Stanisław Piasecki. Polski działacz narodowy o żydowskich korzeniach
Bartłomiej Grudnik (19-08-2018) |
| Światek literacki II RP gromadził się wokół "Wiadomości Literackich". Kto nie mieścił się w towarzyskich i liberalnych ideowo kręgach "Wiadomości", ten pozostawał na marginesie życia literackiego. Alternatywe stworzył Stanisław Piasecki, polski działacz narodowy o korzeniach żydowskich, który pisał we wstępnym artykule "Po prostu": "Odarto człowieka z człowieczeństwa. Pozbawiono go największej rozkoszy ludzkiej - twórczości. Tę zarezerwowano dla elity. Szaremu człowiekowi niech wystarcza, że haruje, że żre i że może iść do kina. Praca stała się przekleństwem, a brak pracy - to głód i nędza. Prawo do chleba bez prawa pracy to jałmużna. Prawo do pracy bez prawa do twórczości jest niewolą". Kisielewski w swoim Abecadle pisał o nim: "Po prostu potrafił: do niego ciągnęli jak muchy do miodu. Nawet ludzie, którzy nie zgadzali się z tą jego linią, pisali dla niego". Do tekstu.. |
| |
Duterte. Antyklerykał na czele bastionu katolickiego
Norman Tabor (09-08-2018) |
| Filipiny to globalny bastion katolicyzmu. Od 2016 prezydentem tego kraju jest twardy antyklerykał. Duterte chce z jednej strony legalizacji małżeństw homoseksualnych, z drugiej zaś jest wrogiem aborcji. Choć wywodzi się z rodziny prawniczej, sam skończył prawo i pracował jako prokurator, jest jednak zwolennikiem terrorystycznego wymiaru sprawiedliwości: "jeździłem po ulicach Davao na motocyklu, patrolowałem ulice, ale też szukałem problemów. Tak naprawdę szukałem konfrontacji, żebym mógł kogoś zabić". Według Human Rights Watch w krucjacie prezydenta przeciwko narkotykom zginęło już ponad 12 tysięcy osób. Do tekstu.. |
| |
| Śląski Diabeł i Kopciuszek (25-09-2017) |
| Karol Godula był genialnym przedsiębiorcą, który dorobił się ogromnego majątku, kładąc jednocześnie wielkie zasługi dla rozwoju Górnego Śląska. Jako pierwszy wprowadził na Śląsk kolonie pracownicze, finansował bezpłatną pomoc lekarską i działał na rzecz abstynencji (za pracę rozdawał bony za które w jego sklepach można było kupić wszystko prócz alkoholu). Był jednocześnie dziwakiem i odludkiem, którego zwano "diabłem z Rudy Śląskiej". Cały swój majątek zapisał w testamencie 6-letniej dziewczynce, która została porzucona przez matkę i którą przygarnęła służąca Goduli. W ten właśnie sposób Joanna Gryzik, która miała zostać wychowana na służącą, została dziedziczką jednej z największych fortun Górnego Śląska: 5 kopalni cynku, 6 kopalni węgla i majątków ziemskich. Do tekstu.. |
| |
Antoni Prot Potocki - pionier Międzymorza
Iwan Bondarew (10-09-2017) |
| Gdy po I rozbiorze Prusacy zabrali Polsce główne okno handlowe - port w Gdańsku oraz w Elblągu, powstał spektakularny projekt Czarnomorskiej Kompanii Handlowej. Była to wielka spółka akcyjna, którą z mocnym wsparciem króla Poniatowskiego utworzył Antoni Potocki zwany Protem. W Chersoniu nad Morzem Czarnym powstał polski port i magazyny. Kompania stworzyła polską flotyllę handlową na Morzu Czarnym, która dostarczała polskie towary do Francji, Hiszpanii oraz Egiptu. Kompania Czarnomorska była największym polskim przedsiębiorstwem w XVIII w. W efekcie wyłoniło się wówczas Międzymorze, gdyż Polska wciąż zachowywała także dostęp do Morza Bałtyckiego - poprzez port wenetyjski w Kurlandii (Windawa). Kres położył jej II rozbiór. Do dziś mocujemy się z przełamaniem jego skutków, tj. odblokowaniem portu w Elblągu (przekop Mierzei Wiślanej). Aktualny projekt odbudowy Drogi Wodnej E-40 Gdańsk-Chersoń nawiązuje do najbardziej udanego projektu handlowego dawnej Rzeczypospolitej. Do tekstu.. |
| |
Tadeusz Sendzimir - Kopernik metalurgii
Jan Forowicz (22-07-2017) |
| Galicyjski ród Sędzimirów herbu Ostoja wydał na świat dwóch wielkich Polaków: Michała Sędziwoja - największego naukowca Rzeczypospolitej Obojga Narodów, oraz Tadeusza Sendzimira - największego polskiego inżyniera XX wieku, który połączył doskonałą mechanikę z chemią procesu, od żelaza oddalił rdzę a metale uczynił sobie posłusznymi - dzięki czemu wniósł do cywilizacji światowej nieomal sterylną czystość technik metalurgicznych. W Szanghaju założył pierwszą w Chinach fabrykę drutu i gwoździ (dzięki temu, że na czele Banku Rosyjsko-Azjatyckiego stali wówczas Polacy). Za Piłsudskiego rozwinął innowacyjne projekty na Śląsku, które przekształciły europejską, amerykańską i japońską metalurgię. Od półwiecza nowoczesność przemysłu stali nierdzewnych eksperci mierzą liczbą zainstalowanych "sendzimirów". W 2000 r. na "sendzimirach" produkowano już 90% światowej produkcji blach ze stali nierdzewnych. W końcu lat 50. jedno z najbardziej fachowych pism branży stalowej "Metal Bulletin" pisało: "Wielu fachowców dało swe nazwiska poszczególnym fazom procesów metalurgicznych, ale nieliczni z nich osiągnęli taką sławę jak Bessemer, Thomas czy Siemens. W ciągu ostatnich dwudziestu lat pojawiło się nowe nazwisko, które powinno być niewątpliwie dodane do tych gigantów: nazwisko Sendzimira. Ten niezwykły wynalazca jest bowiem autorem trzech fenomenalnych procesów technologicznych..." Do tekstu.. |
| |
| Paderewski w 1910: Uczą nas szacunku dla obcych, a pogardy dla swoich (07-11-2016) |
| Mija dziś 156 rocznica urodzin Ignacego Jana Paderewskiego, kompozytora o międzynarodowej renomie, który został premierem rządu II RP. Z tej okazji warto przypomnieć jego słynne przemówienie z 1910 roku na uroczystości Roku Szopenowskiego - przemówienie, które wyjaśniało, dlaczego Fryderyk Szopen był najwierniejszą i najwybitniejszą syntezą polskości. Słowa jakie wypowiedział u progu odzyskania niepodległości brzmią niezwykle aktualnie po dziś dzień: "W sercach nieład uczuć, w umysłach pojęć zamęt. Uczą nas szacunku do obcych, a pogardy dla swoich. »Precz z Polską« - wołają - »niech żyje ludzkość!«. Jak gdyby życie ludzkości ze śmierci narodów powstać mogło!" Do tekstu.. |
| |
O jednym takim, co ukradł i zwrócił
Jan Cipiur (13-01-2016) |
| Nadeszła doroczna pora na historie niezwyczajne. Oto jedna z nich - o człowieku ambitnym, a nawet pazernym, któremu pęd do interesów przesłaniał zasady do przestrzegania w życiu, więc także w biznesie. Trzy razy bankrutował, zawiódł i okradł wielu ludzi, lecz po latach oddał, co ukradzione, i to podobno z nawiązką. Do tekstu.. |
| |
Grzegorz Piotrowski: pedagog, esbek, zabójca, drukarz, dziennikarz...
Andrzej Lebiedowicz (13-01-2016) |
| Grzegorz Piotrowski urodził się w dniu 23 maja 1951 roku w Łodzi, w rodzinie inteligenckiej, jako syn Władysława i Ireny, z d. Chojnacka. Ukończył XXIX Liceum Ogólnokształcące w Łodzi. Został absolwentem studiów matematycznych. Przez krótki okres czasu uczył w szkole matematyki. W 1975 roku zawarł związek małżeński (kościelny ślub) z Janiną Pietrzak, której ojciec był emerytowanym funkcjonariuszem Milicji Obywatelskiej, ideowym komunistą, który ,,pokierował" zięcia na odcinek pracy w Służbie Bezpieczeństwa. Już po dwóch latach objął funkcję zastępcy naczelnika wydziału w Łodzi. Do tekstu.. |
| |
Homo viator
Witold Michałowski (02-05-2015) |
| Nazwisko Witaczków dobrze się zapisało w pamięci mieszkańców podwarszawskich miejscowości. Założyciele i właściciele Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku podczas okupacji z narażeniem życia wykupywali za sztuki jedwabiu i laboratoryjny spirytus schwytane na ulicach stolicy i wywożone z Zamojszczyzny do Niemiec dzieci. Henryk Witaczek umysłowością i charakterem przypominał Wokulskiego z "Lalki" Prusa. Łączył polski romantyzm z trzeźwym zrozumieniem rzeczywistości, tkwiło w nim głębokie poczucie obywatelskiej odpowiedzialności i obowiązków. Wraz ze swoją siostrą stworzył - niemal z niczego - nową gałąź przemysłu opartą na surowcu rodzimym. Źródło uczciwych dochodów dla siebie, pokaźnych zarobków dla robotników w fabryce, a dla drobnych rolników, podejmujących uprawę drzewek morwowych i hodowlę łuskoskrzydłych owadów jedwabniczych - zyskowny przemysł chałupniczy. Do tekstu.. |
| |
| August Cieszkowski - słowiański solidarysta (13-02-2015) |
| August Cieszkowski to jeden z czołowych myślicieli i działaczy polskich XIX wieku. Ekonomista głoszący idee solidaryzmu społecznego. Wywarł wpływ na Pierre'a Proudhona, który przyznawał, że jest jego dłużnikiem, jak i na Karola Marksa, który tego nie przyznawał. Według m.in. Normana Daviesa i Leszka Kołakowskiego Cieszkowskiego można zaliczyć do prekursorów marksizmu. Według mesjanistycznej koncepcji Cieszkowskiego naród polski został powołany do przebudowy społeczno-moralnej rzeczywistości współczesnej (tzw. filozofia narodowa). Był filozofem katolickim, który pisał o znaczącej roli Słowiańszczyzny. Poniżej dokument Sejmu RP przypominający tę postać. Do tekstu.. |
| |
Żelazny Feliks – portret czekisty
Andrzej Lebiedowicz (11-12-2014) |
| Feliks Edmundowicz Dzierżyński jest dziś jednym z najbardziej rozpoznawalnych Polaków. Żaden nasz rodak nie przyczynił się do śmierci tylu Rosjan, co założyciel CzeKi. ,,Krwawy Feliks" był synonimem bolszewickiego terroru, ,,inkwizytorem" radzieckiej rewolucji, który stworzył najbardziej złowrogą formację w świecie tajnych policji politycznych - Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem, potocznie zwaną CzeKą. Jego następcy: Mienżyński, Jagoda, Jeżow, Beria, czerpali przykład z osiągnięć ,,Żelaznego Feliksa", który dzięki bezgranicznemu oddaniu, okazał się wyśmienitym realizatorem woli przywódców partii bolszewickiej. Do tekstu.. |
| |
Żywy Budda. Kim naprawdę był Antoni Ferdynand Ossendowski?
Witold Michałowski (03-10-2014) |
| Agonia Władywostoku, ostatniej enklawy "białych" na Dalekim Wschodzie, trwała krótko. 18 października 1922 r. admirał Starck, były dowódca carskiej floty na Oceanie Spokojnym, opowiedział się przeciw bolszewikom. Zebrał na redzie wszystkie pozostające pod jego rozkazami okręty, na które ewakuowały się resztki zdemoralizowanych oddziałów "białych". Tydzień później członkowie "rządu" Merkułowa uciekli do Monsau w Korei. Do tekstu.. |
| |
Torquato Tasso - ostatni trubadur
Marcin Śrama (05-09-2014) |
| Był najwybitniejszym włoskim poetą XVI wieku, który został twórcą narodowej epopei Francuzów. Jego życie złamał romans z siostrą księcia, za co stanął przed trybunałem inkwizycyjnym, popadł w depresję i trafił do zakładu psychiatrycznego. Poddany krytyce przez ówczesne elity, zaczął się samooskarżać o herezję - zadawał sobie pytanie, jak mógł w dziele opiewającym bohaterskie czyny w obronie wiary opisywać miłość jednego z rycerzy katolickich do muzułmanki. Do tekstu.. |
| |
Skandalista de Sade
Marcin Śrama (31-08-2014) |
| "W Vincennes żył straszliwy szaleniec, jadowity de Sade, piszący w nadziei zepsucia czasów przyszłych" tak XIX-wieczny francuski historyk Jules Michelet rozpoczął opis życia i działalności Donatiena Alphonse'a Francoise'a de Sade. Markiz urodził się 2 czerwca 1740. Za młodu został wysłany do swego stryja - Jacquesa Francois'e Paul'a Aldouse'a - biskupa i libertyna mieszkającego na zamku Sumane, będącego pierwowzorem zamku Silling, siedziby czwórki arystokratów, bohaterów "120 dni Sodomy". Stryj, będący przyjacielem Woltera i propagatorem idei oświecenia wpoił Donatienowi zamiłowanie do literatury. Do tekstu.. |
| |
Byron - piewca wolności
Marcin Śrama (07-08-2014) |
| Jednym z bardziej interesujących dzieł Byrona jest tragedia historyczna pod tytułem "Marino Faliero" opisująca życie XIV- wiecznego weneckiego doży, który próbował zorganizować w rządzonym przez siebie mieście zbrojny przewrót mający na celu odebranie rzeczywistej władzy przedstawicielom arystokratycznej oligarchii i poprawić los uboższych warstw społecznych. Do tekstu.. |
| |
Zapomniany mistrz
Mariusz Agnosiewicz (03-03-2014) |
| Jerzy Pawłowski był mistrzem, który przegrał swe życie. Podobnie jak Kukliński został podwójnym agentem: wywiadu PRL i CIA. Inaczej jednak niż Kukliński, nie wyjechał do Stanów, lecz mając wybór, zdecydował się zostać w Polsce. W III RP skazany został na zapomnienie. Jest to tekst czysto faktograficzny, niewyrażający żadnych ocen pozasportowej aktywności Jerzego Pawłowskiego. Sądzę bowiem, że wbrew tym ocenom i wyrokowi małostkowej historii powinniśmy pamiętać, że mieliśmy szablistę wszech czasów w skali światowej. Do tekstu.. |
| |
Literatura dekady Gierka
Wacław Sadkowski (01-02-2014) |
| Okres Gierka to belle epoque w historii PRL-u. Nastąpił wówczas nadzwyczajny wzlot narodowej literatury, której ton nadali Herbert, Nienacki (polski Dan Brown), Kapuściński, Mrożek, Różewicz, Grochowiak i wielu innych. Publikacja Grzegorza Wiśniewskiego "Kultura w Polsce w dobie Edwarda Gierka" daje czytelnikowi sporo do myślenia. Jak pisze autor: "Wraz z poprzedzającym je piętnastoleciem, okres ten tworzy w dziejach polskiej kultury ćwierćwiecze szczególnie owocne, oznaczające w naszej powojennej historii najwyższy jej wzlot. Budzi też podówczas polska kultura wyjątkowe zainteresowanie i zdobywa wyjątkową pozycję także poza granicami swego kraju, czego świadectwem stają się choćby powszechnie kursujące określenia: 'polska szkoła filmowa', 'polska szkoła kompozytorska' czy 'polska szkoła plakatu'". Do tekstu.. |
| |
Mahatma Gandhi i satyagraha. Indyjska droga do niepodległości
Joanna Żak-Bucholc (18-12-2013) |
| Mahatma - Wielki Duchem, dusza Indii, Bapu ("Dziadek") ukochany przez miliony, bojownik z uśmiechem na ustach podążający do więzienia - kim był Mohandas Karamczad Gandhi, który uważany jest za tego, który dał Indiom niepodległość, a jednak w dniu jej odzyskania nie świętował zwycięstwa, bo nie były to Indie, o jakie walczył? Do tekstu.. |
| |
Człowiek i myśliciel. Na marginesie książki A. Einsteina: Mój światopogląd
S. Badad (08-12-2013) |
| Po
opublikowaniu wczoraj artykułu Jerry'ego Coyne'a o stosunku Einsteina do
religii, Jerzy Neuhoff przesłał nam zdumiewającą recenzję z książki
Alberta Einsteina opublikowaną w łódzkim "Głosie Porannym" 15
lipca 1934 roku. Publikujemy tę recenzję w całości, zachowując przedwojenną
pisownię. Do tekstu.. |
| |
Jan Crell - wyraziciel idei tolerancji w XVII-wiecznej Europie
Jerzy Kolarzowski (19-11-2013) |
| Traktat o tolerancji Jana Crella, spolonizowanego Bawarczyka, zajmuje miejsce szczególne, gdyż to właśnie na jego kartach wysunięto po raz pierwszy jednoznacznie i w sposób przejrzysty postulat powszechnej tolerancji, tolerancji zawierającej wolność wyznania oraz prawo do propagowania i obrony odmiennych poglądów. Dzieło napisane w Rakowie w związku z elekcją Władysława IV w 1632 r. powoli, ale ze stale rosnącą siłą, zaczęło oddziaływać na świadomość europejską. Wydawane było kilkakrotnie w Holandii i Anglii, a w XVIII w. we Francji. Do tekstu.. |
| |
Alan Turing, wielki naukowiec
Matt Ridley (22-07-2013) |
| W
1952 Turinga postawiono w stan oskarżenia za bycie gejem (zgłosił na policję
włamanie i nie czynił tajemnicy z faktu, że włamywaczem był przyjaciel jego
kochanka). Skazany za "poważną obrazę moralności" dostał do wyboru albo
karę więzienia, albo zastrzyki z estrogenu, żeby obniżyć jego libido; wybrał
to drugie, ale potem popełnił samobójstwo w wieku 41 lat. Do tekstu.. |
| |
Pierwsze Damy, żony, kobiety. Zapomniane bohaterki II RP
Grażyna Latos, Kamil Janicki (06-01-2013) |
| Ciągnie mnie nie tyle do historii kobiet, co do historii zapomnianych i zbagatelizowanych. Nie chcę pisać o postaciach, które już są znane i którym poświęcono szereg książek. Odkrywanie czegoś zupełnie nowego i odsłanianie przed czytelnikami nieznanego wycinka przeszłości sprawia mi, jako historykowi, niesamowitą frajdę. A że najbardziej zapomniane są właśnie historie kobiet, to pewnie zostanę przy nich na dłużej... Do tekstu.. |
| |
Danuta Wałęsa to największa Manifa
Andrzej Wendrychowicz (19-03-2012) |
| Pierwszy raz w życiu zażyłem, i to w ciągu zaledwie trzech dni, tak potężną dawkę feminizmu. W niedzielę 11 marca Wielka Warszawska Manifa, a 13-tego przyznanie Danucie Wałęsie nagrody radia TOK FM za "wyjątkowy wpływ na rzeczywistość". Jej książka przekroczyła nakład 300 tys. egzemplarzy. Do tekstu.. |
| |
Sekcja naukowa Huffington Post zajmuje się nieuczciwym kopalnictwem cytatów
Jerry Coyne (17-02-2012) |
| Najnowszym
teistycznym osiągnięciem Huffington Post jest "pokaz slajdów" pod nazwą "Cytaty nauki i
religii: co najwięksi naukowcy świata mówią o Bogu". Jest tam 21 cytatów, każdemu towarzyszy zdjęcie
naukowca i, żeby oddać sprawiedliwość, jest tam mieszanka wypowiedzi
ateistycznych i pro-religijnych. Kilka z nich jednak, wydają mi się
nieuczciwe, ponieważ naukowcy, o których chodzi, byli wyraźnie ateistami lub
agnostykami, co wynika z ich innych, niecytowanym wypowiedzi. Do tekstu.. |
| |
Szczęśliwego Dnia Darwina!
Jerry Coyne (12-02-2012) |
| Czytam
O powstawaniu gatunków mniej więcej
raz do roku (pierwsze wydanie, które daje pełen smak jej rewolucyjnej natury)
i nadal uważam ją za najlepszą książkę naukową kiedykolwiek napisaną -
niekoniecznie z powodu prozy, która w niektórych miejscach jest wspaniała (Podróż na
okręcie "Beagle" jest lepsza), ale z powodu jej klarowności i, ponad
wszystko, jej cudownej syntezy rozmaitych i uprzednio niewyjaśnionych
obserwacji o naturze w spójną hipotezę ewolucji oraz propozycji nowej siły
(doboru naturalnego) do wyjaśnienia adaptacyjnej ewolucji. Jest to praca
geniusza. Do tekstu.. |
| |
Wspomnienie o profesorze Andrzeju Nowickim
Joanna Rutkowska (23-01-2012) |
| "Często można usłyszeć, że w obliczu śmierci nie ma ateistów. Może i nie ma - z wyjątkiem profesora Andrzeja Nowickiego. Trwał przy swoim, czyli przy tym, że miał życie szczęśliwe i spełnione i że po śmierci jego jednostkowa świadomość rozpłynie się wprawdzie w nic, ale jego myśli będą nadal żyły na ziemi w jego działach i w umysłach ich czytelników. W październiku, kiedy zakomunikowałem tacie, że powodem jego choroby i postępującego szybko słabnięcia jest zdiagnozowany właśnie nowotwór, usłyszałem, że wcale nie boi się on tego słowa i że nawet podoba mu się ono ze względu na skojarzenie z tworzeniem nowych dzieł jako czymś, co nadaje istotny sens życiu ludzkiemu." Do tekstu.. |
| |
Lublin: Profesora Andrzeja Nowickiego wspominają jego uczniowie
Tomasz Kłusek (23-01-2012) |
| 19 stycznia 2012 roku Oddział Lubelski Polskiego Towarzystwa Filozoficznego zorganizował zebranie, które poświęcił osobie profesora Andrzeja Nowickiego. Człowiek żyje nie tylko w swoich dziełach, ale i w innych ludziach, z którymi niegdyś się zetknął, których wykształcił i ukształtował. Profesor Nowicki pozostawił po sobie wielu takich uczniów, którzy dzisiaj zaświadczają o tym, że gdyby nie osoba profesora byliby zapewne kimś innym. Do tekstu.. |
| |
2012 Rokiem Janusza Korczaka
Andrzej Wendrychowicz (20-01-2012) |
| Jeśli jesteś uczniem, napisz czy i co przygotowała Twoja szkoła. Jeśli jesteś nauczycielem zmobilizuj koleżanki, kolegów i dyrekcję szkoły do zorganizowania czegoś w ramach obchodów Roku Korczakowskiego, jeśli masz dziecko w szkole, opowiedz mu o wielkim Starym Doktorze, Henryku Goldszmicie vel Januszu Korczaku i zachęć do zainicjowania jakiejś ciekawej akcji w szkole. Do tekstu.. |
| |
Kilka słów o Hitchensie
Jacek Tabisz (01-01-2012) |
| Hitchens był przede wszystkim dziennikarzem, obserwatorem życia, nie bojącym się brzmienia własnego głosu. W dzisiejszych czasach dziennikarze często stają się karykaturą misji związanej ze swoim zawodem. Hitchens pokazał, iż można inaczej, że to właśnie znakomity dziennikarz ma najlepsze narzędzia w ręku, aby oddziaływać na społeczeństwo, skłaniać je do myślenia i ostrzegać przed największymi zagrożeniami. Do tekstu.. |
| |
Hitch
Sam Harris (20-12-2011) |
| Zanim zachorował oczekiwałem, że jeszcze
przez wiele lat będzie obecny w moim życiu. Ale nasze ostatnie spotkanie miało
miejsce w lutym tego roku w Los Angeles, gdzie dzieliliśmy scenę z dwoma
rabinami. Jego stan był już na tyle poważny, że temat naszej debaty
"czy istnieje życie po śmierci?" wydawał się nieco makabryczny. Ciężko
było mu już podróżować i byłem pod wielkim wrażeniem tego, że w ogóle
zdecydował się wziąć udział w debacie. Do tekstu.. |
| |
Hitch
Sam Harris (20-12-2011) |
| Zanim zachorował oczekiwałem, że jeszcze przez wiele lat będzie obecny w moim życiu. Ale nasze ostatnie spotkanie miało miejsce w lutym tego roku w Los Angeles, gdzie dzieliliśmy scenę z dwoma rabinami. Jego stan był już na tyle poważny, że temat naszej debaty "czy istnieje życie po śmierci?" wydawał się nieco makabryczny. Ciężko było mu już podróżować i byłem pod wielkim wrażeniem tego, że w ogóle zdecydował się wziąć udział w debacie. Do tekstu.. |
| |
Śmierć Vaclava Havela przeżywam bardzo osobiście
Andrzej Wendrychowicz (18-12-2011) |
| Jeśli mnie ktoś pyta o mojego największego idola, to bez namysłu wymieniam Jacka Kuronia. Dla mnie Havel, to ideowy brat bliźniak Kuronia. To dlatego tak mnie poruszyła jego śmierć. Wielu Czechów pytanych, jakie słowa Vaclava Havla zapamiętali najlepiej odpowiadało, że te wygłoszone na balkonie na Hradczanach, kiedy ogłaszał swój wybór na prezydenta, wtedy jeszcze Czechosłowacji: prawda i miłość zwyciężą nad kłamstwem i nienawiścią. Do tekstu.. |
| |
| Zmarł Profesor Andrzej Nowicki (02-12-2011) |
 Z żalem zawiadamiamy, że w pierwszym dniu grudnia 2011 roku, odszedł od nas Profesor Andrzej Nowicki, filozof kultury, wybitny badacz ateizmu, współzałożyciel i prezes Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli oraz Polskiego Towarzystwa Religioznawczego. Założyciel i redaktor naczelny pisma Euhemer. Członek honorowy Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów. Do tekstu.. |
| |
Portret Eda Wilsona
Jerry Coyne (04-11-2011) |
| Zawsze
ujmował mnie u Eda jego chłopięcy entuzjazm dla przyrody. Także
teraz, w dziewiątym dziesięcioleciu swojego życia, nadal podróżuje po
całym świecie, nadal kolekcjonuje mrówki, nadal entuzjazmuje się przyrodą
i perspektywą zbadania nowego miejsca. Jego gorliwość i poczucie zachwytu
są inspiracją dla nas wszystkich. Do tekstu.. |
| |
Przed walką
Andrzej Tomana (10-09-2011) |
| Ten tekst piszę przed "walką życia" jak ją nazywa Adamek, o pas mistrza świata WBC. Pewnie walka Adamka z Kliczką przeszłaby "obok" mnie, gdyby nie kolega, który zaprosił do pubu na wspólne oglądanie. Postanowiłem jednakże dowiedzieć się nieco o bohaterach widowiska. Okazja nadarzyła się sama, w Radiomaryja wyemitowano wczoraj obszerny wywiad z Tomaszem Adamkiem. Do tekstu.. |
| |
Sąd Ostateczny
Lucjan Ferus (09-07-2011) |
| - Ależ to mi zaczyna wyglądać na Sąd Ostateczny! - dotarło do mnie w tym momencie - No, to zanosi się na niezłe widowisko! - pomyślałem sobie i z jeszcze większym zainteresowaniem zacząłem rozglądać się dookoła, dostrzegając coraz więcej szczegółów w tej niesamowitej scenerii. Do tekstu.. |
| |
Rosalyn Yalow
Jerry Coyne (05-06-2011) |
| "New York
Times" z 2 czerwca donosi o śmierci w wieku 89 lat, Rosalyn Yalow, drugiej
kobiety, która zdobyła Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. (Yalow
zdobyła ją w 1977 r.; pierwsza kobieta, Gerty Cori dostała swoją trzydzieści
lat wcześniej. Do tekstu.. |
| |
Dziś 322. rocznica spalenia Łyszczyńskiego za ateizm
Andrzej Nowicki (30-03-2011) |
| Czy potrzebne są w Polsce tablice, pomniki, ulice, place, szkoły i wyższa uczelnia utrwalające w swojej nazwie pamięć Kazimierza Łyszczyńskiego? Oczywiście, ale
jeszcze bardziej potrzebne jest Elektroniczne Archiwum, które udostępni wszystkim wiedzę o jego dziełach, życiu i formach pośmiertnej obecności w Kulturze. Do tekstu.. |
| |
Wolter jako wolny mularz
Stanisław Małachowski-Łempicki (23-01-2011) |
| W piśmie "Mercure" pisano o Wolterze: "On to pierwszy obalił straszną podporę despotyzmu, władzę religijną i duchowną. Gdyby nie był skruszył potęgi księży, nigdy by nie zdołano obalić tyranów. Jedna i druga władza zarówno nad nami ciążyła, a tak były ściśle związane, że skoro jedną podstawę naruszono, i druga ostać się nie mogła". Inicjacja Woltera odbyła się w siedzibie loży w byłym gmachu skasowanego zakonu jezuitów. Widziałem brata Woltera - pisze z tego powodu członek loży Mercier - wchodzącego przy dźwiękach muzyki do tej samej sali, w której tyle razy był wyklinany. Do tekstu.. |
| |
Sydonia - czarownica z rodu Borck
Piotr Szczepański (24-07-2010) |
| Sydonia von Borck (1545-1620) - szlachcianka pomorskiego rodu, ścięta i spalona na stosie jako czarownica. Była córką hrabiego Otto Borcka i Anny zd. von Schwiecheld. W wieku 8 lat została osierocona przez matkę. Obdarzona nieprzeciętną urodą i zdolnościami, rozpieszczana przez ojca - jako najmłodsza z trojga rodzeństwa wychowywała się w przeświadczeniu, że jest najpiękniejszą na Pomorzu. Do tekstu.. |
| |
Laurka dla Antka
Andrzej Tomana (17-06-2010) |
| Niedawno w mediach nagłośniono fakt, że organizacja pożytku publicznego Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka zaangażowało się w kampanię wyborczą. Wraz z tą informacją pojawiły się zarzuty jakoby PSOŻC wydało na ten cel pieniądze być może z naruszeniem prawa oraz z naruszeniem tajemnicy korespondencji wykorzystując dane darczyńców "1%". Tak się składa, że znam osobiście prezesa tego stowarzyszenia kol. Antka Ziębę i chciałbym przedstawić jego sylwetkę na naszym forum, gdzie zaglądają ludzie raczej o odmiennych poglądach i podać kilka faktów rzucających światło na jego działalność w obronie życia w przeszłości w kontekście stosunku Kościoła katolickiego do tej sprawy. Do tekstu.. |
| |
Wspomnienie o Andrzeju Olszewskim
Stanisław Pietrzyk (19-03-2010) |
| Ktoś bardzo dowcipny powiedział kiedyś, że człowiek mądrzeje z wiekiem, lecz zwykle jest to wieko od trumny. Pewnie to prawda, bo w miarę dobry przepis na życie mamy wtedy, kiedy ten przepis można pogrzebać razem z nami. Gdyby ta refleksja dopadła mnie parę lat temu, pewnie coś bym notował choć wiem, że marny ze mnie skryba. Ale spróbuję, na ile mi pamięć pozwoli (podobno mam fenomenalną, lecz to opinia ludzi podobnych do gościa, który nie wiedział dokładnie, czy dostał kulkami między łopatki czy łopatkami między kulki). Do tekstu.. |
| |
Nieśmiertelne życie Henrietty Lacks
Ed Yong (08-02-2010) |
| Zajrzyjcie do jakiegokolwiek laboratorium biochemicznego,
a znajdziecie komórki HeLa. Ponad 50 milionów ton tych komórek
zostało wyhodowanych w laboratoryjnych kadziach na całym świecie. Te komórki stały
się jednym z najważniejszych narzędzi we współczesnej medycynie posuwając naprzód nasze
poznanie raka i innych chorób oraz przyczyniając się do stworzenia szczepionki
na polio, technik zapłodnienia in vitro, klonowania i wielu innych nowości
medycznych. Żadne z tych osiągnięć nie byłoby możliwe
bez HeLa. Do tekstu.. |
| |
Rozpoznam cię w snach. Rozmowa z Andrzejem Nowickim
Joanna Rutkowska (27-01-2010) |
| Tęsknota to więcej niż radosne uobecnianie. Niekiedy nawet idealizowanie. We wspomnieniach ludzie stają się piękniejsi, mądrzejsi, z lepszym charakterem. Spotkania z drogą osobą we wspomnieniach mogą dawać więcej radości, niż za jej życia. Takim pięknym wspomnieniem jest dla mnie Aurelia, genialna pisarka. Jako dziewczyna ponad 20-letnia została publicznie powieszona podczas okupacji w Radomiu. W pamięci pozostało, że była urocza, że to ona zachęciła mnie do czytania Stendhala i Prousta. Bez niej nie wyobrażam sobie koła poetów, które stworzyliśmy w Radomiu. A przecież małżeństwo z nią rozleciałoby się natychmiast, ponieważ nie uznawała wierności; uważała, że ma prawo do każdego, który jej się spodoba. We wspomnieniach wszystkie te jej cechy znikły. Do tekstu.. |
| |
Wywiad z Ophelią Benson
Maia Caron (22-01-2010) |
| Nie jest tak, jakby
kobiety w tekstach religijnych były tylko irytującymi istotami, które chcą konfliktu - jest tak, jakby
były potworami, demonami, diabłami z piekła. Jak inaczej można zrozumieć
mężczyzn, którzy zabijają własne córki i są potem z siebie dumni? Lub spójrzmy
na zdumiewającą bibliotekę literatury mizoginistycznej, która rozciąga się od
obrazu Ewy do "Fatalnego zauroczenia"? A więc krótką odpowiedzią będzie: nie
wiem. Długa odpowiedź zawiera coś o Urazie do Matki, coś o lęku przed rebelią i
zdradą, coś o strachu przed krwią i porodem, dużo o podejrzliwości seksualnej i
obawie, dużo o konieczności bycia odważnym, silnym i twardym i niechęci do
ludzi, którzy tego nie muszą - i tak dalej. Mogę pomyśleć o wielu rozmaitych
rzeczach, które mogą być częścią obrazu, ale zasadniczo mnie to zadziwia. Do tekstu.. |
| |
Wywiad z Christopherem Hitchensem, Część II
Michael Totten (18-01-2010) |
| Dziennikarz i pisarz Christopher Hitchens odwiedził moje miasto rodzinne
Portland w Oregonie i przeprowadziłem z nim wywiad w Jake's Grill nad
szklaneczkami Johnny Walker Black Label. Przyłączył się do nas mój stary
przyjaciel i czasami towarzysz podróży, Sean LaFreniere i też zadał kilka pytań.
rozmawialiśmy o Iranie, w pewnej chwili Hitchens powiedział:
Siedziałem
z kilkoma Irańczykami w Isfahanie, z rodziną, u której się zatrzymałem. Byli
świeccy i poczęstowali mnie alkoholem była przy tym jedna z odwiedzających ich
kuzynek. Nie nosiła pełnej burki, ale nosiła zasłonę. Podczas dyskusji mówiła
najmniej, ale w końcu powiedziała najbardziej wymowną rzecz i w sposób oczywisty
bardzo ją to dręczyło: "Czy myślisz, że Amerykanie mogliby przyjść tylko na parę
tygodni, usunąć reżim i potem pójść sobie?" Do tekstu.. |
| |
Władysław Tatarkiewicz
Andrzej Nowicki (16-01-2010) |
| Najbardziej trwały wpływ wywarł Tatarkiewicz - oczywiście po jakichś dwudziestu latach - na moją postawę historyka filozofii i nauczyciela akademickiego, którego cieszy różnorodność umysłów ludzkich i w związku z tym stara się być tolerancyjny, nie z obojętności dla spraw będących przedmiotem sporu i nie z "szacunku dla cudzych poglądów", ile z głębokiego przekonania, że obiektywna wielokształtność i wieloaspektowość świata może być adekwatnie uchwycona jedynie przez podchodzenie do niej z wielu stron. Do tekstu.. |
| |
Wywiad z Christopherem Hitchensem, Część I
Michael J. Totten (12-01-2010) |
| Christophera Hitchensa
nie trzeba przedstawiać, ale i tak to zrobię. Jest autorem lub redaktorem ponad
dwudziestu książek, dziennikarzem, krytykiem literackim, podróżnikiem,
nauczycielem i polemistą, który przesunął się na prawo z radykalnej lewicy i nie
pasuje już dłużej do żadnej wygodnej szufladki. W zeszłym roku pismo "Forbes" cytowało go jako jednego z 25 najbardziej wpływowych
liberałów w mediach amerykańskich, ale równocześnie jest członkiem
konserwatywnego Hoover Institution w Stanfordzie. W 2005 roku pismo "Foreign
Policy" wymieniło go jako jednego ze 100 najbardziej wpływowych intelektualistów
świata. Do tekstu.. |
| |
Wywiad z Mariuszem Wilkiem
Stanisław Karpionok (03-12-2009) |
| Mój mistrz
Jerzy Giedroyc zawsze twierdził, że Polska powinna być mostem pomiędzy Wschodem
a Zachodem. A Polacy od wieków siedzą na przedmurzu... Ten mur wrósł im w um". Niektórzy
skoczą mi do gardła, że to rusycyzm. A ja mogę ich odesłać do Słownika języka
polskiego Witolda Doroszewskiego, gdzie stoi czarno na białym, że w dawnej
polszczyźnie "umem" nazywali rozum, rozsądek i umysł. Uma używał Kniaźnin i
Czartoryski. Tak, bliższy jest mi staropolski um niźli angielski mind. A czy
stare polskie słowa mają szansę wobec napływu anglicyzmów? Jeśli choć parę
uratuję, to już będzie coś. Do tekstu.. |
| |
Helena Eilstein. Ateistka od Biblii
Mariusz Agnosiewicz (28-11-2009) |
| 16 listopada zmarła wybitna polska profesor filozofii i czołowa polska racjonalistka - Lena Eilstein (1922-2009), emerytowana profesor Uniwersytetu Nowego Meksyku w Albuquerque. Jej światopogląd filozoficzny mieścił się w nurcie materializmu, realizmu naukowego i ateizmu. W odniesieniu do problemów filozofii człowieka nazywała go naturalizmem radykalnym. Jest bardzo ważną osobą dla polskich niewierzących, choćby dlatego, że napisała najważniejszą po 1989 r. krytyczną analizę Biblii (wcześniej były to prace Zenona Kosidowskiego). Chcemy o Niej pamiętać, bo weszła do Panteonu polskich wolnomyślicieli. Jedno z jej ostatnich publicznych wystąpień było na 100-leciu polskiego ruchu laickiego, gdzie mówiła o dysonansach moralnych chrześcijaństwa. Poniżej zapis wideo tego wystąpienia. Do tekstu.. |
| |
