Problemy emocjonalne dzieci chorujących na mózgowe porażenie dziecięce
Anna Obuchowicz (12-03-2014) |
| Duże znaczenie w kształtowaniu rozwoju emocjonalnego dzieci chorujących na mózgowe porażenie dziecięce odgrywa środowisko, w którym przyszło im żyć i funkcjonować. Pojawienie się w rodzinie dziecka "specjalnej troski" stanowi nie lada wyzwanie, i jest niekiedy przyczyną poważnych zaburzeń interpersonalnych. Do tekstu.. |
| |
Putin mówi
Paul Craig Roberts (12-03-2014) |
| Współczesne Stany Zjednoczone utraciły zdolności dyplomatyczne. Odwołują się do propagandy, gróźb użycia siły i intryg mających na celu obalanie rządów, które wpierw demonizują. Putin wielokrotnie pytał, dlaczego Zachód wywołał kryzys na Ukrainie. Zauważył przy tym, że w krajach postsowieckich prawowitość i demokracja są kruche. A demokracji i prawowitości nie umocnią przewroty. Putin wie, że tylko Europa może zapobiec ostatecznemu zniszczeniu regionu, a może i świata. Z tego powodu nie wygłasza prowokacyjnych komentarzy, ani nie podejmuje skrajnych ruchów. Do tekstu.. |
| |
Historyczne uwarunkowania demokracji w USA i Rosji
Adam Pawłowski (12-03-2014) |
| Demokracja w USA narodziła się wraz z narodzinami państwa, które uwolniło się od władzy kolonialnej. Jej założenia oparto na ideach myślicieli oświeceniowych. Demokracja rosyjska jest tworem młodym. Skupienie przez Kreml głównych sił przemysłowych, jego dotacje na rzecz mediów, sprawiają, iż władza państwowa posiada praktyczny monopol na prasę i telewizję krajową. To wszystko udało się osiągnąć i utrzymać dzięki podniesieniu poziomu materialnego ogółu społeczeństwa, jednakże wymiar tych zmian nie został dokładnie zbadany. Do tekstu.. |
| |
Unijno-rosyjska wojna energetyczna
Mariusz Agnosiewicz (13-03-2014) |
| Niepodnoszonym publicznie tłem konfliktu o Krym są ukraińskie koncepcje poprowadzenia tamtędy konkurencyjnego gazociągu Gruzja-Ukraina-EU i odebranie Rosji znaczącej części jej rynku dostaw gazu. Był to projekt Julii Tymoszenko przedstawiony po pomarańczowej rewolucji w 2005. Europa preferowała jednak gazociąg omijający Ukrainę. Wszelkie projekty niezależności UE od Rosji blokowali Niemcy przez szereg lat. W 2011 Fukushima pozbawiła Niemców energetyki jądrowej wywracając cały ład UE-Rosja do góry nogami. Rozpoczęła się wojna podjazdowa. Rosjanie z Niemcami zaczęli się kłócić nawet o łupy z okresu II wojny. 2011 oznaczał początek prawdziwych tarapatów Gazpromu. Na kilka miesięcy przed Euromajdanem władze ukraińskie po raz któryś reaktywowały pomysł pociągnięcia przez Krym gazociągu omijającego Rosję. Ta jednak uznała, że prezent od Chruszczowa nie posłuży do destabilizacji ekonomicznej Rosji. Do tekstu.. |
| |
Grabież Ukrainy już się zaczęła
Paul Craig Roberts (14-03-2014) |
| Według raportu zamieszonego w gazecie Kommersant.ua, ministerstwo finansów w Kijowie przygotowało plan oszczędności obniżający emerytury Ukraińców o połowę z poziomu 160 dolarów do 80 dolarów, by zachodni bankierzy, którzy pożyczą Ukrainie pieniądze, mogli zostać spłaceni kosztem ukraińskiej biedoty. To nic innego, jak powtórka greckiego scenariusza. Do tekstu.. |
| |
Oziębienie
Bartłomiej Gajek (15-03-2014) |
| - W dzisiejszych czasach trudno jest tu siedzieć i z obojętnością spoglądać na otaczającą nas rzeczywistość. Dlaczego jest tak, że wojna napędza cykl śmierci? - Zosiu, czy ty musisz zawsze dywagować na temat wojny? Jest, jak jest, trzeba żyć, cieszyć się sobą! - Janek wstał i spróbował pocałować dziewczynę, ale ta zasłoniła się ręką i odepchnęła młodego mężczyznę na krzesło, na którym siedział przed chwilą. - Janie! Dlaczego jesteś tak obojętny? - rzekła z oburzeniem. - Sądzisz, że możesz nie myśleć o tym, co się dzieje na świecie? Do tekstu.. |
| |
Jak pogodzić przewagę religii z racjonalnymi poglądami osoby niewierzącej?
Ryszard Parosa (15-03-2014) |
| Nasuwa się pytanie, dlaczego w trakcie rozwoju ludzkości, od najbardziej prymitywnych struktur po rozwinięte cywilizacje, tak ważną rolę odgrywały religie. Intuicyjną odpowiedzią jest integracyjny wpływ religii na grupy ludzi, począwszy od małych plemion i skończywszy na dużych organizmach państwowych. Ludzie zgrupowani wokół idei religijnych mogli tworzyć silniejsze struktury, które lepiej opierały się agresji zewnętrznej i same też mogły skutecznie rozszerzać swoje obszary życiowe. Do tekstu.. |
| |
Chiny to historyczna szansa Polski
Mariusz Agnosiewicz (17-03-2014) |
| Polska może być dla Chin bramą do UE i Europy. Rysuje się przed nami okazja odwrócenia wielowiekowego fatum "przedmurza" z którego cała polska martyrologia, upadek i profity dla całej Europy - poza Polską. Dla Chin Polska jest atrakcyjniejsza niż sądzi dzisiaj ogromna większość Polaków. Spis treści: Geopolityczny atut, który stał się fatum. Siła drzemiąca pod ziemią. Chiny idą ku Ukrainie... Nowy policjant świata: więcej pouczać, mniej pałować. Polska a Azja. Byliśmy inni nie tylko genetycznie. Polska dziś jest na przednówku Oświecenia. Polak, Chińczyk - dwa bratanki Do tekstu.. |
| |
Neuronalny Bóg
Olgierd Żmudzki (18-03-2014) |
| Coraz doskonalsza aparatura badająca funkcjonowanie ludzkiego mózgu i jego wpływ na cały ludzki organizm zaczęła umożliwiać formułowanie precyzyjnych odpowiedzi na pytania do tej pory zadawane przez filozofów, psychologów i różnych innych przedstawicieli dyscyplin humanistycznych. Pojawiła się także możliwość naukowego opisu zjawisk związanych z różnego typu przejawami życia religijnego. Do tekstu.. |
| |
| Węgiel odzyskuje pełne prawa w UE (19-03-2014) |
| Wielki sukces Polski w Brukseli: Unia zaczyna się wycofywać z dogmatycznej polityki klimatycznej prowadzącej nasz kraj do coraz większych tarapatów ekonomicznych! "Kluczowym argumentem, który zaczął docierać do świadomości, jest dzisiaj poziom cen energii, niezmiernie wysoki w Europie wskutek wieloletniej dogmatycznej polityki ochrony klimatu. Prowadzona zbyt ambitnie nad głowami mieszkańców Unii i często wbrew ich potrzebom ekonomicznym, okazała się ona kontrproduktywna i Komisja Europejska zaczyna się do tego otwarcie przyznawać". Złożyło się na to szereg przyczyn, częściowo od nas niezależnych: polityka chińska w Europie, twarde stanowisko Polski w polityce klimatycznej, mimo całkowitego osamotnienia, wreszcie obecne napięcie między Niemcami i Rosją. To prawdopodobnie największy przełom energetyczny w ciągu siedmiu lat rządów Tuska. Do tekstu.. |
| |
Kontrreformacyjny paradygmat polskich elit
Radosław Czarnecki (20-03-2014) |
| Pisarz rosyjski, wielki przyjaciel Polski, Wiktor Jerofiejew, porównywał Polskę do kobiety pytającej mężczyznę "Am I sexy?", jednocześnie za pomocą tej przenośni charakteryzuje dzisiejszy nasz kraj w trzech takich oto kategoriach: pierwsza kategoria to wymiar kobiety młodej, fascynującej, z wyzywającym makijażem: tej Polski już nie ma, gdyż jej blask i atrakcyjność wyparowały - dla Rosjan - wraz ze śmiercią Związku Radzieckiego. "On był potężny, a zarazem bezradny, był straszny, ale i śmieszny. Na jego tle Polska wyglądała jak oślepiająca piękność, która nosiła krótkie spódniczki, tańczyła rocka, modliła się w niedzielę w kościołach, czytała Hłaskę i biegała oglądać filmy amerykańskie". Do tekstu.. |
| |
Pożiwiom uwidim
Witold Michałowski (21-03-2014) |
| Ukraina posiada największy na świecie system gazociągów przesyłowych. Na jej terytorium ułożono ich blisko 40.000 km. Jest to najsilniejszy argument za jej niepodzielnością. Gazprom stając się współwłaścicielem sieci gazociągów przesyłowych w Niemczech kupił ostatnio największy podziemny zbiornik gazu pod Bremą. Musieli o tym wiedzieć autorzy scenariusza rozgrywanego na Majdanie. Włączenie Krymu w granice Rosyjskiej Federacji umożliwi znaczące skrócenie podmorskiej trasy gazociągu South Stream i ominięcie tektonicznego uskoku przechodzącego w poprzek Morza Czarnego. Koszt inwestycji został zmniejszony o ok. 20 mld EURO. Do tekstu.. |
| |
Fryderyk II - cesarz 'oświecony'
Marcin Śrama (22-03-2014) |
| Porównywał się do Chrystusa. Niektórzy widzieli w nim prorokowanego Antychrysta. Na wezwanie papieskie zorganizował "krucjatę" do Ziemi Świętej. Po przybyciu do Palestyny nie podjął żadnej akcji zbrojnej lecz rozpoczął negocjacje z sułtanem Al-Kamilem i w zamian za podpisanie dziesięcioletniego traktatu pokojowego uzyskał zwrot Jerozolimy i zachodniej Galilei. Po swoim triumfalnym wkroczeniu do Jerozolimy 18 lutego 1229 i koronacji odwiedził zarówno chrześcijańskie święte miejsca, jak i meczet. Był zatem chyba pierwszym władcą chrześcijańskim, który wszedł do meczetu z pokojowymi zamiarami. Do tekstu.. |
| |
Konflikt nauka – religia (efekt antropiczny!)
Ryszard Parosa (23-03-2014) |
| Przeglądając księgozbiór biblioteki uniwersyteckiej Alfred Wegener zwrócił uwagę na zbieżności w występowaniu skamieniałości w warstwach geologicznych, które obecnie oddzielone są przez oceany. W 1912 ogłosił hipotezę dryfu kontynentalnego wg której kontynenty przesuwają się, a w wyniku ich kolizji powstają wypiętrzenia w postaci łańcuchów górskich. W 1915 w pracy 'O pochodzeniu kontynentów i oceanów' przedstawił teorię głoszącą, że kiedyś wszystkie lądy tworzyły jeden ogromny ląd, który nazwał Pangeą, czyli "Wszechziemią". Świat naukowy, zwłaszcza w USA, odrzucił teorię Wegnera, próbując nawet ośmieszyć ją. Dopiero w połowie XX wieku, kiedy odkryto zjawisko spreadingu dna oceanicznego, przywołano zapomnianą już teorię nieżyjącego geofizyka. Obecnie jest ona uznawana przez większość naukowców za teorię najlepiej wyjaśniającą budowę geologiczną Ziemi. Do tekstu.. |
| |
Nowy wspaniały świat medialnych koncernów
Mariusz Agnosiewicz (25-03-2014) |
| Europarlament trzema głosami odrzucił dyrektywę o pluralizmie mediów. Koncerny medialne mogą kontynuować proces transformacji demokracji w mediokrację. Dawny monopol państwowy w mediach zastępowany jest u nas po prostu innym rodzajem koncentracji: oligopolem koncernów medialnych. Co gorsza stanowi to większy problem, gdyż wytwarza on sugestywne iluzje pluralizmu. Mnóstwo tytułów, mnóstwo kanałów w rzeczywistości skoncentrowane są w rękach niewielkiej grupy właścicieli. Iluzja różnorodności znacznie bardziej usypia krytycyzm odbiorców. Gdy media były tubą rządową, odbiorcy byli znacznie bardziej krytyczni, gdyż brak pluralizmu był ewidentny. Obecnie jest coraz doskonalej kamuflowany. Do tekstu.. |
| |
| Gdzie są granice demokracji bezpośredniej? (27-03-2014) |
| Obecnie system demokracji w Polsce zamyka się i staje się coraz węższy. Coraz mniej osób się w nim odnajduje, coraz mniej go rozumie i realizuje w jego ramach swoje aspiracje. W tym samym czasie rozkwita życie poza systemem, rozwijają się ruchy miejskie, które zazwyczaj działają krótko, ale powstają, by zrealizować określony cel Do tekstu.. |
| |
Spotkania cywilizacji, spotkanie z Innym
Adam Pawłowski (27-03-2014) |
| Jak pisał Kapuściński w "Podróżach z Herodotem", Inny jest niezbędny, niezastąpiony we właściwym zrozumieniu siebie, relacja ja-obcy jest warunkiem sine qua non dla dostrzeżenia różnic i podobieństw, ten inny jest lustrem, jego kultura jest zwierciadłem naszej kultury, jak bez tego mamy wiedzieć, co jest relatywnie pozytywne w cywilizacji jaką tworzymy. Bez porównania nie ma oceny, a bez niej wszystko jest dozwolone lub godne potępienia. To podczas spotkań z "innym", z inną cywilizacją, inną kulturą dochodziło do wzbogacania rodzimego dorobku. To izolacja zaś sprawiała, że często wymiana informacji i transfer nowych osiągnięć mogły trwać setkami lat, kto wie jak bardzo wstrzymując rozwój ludzkości. Do tekstu.. |
| |
Złoty Wiek Lechistanu
Mariusz Agnosiewicz (28-03-2014) |
| Renesans, Reformacja czy Kontrreformacja to nie epoki ani trendy kulturowe, lecz projekty polityczne poszczególnych krajów europejskich w walce o dominację. Były po prostu instrumentami budowania potęgi politycznej. Naszym instrumentem był renesans. Reformacja zaś była projektem najmocniej wymierzonym w Królestwo Polskie. Zygmunt Stary potępił luteranizm nim jeszcze papież stwierdził, że to herezja. Przedmurze chrześcijaństwa to karykatura dawnej idei bramy między chrześcijaństwem a islamem, która chroniła chrześcijan przed muzułmanami a muzułmanów przed chrześcijanami, odpoerając najazdy i torpedując każdą krucjatę. Do tekstu.. |
| |
Reformacja w Rzeczypospolitej
Adam Pawłowski (29-03-2014) |
| Reformacja w Polsce, nie przerodziła się w to, czym się stała w innych krajach, a więc w zarzewie wojen domowych na tle wyznaniowym. Bynajmniej nie osłabiła Rzeczypospolitej, a jedynie dodała jej ferworu i nowego spojrzenia na treści wiary. Doprowadziła do uchwalenia tolerancyjnego aktu normatywnego, co pozwala nam dziś mówić o Polsce tamtego okresu, jako "państwie bez stosów". Zastanawiające jest to, iż nieprześladowany odgórnie, mający nielicznych przeciwników, cieszący się tolerancyjnością nawet, jeżeli chodzi o sferę polityczną protestantyzm, zwyczajnie się wycofał i zanikł równie szybko jak się pojawił. Do tekstu.. |
| |
Dlaczego katolicy powinni poprzeć inscenizację egzekucji Łyszczyńskiego
Mariusz Agnosiewicz (29-03-2014) |
| Egzekucja Łyszczyńskiego to godny pamięci fragment polskiej martyrologii, nie należy się oburzać za chęć włączenia tego do polskiego folkloru, bo to wydarzenie unikalne. Bruno zginął za herezje, Vanini był panteistą. Dziś ten wątek wzbogaca polską kulturę wnosząc do kultury światowej oryginalne memento. Jakkolwiek nie należy zapominać, że było to pierwsza i ostatnia egzekucja za ateizm w Polsce, ze nasz kraj był europejską awangardą tolerancji, że do kultury światowej wnieśliśmy znacznie więcej tolerancji niż fanatyzmu. Do tekstu.. |
| |
Pogaństwo a racjonalizm
Paweł Bielawski (30-03-2014) |
| W polskiej debacie publicznej często pojawia się binarna opozycja: "wierzący" kontra "niewierzący", "ateiści" kontra "katolicy". Wydaje się jakby między tymi dwiema alternatywami nie było niczego. Tak jednak nie jest. Od pewnego czasu w Europie na znaczeniu zyskuje bowiem pogaństwo. Pogaństwo nie tylko jako zabawa w Halloween, przebieranki i tańce przy ogniskach, ale jako religia i idea. Jako religia, w zależności od ethnosu może to być grecki/rzymski politeizm, nordyckie Asatru, czy słowiańskie rodzimowierstwo. Do tekstu.. |
| |
Z dziejów polskiej Reformacji: reforma Kościoła w 'Listach trzech' Jana Łaskiego
Michał Gadziński (31-03-2014) |
| Jan Łaski młodszy (1499-1560) był bratankiem prymasa Polski Jana Łaskiego starszego. Stał się jednym z liderów ewangelicko-reformowanego nurtu Reformacji w Europie. Został pionierem kalwinizmu w Niderlandach i Saksonii (Fryzja Wschodnia). Następnie stworzył podstawy dla późniejszego ruchu purytańskiego w Anglii. Rozkrzewiał kalwinizm w Niemczech. W ostatnich latach swojego życia został przywódcą polskiego protestantyzmu. Dążył do połączenia wszystkich protestantów polskich w jedną silną organizację. Plan nie powiódł się, wobec oporu polskich luteranów. W XIX w. koncepcje Łaskiego legły u podstaw dzieła Abrahama Kuypera, twórcy neokalwinizmu i chrześcijańskiej demokracji w Holandii. Łaski jest jedynym polskim działaczem Reformacji upamiętnionym na Pomniku Reformacji w Genewie. Do tekstu.. |
| |
Jan XXIII a Jan Paweł II
Mariusz Agnosiewicz (01-04-2014) |
| Wczoraj na konferencji prasowej Watykan poinformował, że z okazji podwójnej kanonizacji papieskiej nie planuje się żadnych wielkich uroczystości towarzyszących w Rzymie. Nie będzie jak przy beatyfikacji, celebry w antycznym Circus Maximus. Na cześć Jana XXIII księża włoscy będą przekazywać swą miesięczną pensję i wszystkie datki zebrane w dniu 27 kwietnia na rzecz funduszu niosącego pomoc rodzinom dotkniętym skutkami kryzysu ekonomicznego. Na cześć Jana Pawła II pod Jasną Górą sprzedaje się największe na świecie numizmaty papieskie - 3 kg czystego srebra uformowanego w kształcie Polski, wysadzane diamentami, o nominale "pontyfikalnym" - 100 dolarów. Katolicka Agencja Prasowa podała, że "Papież wezwał Kościół w Polsce do nawrócenia duszpasterskiego". Do tekstu.. |
| |
Muzyka i instrumenty w kulturze starożytnych Majów
Mateusz Sworakowski (04-04-2014) |
| Do niedawna stan wiedzy o muzyce prekolumbijskich Majów był znikomy. Wiele glifów, stel czy malowideł nie dawało o tym temacie żadnych informacji - informacje były po prostu niemożliwe do odczytania. Do tego należy dołożyć fakt, iż naukowcy nadmierną uwagę poświęcali danym czysto archeologicznym, kosztem obserwacji współcześnie żyjących potomków Majów, które to obserwacje mogły - a raczej mogą - udzielić odpowiedzi na wiele pytań. Ten stan rzeczy trwał aż do złamania tak zwanego "kodu Majów". Po tym wydarzeniu nastąpił wielki krok naprzód jeśli chodzi o znajomość tej kultury - także w dziedzinie muzyki. Do tekstu.. |
| |
Przewidywania bliskiej i dalekiej przyszłości oczami agnostyka
Ryszard Parosa (05-04-2014) |
| Wciąż pojawiają się różne przepowiednie, począwszy od religijnych wizji apokalipsy, końce świata przewidywane przez Majów i inne wymarłe ludy jak również przepowiednie nawiedzonych proroków pojawiające się w różnych regionach świata. Nie jest to warte jakichkolwiek rozważań - skoncentrujmy się na hipotetycznych scenariuszach opartych na aktualnej wiedzy naukowej. Nie daje to co prawda żadnej pewności prawidłowego przewidywania przyszłości, nawet tej niedalekiej, ale rozważania takie dają wyniki bardziej prawdopodobne Do tekstu.. |
| |
Pierwsi filozofowie i rewolucja sokratejska
Adam Pawłowski (06-04-2014) |
| Podstawową materią, wokół której oscylowały narodziny filozofii, okazała się potrzeba wprowadzenia pewnej alternatywy dla świata bóstw, oraz całej luźno powiązanej ze sobą mitologii. Ta alternatywa musiała, zatem posiadać jakąś fundamentalną cechę, którą okazała się być pierwotna zasada, zwana "arche". Właśnie owa prazasada, stała się kwestią niezbędną dla dalszego kształtowania się postaci filozofii. Do tekstu.. |
| |
Zakon Smoka a upadek ruchu krucjatowego
Mariusz Agnosiewicz (07-04-2014) |
| Zakon Smoka został powołany przez Zygmunta Luksemburskiego na przełomie średniowiecza i renesansu. Jego symbolem był smok spętany własnym ogonem ze znakiem czerwonego krzyża na plecach. Był to projekt unicestwienia ruchu krucjatowego w Europie, który doprowadził do rozkwitu renesansu. W okresie renesansu narodziła się czarna legenda hrabiego Vlada Draculi, który miał wbić na pal więcej Turków niż zdołała uśmiercić niejedna wielka krucjata. U schyłku XIX w. czarna legenda Draculi uległa wzmocnieniu: został wampirem. Dzisiejsza kultura masowa postawiła wszystko na głowie: pojawiła się czarna legenda Zakonu Smoka przeciwko któremu walczy Dracula-filantrop. Do tekstu.. |
| |
'Plastikowe durszlaki są najwygodniejsze'
Mateusz Srebniak (10-04-2014) |
| Latający Potwór Spaghetti maczał palce, a raczej macki, w decyzji sądu administracyjnego, który odrzucił decyzję Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. Idzie o niewpisanie pastafarianizmu do rejestru związków wyznaniowych. Według wiernych znaki obecności Pana były powszechne. Jednym z nich był fakt, że tego dnia makaron gotowany na spaghetti, niezależnie od sposobu, zawsze wychodził al dente. Możliwe więc, że już za kilka miesięcy będzie można w durszlaku pozować do zdjęcia dowodowego. Do tekstu.. |
| |
Demokracja szlachecka - historyczne apogeum Polski
Mariusz Agnosiewicz (10-04-2014) |
| Tysiącletnie dzieje Polski maja swoje dwa wspaniale wzloty: okres panowania Kazimierza Wielkiego w XIV wieku oraz okres demokracji szlacheckiej w XVI w. Tego pierwszego się nie kwestionuje (choć często nie docenia). Ten drugi nie tylko nieczęsto jest dziś chwalony, lecz na dodatek obciążany odpowiedzialnością za upadek i rozbiory. Upadek Polski to jednak dziedzictwo oligarchii a nie demokracji szlacheckiej. Sarmaci swoim wzorem uczynili antyczną Grecję i Rzym - republikę i demokrację. W żadnym okresie dziejów polskiej demokracji nasz kraj nie doświadczył tak dynamicznego rozwoju wewnętrznego, jak w czasach demokracji szlacheckiej. Do tekstu.. |
| |
POPiSowa hipoteza polityczna czyli republikanie i demokraci w Polsce
Mariusz Agnosiewicz (13-04-2014) |
| Od lat straszy się POPiSem jako konglomeratem politycznym utrudniającym w Polsce sukces nowych projektów partyjnych. Swoje zęby POPiS pokazuje zarówno obecnie, monopolizując sukcesywnie scenę polityczną, która jest nie do sforsowania dla kolejnych partii. POPiS jest także groźbą przyszłości w razie wprowadzenia systemu większościowego okręgów jednomandatowych. Tym bowiem, czego potrzeba naszej staro-młodej demokracji jest więcej partii, więcej nowych partii. Nieprawdaż? Nasza kultura demokratyczna nie narodziła się jednak w 1989. Biorąc pod uwagę jej formy sarmacką i ludową, możemy dojść do wniosku, że mamy bardzo bogate doświadczenie demokratyczne. Do tekstu.. |
| |
Starsze [1] [2] [3] [4] [5] … [138] … 256 … [273] [274] [275] [276] [277] Nowsze 
