|
|
 |
Archiwum streszczeń artykułów
Rousseau, Helwecjusz, Condorcet: wychowanie wolnego człowieka do lepszego świata
Katarzyna Szumlewicz (30-08-2006) | | Umiejętność racjonalnego wątpienia, w przeciwieństwie do typowej dla myślenia dogmatami gotowości potępiania, nie jest dobrem rozpowszechnionym. By ją w ludzkich umysłach zakorzenić, potrzeba spełnienia kilku warunków, wśród których, zdaniem Helwecjusza, decydujące miejsce zajmuje prawo do błędu. Kiedy edukacja stanowi przywilej ludzi zamożnych, ignorancja i nierówność wspierają się nawzajem. Brak powszechnego dostępu do edukacji sprawia zatem, że społeczeństwo dzieli się na dwie podstawowe klasy: "na klasę myślących i niemyślących". O ile trzecią fundamentalną wartością społeczną obok wolności i równości dla Helwecjusza było szczęście, zaś dla Rousseau braterstwo, o tyle Condorcet stawia na ciągłe doskonalenie się człowieka. Ów postulat znajduje wyraz w najbardziej znanej deklaracji filozofa, że "natura nie wyznaczyła żadnego kresu naszym nadziejom i możliwościom". Przekonanie o ludzkiej zdolności samorozwoju, którego "granice, jeżeli nawet istnieją, leżą daleko poza wszystkim, co możemy sobie dziś wyobrazić", pozwala mu uważać postęp moralny, intelektualny i techniczny za proces zupełnie otwarty. Ich systemy pomimo istotnych różnic zawierają wspólne jądro: nacisk na powszechną wolność i emancypację. Upiory co prawda nie ustąpiły pod wpływem ich krytyki, ale rozum na dobre obudził się z "dogmatycznej drzemki". Do tekstu.. | | |
Honor rodziny przywilejem mężczyny
Ingmarie Froman (01-09-2006) | | Współcześnie nie brak wiedzy dotyczącej przemocy wobec kobiet określanej jako przemoc w obronie honoru. W 1994 z ramienia ONZ rozpoczęto prace nad raportami o przemocy wobec kobiet na świecie. Radhika Coomaraswamy, odpowiedzialna za te raporty do 2003 roku, jako pierwsza wskazała na wzrost przypadków przemocy w obronie honoru. ONZ zbiera także raporty i statystyki o karaniu śmiercią za rzekome naruszenie honoru rodzinnego. Prawie wszyscy autorzy podkreślają bezlitosny charakter przemocy w obronie honoru. Ofiary mają poderżnięte gardła, są zmuszane do picia kwasu siarkowego, kiedy giną od broni palnej, zastrzelone zostają nie jednym strzałem, lecz 10-15 strzałami, skierowanymi w głowę lub w brzuch. Zabijanie nożem to nie trzy-cztery uderzenia, ale 57 lub 63. Mordercy i społeczeństwo są traktowani jako ofiary, natomiast ofiary jako osoby, które popełniły przestępstwo Do tekstu.. | | |
Nadnaturalna nauka
Victor J. Stenger (01-09-2006) | | Wybitny filozof Larry Laudan był jednym z silnie krytykujących Popperowską falsyfikowalność jako realne kryterium odgraniczające naukę. Wskazywał, że kreacjonizm daje się testować, jest założeniem tymczasowym i jest falsyfikowalny. Przewiduje na przykład młodą Ziemię i inne fakty geologiczne, które w rzeczywistości już zostały sfalsyfikowane. Sfalsyfikowana nauka nadal może być nauką, tyle że złą nauką. W podobny sposób zostały obalone przykłady Michaela Behe'a "nieredukowalnej złożoności". Nie sprzeczam się z wyrokiem, że ID, tak jak go praktykuje Zarząd Edukacji Yorku, stanowi niekonstytucjonalną próbę promowania pod pozorem nauki religijnego poglądu na stworzenie świata. Zgadzam się także, że ID to pseudonauka, a nie prawdziwa nauka. Mam po temu jednak inne powody niż włączenie jakiegoś algorytmu napisanego przez prawnika. Pseudonauka jest jak pornografia. Rozpoznajesz ją, kiedy ją widzisz. Do tekstu.. | | |
| Solidarni z Jackiem Kuroniem (01-09-2006) | Jacek Kuroń był naszym nauczycielem, w najszerszym znaczeniu tego słowa. Jeżeli, podobnie jak nas, mierzi Cię bezpodstawne kwestionowanie jego dokonań, jeśli zakłamywanie historii dla potrzeb polityki budzi Twój sprzeciw, prosimy: w sobotę lub niedzielę zapal lampkę lub połóż kwiaty na grobie Jacka Kuronia w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
Dajmy w ten sposób wyraz naszego szacunku i pamięci.
Anna Dzierzgowska, Zuzanna Kulińska (współpracowniczki Uniwersytetu Powszechnego im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach), Piotr Laskowski, Małgorzata Śledziewska (dyrektorzy Wielokulturowego Liceum Humanistycznego im. Jacka Kuronia) | | |
Człowiek we Wszechświecie
Jolanta Rypień (01-09-2006) | | Mieszkamy w domach, które znajdują się w pewnych miejscowościach, te z kolei w większych aglomeracjach i tak dochodzimy do granic państwa. Ale przekraczamy te granice; mówimy, że jesteśmy obywatelami świata i mamy na myśli Ziemię. To nam jednak nie wystarcza: z paszportem nauki przechodzimy przez galaktyki dotykając myślami Wszechświata. Nasz dom okazuje się ogromy, nieskończony. Obracamy się w nim w towarzystwie "sprzętów domowych": planet, gwiazd (od brązowych karłów po olbrzymy), czarnych dziur, kwazarów... Bez wątpienia jest on piękny i choć nadal niewiele o nim wiemy, to jednak czy tego chcemy czy nie, czy zdajemy sobie z tego sprawę czy też jesteśmy tego zupełnie nieświadomi - jest to nasz Dom. Do tekstu.. | | |
Dorota Sölle. Teologia jako solidarność i sprzeciw
Jerzy Drewnowski (01-09-2006) | | Już w czasach szkolnych Dorota Sölle doszła do przekonania, że po Oświęcimiu dla człowieka o nieotępiałym sumieniu nie jest możliwe trwanie przy tradycyjnej wierze i religijności. Teistyczną wiarę we wszechmocnego i miłującego ludzi Boga, który zgodnie z nauczaniem kościołów rządzi światem i interweniuje w ludzkie sprawy, odrzuciła raz na zawsze jako nieprawdziwą i niemoralną. Według Sölle nowego zdefiniowania wymaga m.in. ateizm. Jest on nie tyle kwestią wiary albo niewiary, co raczej uczuć i moralnego wyboru - brakiem odpowiedniego zaangażowania w sprawy ludzkie. Stąd też za bardzo bliski ateizmowi i żenująco nieprzyzwoity uważa pewien rodzaj łatwego optymizmu, kiedy to w groźnych sytuacjach wymagających przemyślanego i energicznego działania słyszymy zdanie pociechy, że wszystko się jakoś samo ułoży. Najprawdziwszy jednak i najgrzeszniejszy ze wszystkich możliwych ateizmów upatruje w programowej pesymistycznej bierności. Poza Bogiem pojętym jako czynna, uparta, wspólnotowo zaangażowana miłość, Dorota Sölle nie wierzy w istnienie żadnego innego boskiego bytu, który by zasługiwał na to miano. Do tekstu.. | | |
Programowanie neurolingwistyczne a rehabilitacja
Jerzy Kolarzowski (03-09-2006) | | Osoba niepełnosprawna często w swoim życiu zmaga się z przekonaniem o zbędności swojego istnienia. Wolałaby się nie narodzić. Ma poczucie stygmatyzacji życiowej. Potrzebuje innych ludzi a zarazem nieraz trudno jej się oprzeć odczuciu, że stanowi dla innych, co najwyżej "zepsutą zabawkę". Stanu niepełnosprawności w bardzo wielu wypadkach nie da się odwrócić. Postrzeganie upływu czasu, zarówno tego kalendarzowego, jak i swego biologicznego, indywidualnego czasu z perspektywy "zepsutej zabawki" staje się nieznośną udręką. Ta udręka staje się sprzężeniem zwrotnym pomiędzy udręczoną niepełnosprawną jednostką a otoczeniem, w którym taka jednostka przebywa. Eskalacji wewnętrznej udręki i agresji słownej nie ma końca. Jak uciec we własny świat, czyniąc go jednocześnie interesującym dla innych? Jak wyrzec się skrajności w postępowaniu swoim i w ferowanych wobec innych ocenach? Żyjąc w ciągłym napięciu, ma się tendencję do przyjmowania postawy imperatorsko-oskarżycielskiej lub postawy wyuczonej bezradności. Do tekstu.. | | |
Terror w imieniu religii
Jackie Jakubowski (04-09-2006) | | Muzułmańskich, chrześcijańskich i żydowskich ekstremistów - a także fanatycznych sikhów, czy japońskich członków sekty Aum Shinrikyo - gotowych na zastosowanie terroru, łączy nienawiść do świeckiego społeczeństwa. Zachodnie demokracje z ich liberalnymi prawami są w ich oczach wrogami religii. W pewnym sensie mają rację. Współczesne, świeckie społeczeństwo ogranicza rolę religii - i to nie tylko jako instytucji, ale również jako dominującego źródła wartości w społeczeństwie. Religia jest odsunięta w sferę prywatności: swoboda wyznania, podobnie jak i wolność od religii, jest częścią umowy społecznej. Juergensmeyer twierdzi, że wzrost religijnego terroryzmu można wytłumaczyć reakcją na laicyzację, traktowaną przez ekstremistyczne grupy religijne jako największe zagrożenie ich wizji życia. Do tekstu.. | | |
Bal bolszewiko-endecji
Andrzej Koraszewski (04-09-2006) | | Na wydziale anglistyki student w okularach pyta jak się na polski tłumaczy impeachment, grupka kolegów patrzy na niego z oczekiwaniem. "Spieprzaj dziadu" - mówi student i wszyscy wybuchają śmiechem. Nie wszyscy, bo Lisek odchodzi na bok i skrzętnie notuje w kajecie, kto, co powiedział, kto był obecny i kto się śmiał. Wszyscy wiemy, że kolega Lisek wrócił. Wcześniej wrócił donos jako fundamentalny element życia politycznego. Wzory zachowań płyną z najwyższych eszelonów. Sięgnięcie przez obecny rząd po polityka, który już raz w 1993, bez chwili zastanowienia się oskarżył czołówkę polskiej opozycji o działalność agenturalną, nie świadczy najlepiej o zdrowiu psychicznym naszych mężów stanu. Powierzenie osobie w takim stanie zadania reformy naszego wywiadu i kontrwywiadu informuje, że znaleźliśmy się w domu wariatów. Do tekstu.. | | |
Unia Ateistów, Agnostyków i Racjonalistów (UAAR)
Agnieszka Zakrzewicz (05-09-2006) | | Ateiści i agnostycy włoscy w cieniu San Pietro. Z Francesco Paolettim, z włoskiej Unii Ateistów Agnostyków Racjonalistów, rozmawiała w Rzymie Agnieszka Zakrzewicz. - Czym jest Unia Ateistów Agnostyków Racjonalistów (UAAR), kiedy i dlaczego powstała? - UAAR powstała 20 lat temu, w 1986 roku z woli Martino Rizzotti. Jest to stowarzyszenie, które być może nie byłoby potrzebne w kraju cywilizowanym i pluralistycznym. W kraju takim jak Włochy, gdzie przynajmniej 13 punktów Konstytucji jest regularnie łamanych (przede wszystkim dotyczących wolności religijnej i dyskryminacji religijnej), stowarzyszenie narodziło się, by bronić praw obywatelskich wszystkich osób, które deklarują się jako niewierzące. Do tekstu.. | | |
Manifest ateisty
Sam Harris (09-09-2006) | | Nasze życie jest nieustannym pasmem strat. Większość ludzi wyobraża sobie jednak, że istnieje na to lekarstwo. Jeśli żyjemy prawidłowo - niekoniecznie etycznie, ale w ramach pewnych prastarych wierzeń i stereotypów zachowania - po śmierci dostaniemy wszystko, czego pragniemy. Człowiek ze strachu przed stratą wszystkiego, co kocha, stworzył niebiosa wraz z ich odźwiernym - Bogiem - na swoje podobieństwo. Ateista odmawia okrywania rzeczywistości cierpień świata przesłodzoną fantazją o życiu wiecznym, rozumie on jak cenne jest życie. Kraje takie jak Norwegia, Islandia, Australia, Kanada, Szwecja, Szwajcaria, Belgia, Japonia, Holandia, Dania i Wielka Brytania należą do najmniej religijnych społeczeństw na świecie. Według "Human Development Report" (2005) są one także najzdrowsze (co pokazuje miara długości spodziewanego życia), mają najwyższy stopień alfabetyzacji dorosłych, dochód na głowę, osiągnięcia edukacyjne, równość płci, najniższą liczbę zabójstw i śmiertelność niemowląt. I odwrotnie, 50 krajów zajmujących najniższe miejsca w tym rankingu to państwa ultrareligijne. Sprzeczne ze sobą doktryny religijne zbałkanizowały nasz świat w odrębne społeczności moralne - chrześcijan, muzułmanów, żydów, hindusów itd. - i ten podział jest bezustannym źródłem ludzkich konfliktów. Do tekstu.. | | |
Światopogląd świecki - czy przetrwa?
Victor J. Stenger (10-09-2006) | | Czy przetrwa światopogląd świecki? Tak, jeśli nauka nie utonie. Światopogląd świecki powinien przetrwać z tej prostej przyczyny, że nie ma żadnej potrzeby Boga. Bóg jest uporczywym wspomnieniem z dzieciństwa ludzkości - taki niewidzialny przyjaciel, który kiedyś dostarczał pociechy w dziwnym i przerażającym świecie. Ludzkość osiągnęła teraz okres dojrzewania, zwariowany i niebezpieczny czas, kiedy dzieci są w pełni rozwinięte fizycznie, ale jeszcze się nie nauczyły, jak unikać zachowania prowadzącego do samozniszczenia. Na szczęście dorosłość jest tuż za rogiem, pod warunkiem, że nastolatek jej dożyje. Do tekstu.. | | |
Eutanazja: historia i praktyka współczesna
Ilona Vijn-Boska (10-09-2006) | | W 1794 roku znany profesor i doktor, Nicolaas Paradijs, podczas swojego pożegnalnego przemówienia na Uniwersytecie w Lejdzie powiedział, że eutanazja powinna być w zakresie powinności lekarskich. To oświadczenie wywołało w Holandii wiele rozgłosu i publikacji na ten temat. W XIX wieku zwolennikami eutanazji byli tacy filozofowie jak August Comte i Fryderyk Nietzsche. Nietsche domagał się jej "dla chorych, którzy mają nieprzyzwoitość żyć długo, nikczemnie wegetują, zatraciwszy poczucie przyzwoitości". Holandia była pierwszym krajem, gdzie zalegalizowano eutanazję. 10.4.2001 Senat zatwierdził propozycję ustawy o przerywaniu życia i pomocy przy samobójstwie. Australijski bioetyk, Peter Singer, zaproponował pięć nowych zasad etycznych: 1) Uznaj, że wartość ludzkiego życia się zmienia. 2) Bierz odpowiedzialność za konsekwencje własnych decyzji. 3) Szanuj pragnienie śmierci lub życia innej osoby. 4) Sprowadzaj na świat dzieci tylko wtedy, gdy są chciane. 5) Nie dyskryminuj na podstawie przynależności do gatunku. Do tekstu.. | | |
Żyć bez wieczności. Filozofia egzystencji Alberta Camusa
Jolanta Rypień (10-09-2006) | | XX wiek to poszukiwanie człowieka w świecie odczłowieczonym przez wojny, dramatyczny krzyk domagający się odpowiedzi na pytanie o ludzką godność. Narodziny egzystencjalizmu to, mówiąc najprościej, odpowiedź na rzeczywistość. Dodać trzeba, iż jest to odpowiedź dramatyczna. Camus buduje wizję człowieczeństwa poprzez konfrontację ludzkiego rozumu z bezsensem świata. Świat, mimo upływu czasu nie stał się bardziej racjonalny. Ludzie zamykają się na to, co oczywiste; życie złudzeniami, jakkolwiek pięknymi, jest dużo łatwiejsze niż zmierzenie się z rzeczywistością. Camus staje w obronie tych, dla których nie wszystko jest jasne, bowiem religia nie odpowiada na wszystkie pytania, tych, którzy nie potrafią pędzić bezrefleksyjnego życia i podaje propozycję nowego spojrzenia na ludzką egzystencję. Do tekstu.. | | |
Zakon Inkwizytorów
Mariusz Agnosiewicz (12-09-2006) | | Zakon Kaznodziejów, potocznie zwany "dominikańskim", co bywa przewrotnie tłumaczone jako Domini canes ("psy Pana"), zrodził się bezpośrednio z kościelnych prześladowań średniowiecznych herezji (w szczególności katarów), by następnie przerodzić się w wojsko kaznodziei i inkwizytorów, zwalczające odstępców od ortodoksji i poszerzające wpływy Kościoła na całym świecie. Głównymi teologami XIII w. wśród dominikanów byli Albert Wielki i Tomasz z Akwinu. Z zakonu dominikańskiego wywodzą się również niektórzy heretycy, jak Mistrz Eckhart, Girolamo Savonarola, Giordano Bruno, a współcześnie jeden z najwybitniejszych teologów XX w. - Edward Schillebeeckx. Z zakonu dominikanów wywodzą się również: obrońca Indian Bartolomé de Las Casas, logik i pogromca zabobonów Józef Maria Bocheński oraz współczesny liberalny teolog polski - Tadeusz Bartoś. Do tekstu.. | | |
Niepokojące czytelnictwo kobiet
Lena Kåreland (12-09-2006) | | Przez cały XIX wiek powtarzały się ataki ze strony męskiej części społeczeństwa na kobiety czytające za dużo i niepohamowanie. Mówiono o rozpowszechnianiu się "wściekłego czytania", będącego sygnałem rozpadu tradycji i społeczeństwa. Nie bez powodu jedna z ilustracji poświęconych kobiecemu czytania w XIX wieku nosi nazwę "Zakazany owoc". Obraz przedstawia cztery kobiety w bibliotece. Jedna z nich wspina się na drabinę, sięgając po kilka książek, podczas gdy pokojówka pilnuje przy drzwiach, żeby czytające kobiety nie zostały zaskoczone. Dwie młode dziewczyny już coś czytają, sądząc z wyrazów ich twarzy są tym zupełnie pochłonięte. Do tekstu.. | | |
Plaga bytów pozornych
Andrzej Koraszewski (17-09-2006) | | Przez moment wydawało się, że szeroko pojęta publiczność zarówno utraciła zainteresowanie samą ideą bytów pozornych w absolut zamienionych, jak i zaczęła odmawiać uznawania wyższości bytów pozornych nad bytami realnymi i porzucać sanktuaria bytów pozornych. Brak bytu pozornego zaczął jednak niebezpiecznie odsłaniać ciężar bytu realnego, co (przynajmniej w społeczeństwach aspirujących do rozwijania się) zrodziło tendencję do ponownego gwałtownego ożywienia bytów pozornych. Istnieje podejrzenie, że siła żywotności bytów pozornych jest równa kwadratowi odległości od największej koncentracji umiejętności praktycznych, czyli od tzw. społeczeństwa opartego na wiedzy. Do tekstu.. | | |
Spowiedź i rozgrzeszenie
Agnieszka Zakrzewicz (17-09-2006) | | Włochy, to drugi po Polsce, najbardziej katolicki kraj w Europie. Szacuje się, że jedna osoba duchowna przypada na 290 mieszkańców, podczas gdy jeden lekarz przypada na 234 mieszkańców. Włosi deklarują się katolikami, ale w przeciwieństwie do Polaków daleko im do religijnego fanatyzmu. W tym kraju o sprawach Kościoła rozmawia się bardzo otwarcie. Jednym z najlepszych przykładów tego, jak otwarcie można dyskutować o problemach kościoła jest książka Giordano Bruno Guerri'ego: "Ja cię rozgrzeszam"... Księża są przyzwyczajeni do żon uskarżających się na zbyt częste zachcianki mężów i do mężów narzekających na zbyt częste bóle głowy ich żon. W pierwszym wypadku, przekonują żony do posłuszeństwa małżeńskiego, w drugim - dają mężczyznom wolną rękę do tego, by przymuszali żony do pożycia nawet siłą. Zalecają, aby małżeństwo zmówiło "Zdrowaś Maryjo" przed każdą kopulacją. W konfesjonale spowiednicy są bardziej wyrozumiali dla mężczyzn niż dla kobiet, stosując bez wątpienia pewne formy seksizmu i często poniżając kobiety. Do tekstu.. | | |
Charles Rennie Mackintosh. Festiwal szkockiego architekta
Elżbieta Jasińska-Brunnberg (17-09-2006) | | Sławni architekci rzadko są idolami szerokiej publiczności. Z tego punktu widzenia ciekawy jest fenomen odbywającego się właśnie festiwalu w Glasgow poświęconego twórczości szkockiego architekta Charlesa Rennie Mackintosha. Trwający od połowy sierpnia festiwal ściągnął już tysiące mieszkańców Glasgow i turystów z całego świata. W Polsce jego twórczość znana jest niewielu, a i w samej Wielkiej Brytanii Mackintosh dopiero teraz przeżywa prawdziwy renesans. Zapomniany i niezrozumiany zarówno jako architekt jak i artysta, Charles Rennie Mackintosh zakończył swoje życie na emigracji, pogrążony w depresji i alkoholizmie. Zubożały i chory na raka zmarł w 1928 roku we Francji. W kilka lat później zmarła, także w biedzie i samotności, jego żona i partnerka Margaret MacDonald. Architektura i wzornictwo stworzone przez parę Mackintosh-MacDonalds przeżyły jej krytyków. Obecnie mówi się głośno o "Glasgow Style". Do tekstu.. | | |
Niebezpieczny precedens w historii słowackiego prawa
Stanislav Kizek (17-09-2006) | | Qui bono, qui prodest (dla tego jest to dobre, komu przynosi zysk) to jedna z licznych zasad, które pozostawili nam nasi nauczyciele prawa, kiedy usiłowali przywieźć nas ku zrozumieniu różnych zjawisk rządzących naszym życiem oraz zależności między nimi. Zasada ta przychodzi mi na myśl, kiedy czytam szkic umowy pomiędzy Republiką Słowacji a Stolicą Apostolską o prawie wprowadzającym tzw. "klauzulę sumienia". 21 kwietnia 2005 roku na ręce premiera Słowacji Mikulaąa Dziurindy przedstawiciele większości frakcji Parlamentu Europejskiego złożyli pismo, w którym wyrazili głębokie zaniepokojenie konwencją między Słowacją a Stolicą Apostolską dotyczącą klauzuli sumienia oraz poprosili go o dokładne przeanalizowanie planu ratyfikowania tej umowy. Ich obawy dotyczyły faktu, że porozumienie to zahamuje i załamie proces formowania Unii Europejskiej jako uniwersalnego podmiotu politycznego, opartego na zasadach i wartościach wymienianych w artykułach 1-2 Konstytucji Europejskiej oraz w Karcie Praw UE. Do tekstu.. | | |
Czy nasze wartości pochodzą od Boga?
Victor J. Stenger (17-09-2006) | | Istnieje znacząca literatura o naturalnym (biologicznym, kulturowym, ewolucyjnym) pochodzeniu moralności. Darwin widział ewolucyjne korzyści współpracy i altruizmu. Współcześni myśliciele rozbudowali tę obserwację, pokazując szczegółowo, jak nasze poczucie moralności powstało naturalnie podczas rozwoju nowoczesnej ludzkości. Widzimy także oznaki moralnego, czy proto-moralnego, zachowania u zwierząt. Nietoperze-wampiry dzielą się żywnością. Małpy pocieszają cierpiących członków własnego stada i współpracują przy zdobywaniu żywności. Delfiny podpychają chorych członków stada na powierzchnię, by mogli zaczerpnąć powietrza. Wieloryby narażają się na niebezpieczeństwo, by pomóc zranionym osobnikom ze swojej grupy. Słonie próbują na wszelkie sposoby uratować rannych członków swojej rodziny. W tych przykładach dostrzegamy zaczątki moralności, która awansowała na wyższe poziomy wraz z ewolucją ludzkości. Do tekstu.. | | |
Kryzys amerykańskiej prasy
Nicklas Lundblad (17-09-2006) | | Od dawna amerykańska prasa i amerykańskie dziennikarstwo cieszyły się opinią najlepszych na świecie. Gazety takie jak "The Atlantic", "New York Times" i "New York Review of Books" stanowiły znakomity przykład tego, czym może być wolna prasa. Coraz więcej ludzi sądzi jednak obecnie, że amerykańska prasa stoi przed poważną groźbą kryzysu. Klasyczny model przedsiębiorstwa wydającego gazetę rozpada się pod naciskiem rozwoju technicznego, nowych wzorów zachowań w społeczeństwie i szeregu nieszczęśliwych potknięć. Jason Blair, Judith Miller i inni dziennikarze podkopali zaufanie do dziennikarstwa u samych jego podstaw. Internet pochłania nie tylko zwykłe reklamy, ale także poradnictwo, a ponadto niewiele gazet może pozwolić sobie napobieranie opłat za swoje artykuły w sieci. E-bay, Google i inne internetowe firmy rozbijają w drzazgi tradycyjną bazę dochodów wydawców gazet. Jak do tego doszło? I co oznacza to załamanie się dla amerykańskiego dziennikarstwa i amerykańskiej prasy w okresie wzrastającej polaryzacji kraju? Do tekstu.. | | |
Współczesny racjonalizm
Mariusz Agnosiewicz (17-09-2006) | | Racjonalizm nie jest li tylko zdroworozsądkowym, pragmatycznym czy skutecznościowym podejściem do życia, ale kompleksową ideą obejmującą stosunek do rozumności człowieka, narzędzi poznawczych, fałszywych idoli oraz przesądów. Prosta racjonalność, czyli dobieranie właściwych środków do określonych celów, może zostać zaprzęgnięta w służbę irracjonalizmu i zniewolenia. Racjonalizm, wynikający z afirmacji człowieka, która musi się łączyć z afirmacją najbardziej swoistej właściwości człowieka - rozumności, implikuje aksjologię wolnościową. Termin "racjonalizm" był najmodniejszy w XVIII i XIX w. W pierwszej połowie XX w. racjonaliści określali się najczęściej wolnomyślicielami. W drugiej połowie XX w. "wolnomyśliciel" został wyparty przez "humanistę". Obecnie humanizmowi zarzuca się, że jest dość niejednoznaczny. Analogicznie, jak racjonalistom zarzucono ubóstwienie Rozumu, tak humanistom zarzucono ubóstwienie Człowieka. Racjonalizm nie musi ani nawet nie powinien się łączyć z odrzucaniem całej nieracjonalnej części naszego człowieczeństwa. Czym różni się racjonalista współczesny od tego z epoki Oświecenia? Czym dla racjonalisty jest patriotyzm? Czy humanizm jest religią? O tym jak w państwie wyznaniowym wyrosło największe stowarzyszenie racjonalistów i co było przyczyną sukcesu? Do tekstu.. | | |
Płeć jest w mózgu
Annica Dahlström (22-09-2006) | | Dla uniknięcia nieprzyjemnych reakcji na nasze różnice dobrze by było, gdyby chłopcy wcześnie uświadamiali sobie, że większość dziewczynek jest nieco inna, interesująca i może nieco tajemnicza. Podobnie byłoby wielką pomocą dla dziewczynek, a także dla kobiet, gdyby zrozumiały, że chłopcy i mężczyźni często są różni od większości kobiet (poza tymi, które dostały duże dawki testosteronu podczas życia płodowego). Gdyby można było rozprzestrzenić tę wiedzę w społeczeństwie, zmniejszyłaby się przypuszczalnie liczba rozwodów. Ulepszyłoby to także możliwości dopasowania opieki nad dziećmi do naszych różnych potrzeb i moglibyśmy dyskutować o czymś innym niż to, czy mama i tata mają równo dzielić się urlopem macierzyńskim. Do tekstu.. | | |
Wykład, który posłużył jako pretekst
Andrzej Koraszewski (22-09-2006) | | Nie wiemy, ile pracy włożono w to, aby do setek milionów muzułmanów dotarła informacja, że mają poczuć się obrażeni słowami wygłoszonymi nie na wiecu, a w uniwersyteckiej auli. "Christian Science Monitor" opublikował 14 września br. artykuł pod znamiennym tytułem "Zbawianie mężczyzn podpierających ścianę". Autor artykułu prezentuje dane demograficzne. Podczas gdy społeczeństwa Europy i Ameryki Północnej gwałtownie starzeją się, na Bliskim Wschodzie spadek śmiertelności niemowląt i utrzymująca się kultura wielodzietności doprowadziły do eksplozji demograficznej. W populacji liczącej 380 milionów prawie dwie trzecie stanowią ludzie poniżej 24 roku życia. Równocześnie utrzymuje się bardzo wysoki poziom analfabetyzmu. Według szacunków Banku Światowego ponad 10 milionów młodzieży w wieku szkolnym nie uczy się wcale. Kształcenie innych jest w znacznym stopniu zdominowane przez edukację religijną i patriotyczną. Do tekstu.. | | |
Religia. Co o niej wiemy?
Bohdan Chwedeńczuk (22-09-2006) | | Postawa, którą wyróżniam, bo jest moja, choć dalece nie ja jeden ją zajmuję, stanowi pewną odmianę ateizmu naturalistycznego: znamy pochodzenie religii, a nie znamy jej uzasadnienia. Mówię o pewnej odmianie tego stanowiska, bo jego skrzydło naturalistyczne jest standardowe, a skrzydło ateistyczne swoiste. To pierwsze niesie treść następującą: religia to zjawisko przyrodnicze, występujące w tej części przyrody, w tej niszy ekologicznej, którą zajmuje człowiek, a pochodzenie tego zjawiska, jego budowę i funkcje zasadniczo znamy, tak jak zasadniczo znamy pochodzenie życia na Ziemi, budowę materii organicznej i funkcje organów w organizmach lub zbiorów organizmów w biotopach. Powinien ktoś w tym miejscu powiedzieć: Sprawdzam! Do tekstu.. | | |
Wiara a religia
Stanisław Obirek (23-09-2006) | | Podzielone religie w błyskach intuicji mistyków zdają się być jednym, jak to genialnie i prosto powiedział jeden z nich: "istnieje tylko jedna religia w różnorodności rytów" (Mikołaj z Kuzy). Poza okresem XX-wiecznych totalitaryzmów, to religie troszczą się o zdefiniowanie różnic. Tak więc, niezależnie od tego jak paradoksalnie to może zabrzmieć, na przeszkodzie doświadczeniu jedności rodzaju ludzkiego stoi sama religia. Doświadczenie tego paradoksu (religia jako przeszkoda w realizacji intuicji wiary) nie jest tylko udziałem geniuszy religijnych. Przed laty Abraham Joshua Heschel napisał zastanawiające słowa: "Zwykło obwiniać się naukę i antyreligijną filozofię za upadek religii we współczesnym społeczeństwie. Znacznie uczciwiej byłoby obciążenie samej religii za jej klęski. Religia upadła nie dlatego, że została odrzucona, ale dlatego iż straciła znaczenie i stała się mętna i mdła i zaczęła być postrzegana jako źródło zniewolenia". Dalej wyliczał powody dla których to się stało... Do tekstu.. | | |
Jestem odchrzczony
Agnieszka Zakrzewicz (26-09-2006) | | Trzydziestoletni Gianni C. z Treviso wysłał do swojego proboszcza list polecony z życzeniem, aby w rejestrze parafialnym została zrobiona adnotacja, że podjął on decyzję o zrezygnowaniu z sakramentu chrztu świętego, zgodnie z ustawą nr 675 z dnia 31.12.1996 roku, o ochronie danych personalnych. Pomimo obowiązku odpowiedzi na list w ciągu 5 dni, proboszcz parafii milczał. W końcu napisał, że wykreślenie go z księgi chrztów jest niemożliwe, gdyż został ochrzczony i tego faktu nie można zmienić. Wtedy włoski ateista zwrócił się do Rzecznika Praw Obywatelskich. Specjalna komisja obradowała dwa razy i wynikiem był dokument wydany 17.9.1999, stwierdzający oficjalnie, że każdy obywatel włoski ma prawo zostać "odchrzczony" i musi to zostać odnotowane w rejestrze parafialnym. Do tekstu.. | | |
Czasoprzestrzeń szczęścia
Artur Nadolny (26-09-2006) | | Co należy zrobić, by zostać "szczęśliwym"? Pierwsze rodzi się pytanie - czy trzeba nim zostawać, czy sam stan wyjściowy człowieka nie jest stanem szczęśliwości? Patrząc na nowonarodzone dziecko gotowi jesteśmy stwierdzić, iż jest ono zadowolone z życia i cieszy się samym faktem swojej funkcjonującej fizjologii. Jednak powoli przez jego psychikę zaczyna przebijać się stały niedosyt charakterystyczny dla ludzkości, a później pojawiać się drabina wartości metafizycznych, które w przeciwieństwie do fizjologii nie spełniają się same, a rodzą problemy. Naszą rasę charakteryzuje ciągłe niezadowolenie z aktualnego stanu rzeczy i ciągłe pragnienie "lepszego". Doskonale obrazuje to fakt występowania "postępu cywilizacyjnego". Postaram się jedynie pokazać, iż jest on owocem owego niedosytu. Człowiek zobaczywszy chmury pragnął latać, gdy nauczył osiągać się wysokość chmur, zamarzył o przestrzeni kosmicznej, gdy ta stała się dla niego osiągalna, zapragnął wyprawy na księżyc, gdy stanął na jego powierzchni zamarzył o obcych planetach i na tym pewnie jego pogoń się nie skończy. Do tekstu.. | | |
Schizma arcybiskupa Milingo
Marek Bończak (27-09-2006) | | Wewnątrz Kościoła dochodzi do najprawdziwszej schizmy za sprawą kontrowersyjnego, charyzmatycznego arcybiskupa Emanuela Milingo, który 24 sierpnia wyświęcił na biskupów czterech amerykańskich żonatych kapłanów, stawiając się w ten sposób poza Kościołem katolickim. Emanuel Milingo, arcybiskup Luzaki, znany na cały świat uzdrowiciel i egzorcysta, kompozytor i piosenkarz popularyzujący folklor afrykański, swego czasu niemal bożyszcze tysięcy "włoskich moherowych beretów" (co miałem osobiście okazję zaobserwować), 27 maja 2001 roku dokonał czynu, który zaszokował cały katolicki świat... Do tekstu.. | | |  Starsze [1] [2] [3] [4] [5] … 80 … [138] … [273] [274] [275] [276] [277] Nowsze 
Przegląd archiwum streszczeń
|
 |
