Ekologia
Karpaty zarastają - lasów jest już tam 2 razy więcej niż przed 150 laty (17-09-2016) |
| Od połowy XIX wieku powierzchnia lasów w polskiej części Karpat zwiększyła się prawie dwukrotnie - wynika z badań geografów. Lasami zarastają m.in. porzucone pola uprawne i pastwiska, których nie opłaca się już utrzymywać.
Naukowcy z Polski i Szwajcarii w ramach wspólnego projektu FORECOM badali zmiany powierzchni lasów w górach na przykładzie Alp i Karpat. W badaniach porównywano pochodzące z różnych okresów mapy, zdjęcia lotnicze i satelitarne, a także dane ze skaningu laserowego.
"W Europie od połowy XIX w. lasów zaczęło przybywać. W polskiej części Karpat przez ostatnie półtora wieku powierzchnia lasów zwiększyła się prawie dwukrotnie" ..(jeszcze 5089)» |
| |
Historia
Prawdziwa utopia: starożytna cywilizacja, która rozwijała się bez wojen (14-09-2016) |
| W magazynie New Scientist ukazał się artykuł o Cywilizacji Doliny Indusu, czyli najstarszej cywilizacji hinduskiej, która wykluła się w dorzeczu Indusu na terenach, gdzie dziś leży Pakistan. Nim odkryto kulturę Indusu, która przez całe wieki pozostawała w całkowitym zapomnieniu, uważano, że najstarszą hinduską cywilizacją była kultura wedyjska. W przeciwieństwie do tej ostatniej, która była kulturą zewnętrzną, którą przynieśli ze sobą Ariowie ok. XVIII-XIV w. p.n.e., kultura Indusu była rodzima. Dziś jest ona zaliczana ..(jeszcze 3866)» |
| |
Psychologia
Kameleon w każdym z nas (11-09-2016) |
| Małżeństwa z długim stażem upodobniają się do siebie nawet fizycznie. Noworodki zaczynają kopiować zachowania innych już w pierwszym dniu życia. U naśladującej nas ekspedientki wydamy więcej pieniędzy. Społeczny kameleon, naśladujący zachowania innych, tkwi w każdym z nas - mówi PAP psycholog społeczny, dr Wojciech Kulesza.
Fascynujące badanie i jeden z najpiękniejszych eksperymentów w psychologii społecznej przeprowadził pod koniec lat 80. XX wieku amerykański psycholog, polskiego pochodzenia - Robert Zajonc. Swoim badanym pokazywał zdjęcia paszportowe par. Uczestnicy badania mieli zgadnąć: która kobieta jest w związku, z którym mężczyzną. Ankietowani trafiali ..(jeszcze 4563)» |
| |
Materiałoznawstwo
Rośnie gdy nie powinien: Odkryto materiał o wyjątkowej ujemnej ściśliwości (07-09-2016) |
| Intuicja podpowiada, że próbka materiału ściskana jednorodnie ze wszystkich stron powinna zmniejszać swoje rozmiary. Tylko nieliczne materiały poddane ściskaniu hydrostatycznemu wykazują odwrotne zachowanie: nieznacznie się poszerzają w jednym lub dwóch kierunkach. W Instytucie Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie odkryto materiał o wyjątkowo dużej ujemnej ściśliwości i dotychczas nieznanym mechanizmie za nią odpowiedzialnym.
Gdy coś ściskamy, zwykle oczekujemy, że będzie się kurczyć, zwłaszcza wtedy, gdy wywierane ciśnienie działa jednorodnie ze wszystkich stron. Znane są jednak materiały, które pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego wydłużają ..(jeszcze 5768)» |
| |
Ekologia
Ślimak portugalski może być drapieżnikiem dla piskląt (05-09-2016) |
| Duże ślimaki, np. należące do inwazyjnego w Polsce gatunku ślinik luzytański, mogą być drapieżnikami piskląt ptaków należących do gatunków, które nisko budują gniazda. Zjawisko to analizowały badaczki z Uniwersytetu Wrocławskiego i Zielonogórskiego.
Co do tego, że zagrożenie ze strony ślimaków faktycznie istnieje - i że warto się mu bliżej przyjrzeć - przekonały się Katarzyna Turzańska z Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego i Justyna Chachulska z Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego. Na potrzeby doktoratu prowadziły one nieopodal Wrocławia badania nad cierniówką - ptakiem z terenów półotwartych, który zamieszkuje całą Europę. ..(jeszcze 3932)» |
| |
Historia
Portugalska hipoteza o polskich korzeniach Krzysztofa Kolumba (27-08-2016) |
| Nakładem Domu Wydawniczego REBIS ukazała się książka rzucające zupełnie nowe światło na pochodzenie odkrywcy Ameryki - Krzysztofa Kolumba. Jej autor, historyk Manuel da Silva Rosa dowodzi, że słynny żeglarz nie był synem genueńskiego tkacza, ale potomkiem króla Władysława III z dynastii Jagiellonów, który przetrwał bitwę pod Warną w 1444 roku.
W 2010 roku świat obiegła wiadomość o niezwykłym rodowodzie Kolumba. Informację przyjęto z niedowierzaniem.
"W tym czasie coraz więcej badaczy dziejów Kolumba zaczęło ustalenia Rosy traktować poważnie. Światowej renomy profesor uniwersytetu w Lizbonie, Joaquim Verissimo Serrao, autor przedmowy ..(jeszcze 3972)» |
| |
Fizyka
Na Węgrzech prawdopodobnie odkryto piątą siłę natury (26-08-2016) |
| Nieznana wcześniej cząstka, którą zaobserwowali naukowcy węgierscy, może przenosić oddziaływania między materią widzialną i ciemną materią. Istnienie tej nowej cząstki wymaga jednak potwierdzenia w kolejnych eksperymentach - ocenia zespół fizyków teoretyków, wśród których znalazł się polski naukowiec.
O zaobserwowaniu nowej, całkiem nieznanej cząstki, 34 razy cięższej niż elektron, poinformował na początku roku węgierski zespół, którym kierował Attila Krasznahorkay. Dane z tego eksperymentu wzięli na warsztat badacze pod kierunkiem dr. Jonathana Fenga z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine (UCI) - w tym również Polak, dr Bartosz Fornal.
..(jeszcze 5554)» |
| |
Psychologia
Psycholog: inteligencja jest jak mięśnie, wymaga stałego użycia (24-08-2016) |
| Inteligencja, czyli zdolność pojmowania, rozum, jest w pewnym zakresie wrodzona, tak jak budowa ciała. Ma ją każdy. Ale inteligencja - tak jak mięśnie - wymaga stałego użycia, inaczej nie rozwija się - mówi PAP psycholog prof. Czesław S. Nosal.
Uczony z Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS (filia we Wrocławiu), badacz ludzkiego umysłu i inteligencji, jest mentorem naukowym polskiego oddziału Mensy - elitarnej organizacji, która skupia najbardziej inteligentnych ludzi. W Krakowie od 10 do 14 sierpnia trwa Europejski Zjazd Mensy.
Prof. Nosal określa inteligencję "klejnotem ludzkiego mózgu", a jednocześnie porównuje ją do mięśni. ..(jeszcze 4317)» |
| |
Ekologia
Stare polskie gospodarstwa to oazy ptasiej bioróżnorodności (23-08-2016) |
| Tradycyjne gospodarstwa rolne w Polsce przyciągają dużo większą liczbę ptaków - i z większej liczby gatunków - niż gospodarstwa nowoczesne. Jednak z powodu zmian zachodzących na polskiej wsi bogactwo żyjących tam gatunków będzie prawdopodobnie malało.
O wnioskach z badań prowadzonych na terenie Wielkopolski i Małopolski naukowcy poinformowali w najnowszym numerze "Journal of Applied Ecology".
Ostatnie dekady to dla polskiej wsi prawdziwa rewolucja. Mozaikę mikroskopijnych poletek - pozostałość po reformie rolnej z 1944 r. - zastępują uprawy wielkoobszarowe. Naukowcy od dawna ostrzegają, że z punktu widzenia bioróżnorodności taka zamiana nie oznacza niczego ..(jeszcze 7582)» |
| |
Technika
B-Droid - robot z Politechniki Warszawskiej zapylił pierwsze truskawki (14-08-2016) |
| B-Droid to być może pierwszy na świecie autonomiczny robot zapylający. Urządzenie powstało na Politechnice Warszawskiej i już przetestowano je na uprawach truskawek i czosnku. Potrafi samodzielnie poruszać się między grządkami, znajdować kwiaty i przenosić między nimi pyłek.
"Udało nam się zbudować demonstrator autonomicznego urządzenia do zapylania roślin. Czyli innymi słowy urządzenie, które samodzielnie potrafi znaleźć kwiat, zebrać z niego pyłek i przekazać ten pyłek na znamię tego samego lub innego kwiatu tego samego gatunku" - mówi w rozmowie z PAP twórca B-droida dr Rafał Dalewski z Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. ..(jeszcze 2102)» |
| |
Paleontologia
Twarzą w twarz z rybą sprzed 400 milionów lat – wyjątkowe skamieniałości z Gór Świętokrzyskich (11-08-2016) |
| Najstarsze na świecie ślady polowania ryb dwudysznych znaleziono w skałach dolnego dewonu w okolicy Ujazdu koło Iwanisk w Górach Świętokrzyskich. Bardzo dobrze zachowane skamieniałości śladowe czekały aż 400 mln lat na odkrycie przez geologów z Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego.
Znalezisko zostało opisane przez międzynarodowy zespół badaczy: Piotra Szreka i Sylwestra Salwę z Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego, Grzegorza Niedźwiedzkiego i Pera E. Ahlberga z Uniwersytetu w Uppsali, Marka Deca z Polskiej Akademii Nauk oraz Alfreda Uchmana z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzięki nim znamy ..(jeszcze 3822)» |
| |
Ludzie nauki
Prof. Bryła - twórca pierwszego na świecie spawanego mostu i konstruktor Prudentialu (10-08-2016) |
| Prof. Stefan Bryła był twórcą pierwszego na świecie spawanego mostu drogowego, który w 1929 r. stanął w Maurzycach k. Łowicza. Masowo przyjeżdżali wówczas oglądać go inżynierowie m.in. z Francji i Niemiec. Był uznanym na całym świecie pionierem spawalnictwa, a jego dziełem były m.in. konstrukcja wieżowca Prudential w Warszawie.
Podczas II wojny światowej prof. Bryła opracował dla oddziałów AK podręcznik "Jak niszczyć stalowe mosty" i 10-letni plan powojennej odbudowy Polski. Za prowadzenie tajnego nauczania został rozstrzelany przez Niemców w grudniu 1943 r. "Myślę, że jest to postać bardzo niezasłużenie zapomniana" - mówi o prof. Bryle, Maciej Zalewski ..(jeszcze 5444)» |
| |
Psychologia
"Odkładactwo", czyli ciągły pojedynek w naszym mózgu (26-07-2016) |
| Odkładasz sprawy na później? To wynik walki między odpowiadającym za emocje układem limbicznym, a umożliwiającą zarządzanie swoimi celami - korą przedczołową. Pojedynek często wygrywa ten pierwszy - mówi psycholog Magdalena Jagielska.
Prokrastynacja to tendencja do odkładania na później spraw, które nie przynoszą nam natychmiastowej nagrody i wymagają wysiłku. Dla niektórych taką czynnością będzie sprzątnięcie pokoju, dla innych odpisanie na kłopotliwego e-maila czy przygotowanie prezentacji do pracy. "Każdy z nas trochę prokrastynuje. Paradoksalnie jest to dość naturalna rzecz dla naszego organizmu i naszej fizjologii, gdyż wykonywanie swoich obowiązków wymaga ..(jeszcze 6371)» |
| |
Informatyka
Oszukać przeznaczenie: Polacy opracowali kwantowy wzmacniacz losowości (09-06-2016) |
| Generatory liczb całkowicie losowych są np. dla kryptografii świętym Graalem. Jak jednak uzyskać tak bardzo przypadkowy ciąg liczb, że nie rozgryzie go żaden umysł świata? Promykiem nadziei są sztuczki świata kwantów - pokazują nowe badania polskich badaczy.
Umiejętność tworzenia liczb losowych przydaje się w kryptografii np. po to, by tworzyć unikalne klucze zabezpieczające dane. Fizycy dzięki generatorom pracować mogą z kolei nad symulacjami jak najdokładniej naśladującymi rzeczywistość. A grafikom pracującym przy filmach animowanych czy twórcom gier generatory losowych liczb pomagają tworzyć realistyczne tekstury.
System, który byłby ..(jeszcze 7658)» |
| |
Archeologia
Na Ukrainie odkryto wielką trypolską świątynię sprzed 6 tys. lat (04-06-2016) |
| W środkowej Ukrainie, w miejscowości Nebeliwka, odkryto wielką "katedrę" sprzed 6 tys. lat, należącą do kultury trypolskiej (5400-2700 pne). Zbudowana z gliny i drewna świątynia miała około 60 na 20 metrów i aż dwie kondygnacje. Wśród artefaktów znaleziono m.in. figurki bóstw żeńskich.
Kultura trypolska w tamtym czasie niewiele ustępowała wielkim cywilizacjom Mezopotamii i Egiptu. Sięgała od Rumunii po Dniepr i Wołyń. Kultura trypolska wyróżniała się zaawansowanym rolnictwem, rozwiniętą metalurgią (w tym aspekcie przewyższali nawet ówczesnych ..(jeszcze 1954)» |
Do treści
