zauważyła Izba, w szkołach „nacisk ze strony Państwa jest wywierany na umysły osób nieposiadających jeszcze zdolności krytycznego myślenia, umożliwiającego zdystansowanie się do przekazu wynikającego z jawnego wyboru, dokonanego przez Państwo" (zob. § 48 wyroku Izby).

8. Podsumowując, skuteczna ochrona praw gwarantowanych na mocy Artykułu 2 Protokołu nr 1 oraz Artykułu 9 Konwencji wymaga od Państw zachowania ścisłej neutralności wyznaniowej. Wymóg ten dotyczy nie tylko programów nauczania, ale rozciąga się też na „środowisko szkolne". Ponieważ nauka w szkołach podstawowych i średnich jest obowiązkowa, Państwo nie powinno narzucać uczniom symbolu religii, z którą się nie identyfikują, wbrew ich woli i w sytuacji braku możliwości uwolnienia się przez nich spod jego wpływu. Narzucając taki symbol, pozwany Rząd naruszył Artykuł 2 Protokołu nr 1 oraz Artykuł 9 Konwencji.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Masoneria i nauka a Kościół i boży ład Rozum zdradzony o świcie

Dodaj komentarz do strony..   Zobacz komentarze (12)..

Wyślij mailem..

Wersja do druku    PDF    MS Word